Nietolerancja fruktozy to nieprawidłowa reakcja organizmu, występująca po spożyciu cukru owocowego, czyli fruktozy. Powoduje ona wiele dolegliwości, które mogą utrzymywać się przez długi czas. Często mylona jest z alergią. Jak uniknąć nietolerancji fruktozy?
Do jej zdiagnozowania służy test oddechowy na obecność wodoru w wydychanym powietrzu. Wyróżnia się dwie formy nietolerancji. Są to: zespół złego wchłaniania fruktozy i wrodzona fruktozemia o podłożu genetycznym. Nieleczona fruktozemia może prowadzić do niewydolności nerek i wątroby, a nawet śmierci. Zbyt mała ilości enzymu trawiennego biorącego udział w metabolizmie fruktozy w wątrobie prowadzi do jej uszkodzenia. Zespół złego wchłaniania fruktozy to skutek niedoboru białka odpowiadającego za transport fruktozy przez błonę komórkową. Nieprzeniesiony cukier owocowy nie zostaje poddany rozkładowi i dochodzi do jego fermentacji w jelicie grubym. Podrażnia to błonę śluzową jelita, wytwarzają się gazy i kwasy. Wzrasta ciśnienie w jelitach. Zazwyczaj choroba długo pozostaje niezdiagnozowana, pomimo powodowania wielu dolegliwości. Mogą towarzyszyć jej schorzenia współistniejące.
Fruktozemia objawia się już u niemowląt, po wprowadzeniu żywienia sztucznego mieszankami słodzonymi sacharozą. U dzieci karmionych piersią, które otrzymują soki owocowe oraz produkty z dodatkiem owoców, również wystąpią objawy po ich spożyciu. Niemowlę cierpiące na fruktozemię jest apatyczne i senne. Pojawia się hipoglikemia prowadząca do omdleń i drgawek. Dziecko wymiotuje, ma powiększoną wątrobę. Może wystąpić u niego żółtaczka oraz krwotoki. Na skutek obecności fruktozy w moczu, dochodzi do stanów zapalnych układu moczowego. Częstym zjawiskiem u osób chorujących na fruktozemię jest wstręt do słodyczy i słodkich potraw. Zespół złego wchłaniania fruktozy objawia się bólami brzucha, wzdęciami, nadmiernymi gazami, zaparciami, biegunkami, nudnościami, wymiotami. Symptomy często są nieswoiste i utrudniają postawienie diagnozy. Może pojawić się zmęczenie, złe samopoczucie. Kolejnymi objawami są: brak apetytu, niedobór wagi i wzrostu, a także anemia. Uczulenie na fruktozę jest indywidualne, dlatego każda osoba ma inny próg tolerancji. U niektórych objawy pojawią się natychmiast po zjedzeniu niewielkiej ilości pokarmów zawierających fruktozę, u innych dopiero większa ilość powoduje dolegliwości.
Leczenie w przypadku fruktozemii polega na natychmiastowym odstawieniu wszelkich pokarmów i płynów, zawierających fruktozę. W przeciwnym razie może dojść do niewydolności wątroby i nerek, i w konsekwencji zagrożenia życia. Zespół złego wchłaniania fruktozy nie wymaga tak drastycznych działań. W zależności od stopnia nietolerancji ogranicza się cukier owocowy. Leczenie polega na przestrzeganiu diety, która likwiduje objawy i zapobiega ich nawrotom. W niektórych przypadkach konieczna jest suplementacja witaminy C.
Dieta przy nietolerancji fruktozy może być eliminacyjna lub ograniczająca, w zależności od postaci choroby. Całkowicie należy zrezygnować z gazowanych napojów owocowych. Potrawy należy słodzić glukozą. Drobno pestkowe, świeże owoce, takie jak jabłka, gruszki, arbuzy, powinny zostać wykluczone z diety. Niewskazane są także owoce suszone oraz przetwory z dodatkiem owoców. Wszelkiego rodzaju dżemy, galaretki, syropy sprawiają, że nasilają się objawy, jakimi przejawia się nietolerancja fruktozy. Jadłospis wyklucza także miód, soki owocowe i warzywne, groszek zielony, ziemniaki, marchew, pietruszkę, rzodkiewkę i ogórki. Również inne warzywa mogą okazać się szkodliwe. W niewielkich tylko ilościach można zjadać brukselkę, dynię, cebulę, kapustę białą, czerwoną, pomidory i różnego rodzaju fasolę. Dozwolone są małe porcje pszenicy, jęczmienia, soi, jogurtów owocowych i innych produktów mlecznych z dodatkiem owoców. Można z umiarem spożywać syrop klonowy i z agawy. Najzdrowsze są produkty naturalne bez dodatków. Zespół złego wchłaniania fruktozy zmusza do rezygnacji z wielu owoców i warzyw. Zamiast nich można sięgnąć po owoce o niższej zawartości fruktozy. Są to cytrusy, owoce grubo pestkowe, jak np. śliwki, owoce jagodowe, banany, ananasy i kiwi. Z warzyw można sięgnąć po szparagi, szpinak, sałatę, kalafior oraz korzeniowe, jak: seler, buraki.
Cukier owocowy występuje jako dodatek w wielu produktach, dlatego należy uważnie czytać skład każdego z nich. Fruktozę znajdziemy w musztardach, ketchupach i innych, gotowych sosach, marynatach i zupach. Zawierają ją płatki śniadaniowe, pieczywo i mleko smakowe. Obecna jest nawet w produktach dietetycznych i dla diabetyków. Stanowi dodatek wielu leków. Znajdziemy ją nie tylko w syropach, ale także w tabletkach i kapsułkach.
Dieta przy nietolerancji fruktozy polega na wyeliminowaniu lub ograniczeniu produktów, które nasilają objawy. Wymaga to ogromnej uwagi, gdyż fruktoza obecna jest w wielu przetworach spożywczych, dlatego każdy produkt, po który sięgniemy, musi mieć sprawdzony skład. Dopiero takie działanie da nam pewność, że nie spożyjemy cukru owocowego w ilości, która może nam zaszkodzić.
Serwis zywieniemazanczenie.pl ma z założenia charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny. Zamieszczone tu materiały w żadnej mierze nie zastępują profesjonalnej porady medycznej. Przed zastosowaniem się do treści medycznych znajdujących się w serwisie należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.
Zapisz się na newsletter Żywienie ma znaczenie i dowiaduj się o nowościach w naszym serwisie jako pierwszy.
Nie musisz wychodzić z domu, zamów nasze produkty z wygodną dostawą pod same drzwi.
Żywność specjalnego przeznaczenia należy stosować pod nadzorem lekarza.
