Choroba wrzodowa u osób starszych – jak sobie radzić?

Choroba wrzodowa rozwija się powoli i nie zawsze od razu daje wyraźne objawy. U osób starszych jest tym trudniejsza do zdiagnozowania, że może być jedną z chorób współistniejących. Dlatego osoby starsze, cierpiące na jakiekolwiek dolegliwości, powinny bacznie obserwować swój organizm i regularnie odwiedzać lekarza.

Dolegliwości w obrębie brzucha u osób w podeszłym wieku

Osoby starsze cierpią na ból brzucha zdecydowanie częściej niż młodsze pokolenie. Jednak – paradoksalnie – rzadziej zgłaszają się do lekarza. Z obawy przed utratą samodzielności, koniecznością pozostania w szpitalu, niechęcią przed zostawieniem w domu współmałżonka, często ukrywają prawdziwe podłoże swoich dolegliwości, zadowalając się lekami przeciwbólowymi. Tymczasem im później zostanie zdiagnozowana choroba, tym trudniejsze będzie leczenie. Trzeba pamiętać, że u osób w podeszłym wieku proces rekonwalescencji przebiega powoli i jest trudniejszy niż u osób młodych. Dobrze jest, gdy osoba w podeszłym wieku pójdzie do lekarza ze swoim opiekunem, np. dorosłym dzieckiem. Istnieje wtedy większa szansa, że lekarzowi uda się przeprowadzić dokładny wywiad medyczny. Zbyt późno zgłaszane dolegliwości grożą poważnymi powikłaniami, w skrajnych przypadkach nawet śmiercią.

Wrzody żołądka – jak powstają i czym się objawiają

Powody powstawania wrzodów żołądka są różnorakie – stres, nadmierne spożycie alkoholu, niewłaściwa dieta, bakteryjne zakażenie żołądka, przyjmowanie dużej ilości leków. Pierwszym etapem powstawania wrzodu jest pęknięcie błony śluzowej żołądka i powstanie maleńkiej ranki zwanej nadżerką. Jeśli chory zlekceważy pierwsze dolegliwości ze strony nadżerki bądź ich nie odczuje, rana będzie postępowała w głąb i obejmowała kolejne warstwy żołądka. Jednocześnie powstanie owrzodzenie rany, czyli tradycyjnie mówiąc: wrzód. W rzadkich przypadkach może on uszkodzić naczynia krwionośne ściany żołądka i doprowadzić do krwawienia z przewodu pokarmowego. Ekstremalnie – przebić ścianę żołądka na wylot.

Dolegliwości bólowe nasilają się w momencie podrażnienia nadżerki lub wrzodu występującym w żołądku kwasem solnym. Ból najczęściej mija po posiłku. Takie zjawisko jest bardzo charakterystyczne właśnie dla wrzodów żołądka.

Choroba wrzodowa u osób starszych

O ile młodsi pacjenci z chorobą wrzodową odczuwają charakterystyczne bóle w środkowej części brzucha, o tyle aż 30% pacjentów po 60 roku życia nie zgłaszało żadnych dolegliwości bólowych związanych z wrzodami. Trzeba jednak pamiętać, że brak dolegliwości nie oznacza braku postępu choroby. Kiedy dochodzi do perforacji wrzodu, chory odczuwa nagły, bardzo silny ból w górnej części brzucha, brzuch staje się napięty i nieruchomy. Chory stara się nie oddychać przeponą a jedynie płucami.

Choroba wrzodowa u osób starszych może być skutkiem przyjmowania w dużych ilościach niesterydowych leków przeciwzapalnych. Są to klasyczne leki przeciwbólowe, które można kupić w aptece bez recepty. Jeśli chory przyjmuje je przez dłuższy czas, powinien kontrolnie przebadać stan układu pokarmowego.

Inne objawy choroby wrzodowej poza bólem brzucha:

• nudności
• wymioty
• zgaga
• brak apetytu
• odbijanie
• utrata wagi.

