Choroby autoimmunologiczne (autoagresywne) – przyczyny, leczenie i dieta

Choroby autoimmunologiczne należą do grupy chorób, w przypadku których organizm traktuje własne tkanki i komórki jako potencjalne niebezpieczeństwo i zaczyna je atakować. Jakie są przyczyny chorób autoimmunologicznych, jakie schorzenia występują najczęściej i dlaczego właściwa dieta jest tak ważnym elementem ich terapii?

Czym są i na czym polegają choroby autoimmunologiczne?

Układ autoimmunologiczny to swoista tarcza obronna, chroniąca nasz organizm przed chorobami i zwalczająca przyczyny infekcji oraz stanów zapalnych. Niekiedy jednak, na skutek zachwiania pewnych mechanizmów, organizm uznaje własne zdrowe tkanki i komórki za obce, a tym samym – stwarzające zagrożenie. W konsekwencji zaczyna je atakować i uruchamiać procesy prowadzące do ich zniszczenia. Tego typu dysfunkcje mogą prowadzić do rozwoju chorób autoimmunologicznych, zwanych też chorobami autoagresywnymi.

Przyczyny chorób autoimmunologicznych

Wskazanie dokładnej przyczyny występowania choroby autoimmunologicznej najczęściej jest niemożliwe. Istnieją jednak czynniki, które wywołują nadmierną aktywność układu odpornościowego, a przez to mogą zwiększać ryzyko rozwoju schorzenia. Mogą to być przyczyny:

• genetyczne – predyspozycje do występowania chorób autoagresywnych mogą być dziedziczone, ale do wyzwolenia reakcji autoimmunologicznej niezbędne są inne czynniki, takie jak infekcja wirusowa czy wpływ przyjmowanych leków;
• środowiskowe – podatność genetyczna może być powiązana z czynnikami środowiskowymi lub z nimi współdziałać;
• związane z płcią – nawet 75 proc. osób cierpiących na zaburzenia autoimmunologiczne to kobiety;
• związane z hormonami płciowymi – choroby autoagresywne najczęściej rozwijają się u osób w wieku rozrodczym, niekiedy pojawiające się symptomy mogą nasilać się na skutek wahań hormonalnych, np. w czasie ciąży lub w trakcie menopauzy;
• związane z infekcjami bakteryjnymi lub wirusowymi – wiele chorób jest poprzedzanych przez infekcje wirusowe, które także mogą nasilać występujące się objawy.

Warto dodać, że funkcjonowanie układu immunologicznego osłabia również niezdrowy tryb życia: niewłaściwa dieta, nadmierne spożywanie alkoholu, palenie papierosów czy długotrwały stres. Dezorientacja układu odpornościowego może być też efektem znaczącego niedoboru witamin, zwłaszcza A, C i E, oraz minerałów.

Najpopularniejsze choroby autoimmunologiczne – lista

Lista chorób autoagresywnych jest bardzo długa i obejmuje co najmniej kilkadziesiąt schorzeń. Są to m.in. choroby tarczycy, stawów, tkanki łącznej, układu nerwowego, mięśni i wątroby. Jakie są choroby autoimmunologiczne? Wśród najpopularniejszych wymienia się:

• Hashimoto,
• reumatoidalne zapalenie stawów (RZS),
• stwardnienie rozsiane,
• celiakię,
• cukrzycę typu I.

Jak leczyć choroby autoimmunologiczne?

Zdecydowana większość chorób autoimmunologicznych jest nieuleczalna bądź trudna do wyleczenia. Stosowane terapie mają na celu przede wszystkim kontrolowanie i redukcję nasilenia pojawiających się symptomów schorzenia, a dzięki temu – zwiększenie komfortu życia osoby chorej. W zależności od rodzaju choroby oraz występujących objawów leczenie może obejmować różne działania.

Trzeba jednak pamiętać, że terapia chorób autoimmunologicznych nie powinna ograniczać się wyłącznie do leczenia farmakologicznego. Kompleksowa terapia schorzeń przewlekłych, a do takich zaliczają się choroby autoimmunologiczne, obejmuje również leczenie niefarmakologiczne. Jednym z jego elementów – a niekiedy jedynym, jak ma to miejsce w przypadku celiakii – jest odpowiedni sposób odżywiania.

Leczenie żywieniowe i właściwa dieta w chorobach autoagresywnych

Właściwa dieta ma ogromne znaczenie w terapii chorób autoimmunologicznych. Dlaczego? Ma to związek z mikrobiomem jelitowym, czyli bakteriami zasiedlającymi nasze jelita, które odgrywają ważną rolę w procesach odpornościowych. Zmiany w mikrobiomie jelitowym mogą mieć wpływ na funkcjonowanie systemu odpornościowego – a do ich wystąpienia może przyczynić się właśnie nasz sposób odżywiania.

W przypadku chorób autoagresywnych odpowiednia dieta to taka, która wyklucza składniki powodujące zaburzenia mikrobiomu jelitowego. Za zaostrzenie choroby i nasilenie towarzyszących jej objawów często odpowiadają białka – w takiej sytuacji z jadłospisu należy wyeliminować przede wszystkim nabiał, a ponadto zboża i rośliny strączkowe. Niekiedy zaleca się też, by spożywane posiłki nie zawierały orzechów, jajek, nasion i roślin psiankowatych, w tym pomidorów, papryki czy ziemniaków.

Co natomiast powinno jak najczęściej pojawiać się na talerzu? Zielone warzywa liściaste oraz warzywa kapustne, które zawierają związki o właściwościach przeciwzapalnych i detoksykacyjnych. W diecie w chorobach autoimmunologicznych nie powinno zabraknąć także ryb, dobrej jakości mięsa, zdrowych tłuszczy oraz owoców, lecz w umiarkowanych ilościach. W razie wątpliwości, zwłaszcza na początku terapii, warto skonsultować się ze specjalistą, który doradzi, jak powinien wyglądać jadłospis przy konkretnym schorzeniu.

Właściwa dieta jest niezwykle istotnym elementem procesu leczenia chorób autoimmunologicznych. I choć może wymagać pewnych wyrzeczeń, pomoże nam ograniczyć nasilenie objawów schorzenia, a tym samym poprawić jakość i komfort naszego życia.

Serwis zywieniemazanczenie.pl ma z założenia charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny. Zamieszczone tu materiały w żadnej mierze nie zastępują profesjonalnej porady medycznej. Przed zastosowaniem się do treści medycznych znajdujących się w serwisie należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą