Jest wiele przyczyn tego niepożądanego i szkodliwego zjawiska. Najważniejsze to:
- brak apetytu, depresja, ból, głodzenie przed procedurami medycznymi, objawy uboczne i powikłania terapii, które mogą doprowadzić do deficytu substancji odżywczych,
- zwiększone potrzeby żywieniowe pacjentów z chorobą nowotworową, które nie są pokrywane poprzez standardową dietę,
- zespół wyniszczenia nowotworowego występujący u pacjentów w trakcie leczenia paliatywnego.
Utrata masy ciała prowadzi do powstania niedoborów białek, tłuszczów, węglowodanów, witamin, składników mineralnych pierwiastków śladowych. Wobec powstałych braków organizm zaczyna „zjadać samego siebie” – zużywa własne tkanki jako źródło substancji odżywczych. Skutkuje to chudnięciem, zwiększonym ryzykiem powikłań, osłabieniem odporności. Często zaawansowane niedożywienie uniemożliwia leczenie. Zbilansowana dieta, dostosowana do potrzeb chorego, zawierająca wszystkie składniki odżywcze jest niezbędna w procesie leczenia i zdrowienia, dając szereg korzyści, między innymi:
- zwiększenie szansy na wyleczenie,
- zmniejszenie ryzyka powikłań
- leczenia, w tym powikłań pooperacyjnych,
- zmniejszenie częstości zakażeń,
- poprawa tolerancji terapii przeciwnowotworowej,
- przyspieszenie powrotu do zdrowia,
- skrócenie czasu hospitalizacji,
- wydłużenie życia i poprawa jego jakości.
Pamiętaj! Niezamierzona redukcja masy ciała jest zawsze niebezpieczna.
Co znaczy odżywiać się prawidłowo?
Należy spożywać różnorodne pokarmy, dbając o urozmaicenie diety i dostosowanie do zaleceń lekarza. Warto skonsultować się z dietetykiem i dostosować jadłospis do indywidualnych potrzeb pacjenta.
Zalecenia ogólne:
- W diecie powinny znaleźć się źródła wszystkich składników odżywczych: ryby, drób, jaja, mięsa, rośliny strączkowe, nabiał, produkty zbożowe, owoce, warzywa, zdrowe tłuszcze, woda.
- Należy dbać o wartość odżywczą pokarmu, aby dostarczyć organizmowi prawidłową ilość pełnowartościowego białka, węglowodanów (w tym błonnika), tłuszczy, witamin, minerałów, pierwiastków śladowych i wody,
- Należy zachować równowagę między przyjmowanym pożywieniem a wysiłkiem fizycznym. Aktywność fizyczna jest ważna także w trakcie leczenia onkologicznego, ale należy ją dostosować do stanu pacjenta.
- Żywność powinna być świeża, jak najmniej przetworzona.
- Należy jeść systematycznie, powoli, dbać o odpowiednią ilość płynów
- Ponieważ pacjenci w trakcie terapii przeciwnowotworowej mają trudności w przyjmowaniu odpowiedniej ilości jedzenia i w związku z tym są narażeni na utratę masy ciała, powinni ważyć się systematycznie, najlepiej raz w tygodniu, o tej samej porze dnia – rano. Pomiary należy odnotowywać, a ubytek masy ciała należy zgłosić lekarzowi.
Ponieważ zbilansowanie diety na wszystkich etapach choroby nowotworowej jest niezwykle istotne, warto jest skonsultować się z lekarzem lub dietetykiem.
Często niezbędne jest zastosowanie doustnych odżywek.
Uwaga! Chudnięcie jest niebezpieczne także dla otyłych pacjentów.
Otyły pacjent onkologiczny, chudnący w sposób niezamierzony, powinien zgłosić się do lekarza. Niedożywienie występuje także u otyłych pacjentów i wymaga szybkiej reakcji, zmiany diety oraz włączenia doustnych odżywek.
Dobrze zbilansowana dieta powinna zawierać:
- białko będące podstawowym budulcem organizmu, niezbędnym w procesach metabolicznych, a także dla prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego oraz gojenia ran. Dobrym źródłem białka są ryby, mięso drobiowe, jaja, nabiał, rośliny strączkowe,
- tłuszcze, szczególnie roślinne; lepiej ograniczyć spożywanie tłuszczy zwierzęcych,
- kwasy tłuszczowe omega-3, które chronią przed utratą masy ciała oraz wspierają odporność,
- węglowodany będące głównym źródłem energii; zalecane jest spożywanie węglowodanów złożonych, które znajdują się w przetworach zbożowych, pieczywie, kaszach, ryżu, makaronach, płatkach zbożowych i ziemniakach. Należy natomiast ograniczyć spożycie węglowodanów prostych (cukier, ciasta, słodycze, słodzone dżemy, konfitury i napoje).
- witaminy, składniki mineralne i pierwiastki śladowe są niezbędnym elementem prawidłowej diety, gdyż biorą udział m.in.: we wszystkich procesach metabolicznych, odpornościowych, budowie i funkcji kośćca oraz w procesie gojenia. Istotne jest dostarczanie ich w ilościach pokrywających dzienne zapotrzebowanie pacjenta. Dieta powinna dostarczać m.in.: witaminy rozpuszczalne w tłuszczach (A, D, E, K), witaminy z grupy B, witaminę C, żelazo, miedź, wapń, fosfor, magnez, potas, cynk oraz wiele innych,
- wodę, która jest głównym składnikiem ciała człowieka, uczestniczy w większości procesów metabolicznych, reguluje temperaturę ciała oraz stanowi środek transportu wewnątrzustrojowego: np. produktów przemiany materii, substancji odżywczych, hormonów, enzymów etc.
- należy pamiętać o prawidłowej podaży błonnika!
Serwis zywieniemazanczenie.pl ma z założenia charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny. Zamieszczone tu materiały w żadnej mierze nie zastępują profesjonalnej porady medycznej. Przed zastosowaniem się do treści medycznych znajdujących się w serwisie należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.