Dieta w chorobie wrzodowej

Leczenie wrzodów żołądka nie może być skuteczne bez właściwej diety. Nietrudno zgadnąć, że musi to być dieta lekkostrawna. Ponadto należy zadbać nie tylko o jakość posiłków, ale także o regularne ich spożywanie. W diecie wrzodowej panuje podobna zasada jak w diecie odchudzającej: lepiej mniej, a częściej. Osoby cierpiące na wrzody żołądka zgodnie twierdzą, że najpoważniejsze dolegliwości daje pusty żołądek, dlatego warto dbać, by był stale pełny, ale nie przepełniony. Potrawy powinny być przyrządzane ze świeżych produktów. Należy sięgać po te, które nie powodują zwiększenia wydzielania soków żołądkowych. Przygotowane dania powinny mieć konsystencję płynną lub półpłynną. Później można sięgnąć po potrawy rozdrobnione, a dopiero przy ustąpieniu ostrych stanów bólowych – potrawy stałe. Nadal należy pamiętać o ich lekkostrawności. Zaleca się gotowanie, pieczenie i duszenie przygotowywanych potraw. Koniecznie trzeba ograniczyć smażenie, szczególnie w głębokim oleju. Ostatni posiłek powinien być zjedzony krótko przed snem, tak by zniwelować ryzyko bólu związanego z nocnym głodem.

Dieta wrzodowa ma na celu łagodzenie skutków choroby i przyspieszenie powrotu do zdrowia. Jednak należy pamiętać, że choroba wrzodowa ma skłonność do dawania nawrotów i dlatego nawet po ustąpieniu dolegliwości trzeba dbać o właściwą dietę.

Dieta wrzodowa – produkty polecane

Restrykcyjna dieta przy ostrej chorobie wrzodowej zawiera krótką listę dozwolonych produktów. Znajdują się na niej:

• jajka gotowane na miękko
• ryby
• chude mięso
• chudy twaróg
• budynie
• kisiele
• kleiki
• drobnoziarniste kasze
• świeżo wyciskane soki z owoców i warzyw
• gotowane warzywa
• duszone owoce (bez skórki)
• galaretki.

W ciężkiej chorobie wrzodowej wskazane jest jedzenie czerstwych bułek pszennych. Można je moczyć w mleku lub słabej herbacie bez cukru.

Kiedy choroba wrzodowa ma łagodny przebieg (ustąpią ostre bóle) do menu można włączyć:

• mleko i przetwory mleczne
• makaron
• ryż
• płatki owsiane
• płatki kukurydziane
• ciasto drożdżowe
• łagodne przyprawy
• miód
• oliwę z oliwek
• biszkopty

Rozszerzanie diety w chorobie wrzodowej powinno przebiegać powoli. Po wprowadzeniu kolejnego produktu należy bacznie obserwować swój organizm. U każdego choroba przebiega inaczej i może się okazać, że dwoje pacjentów różnie reaguje na te same produkty.

Medycyna ludowa poleca na wrzody sok ze świeżo wyciśniętych ziemniaków (1 szklanka przed posiłkiem) oraz sok z białej kapusty (1 litr dziennie). Poleca się także picie naparu z siemienia lnianego, najlepiej na czczo.

Dieta wrzodowa – produkty zakazane

Bardzo często to, co najbardziej smakuje, jest najmniej zdrowe dla naszego żołądka. Nie inaczej jest przy chorobie wrzodowej. Na listę produktów zakazanych trafiły między innymi:

• wszelkie potrawy smażone i wędzone
• ostre przyprawy
• mocna kawa i herbata
• alkohol
• suche rośliny strączkowe
• surowe: kapusta, ogórki i papryka
• cebula
• grzyby
• pieczywo razowe
• naleśniki
• majonez
• chrzan
• musztarda
• smalec
• łuste słodycze
• wywary z mięs i warzyw
• zagęszczane soki
• czekolada na gorąco.

Przy chorobie wrzodowej należy unikać zarówno gorących, jak i zimnych potraw. Wszystkie spożywane posiłki powinny być ciepłe lub letnie.

Dieta w chorobie wrzodowej u osób starszych

Osoby starsze, podobnie jak młodsi pacjenci, powinni stosować się do podanych powyżej zaleceń. Problemem najczęściej jest fakt, że takie osoby rzadko dbają o prawidłową dietę, nie tylko w stanach chorobowych. Zmniejszona ilość kubków smakowych powoduje, że nie przywiązują dużej wagi do tego, co jedzą. Najczęściej sięgają po mrożonki lub proste, niekoniecznie zdrowe potrawy. Dla podkreślenia smaku dodają bardzo dużo niezdrowych przypraw. Ideałem jest, by osoba w podeszłym wieku miała kogoś, kto o nią zadba i zabezpieczy właściwą dietę.

Serwis zywieniemazanczenie.pl ma z założenia charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny. Zamieszczone tu materiały w żadnej mierze nie zastępują profesjonalnej porady medycznej. Przed zastosowaniem się do treści medycznych znajdujących się w serwisie należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.