Problemy z przyjmowaniem pokarmów, spadek apetytu, przewlekła choroba, pobyt w szpitalu, wiek senioralny, spadek sił i energii czy niekontrolowana utrata masy ciała – to przesłanki do tego, by rozważyć wzbogacenie diety w doustne suplementy odżywcze, zwane także odżywkami medycznymi, czy energy drinkami. Podpowiadamy, czym są i dlaczego trzeba je dobierać indywidualnie do stanu zdrowia.
Słowo „odżywka” kojarzy się najczęściej z kosmetykiem do włosów, paniom także do paznokci. Panowie w pierwszym odruchu pomyślą zapewne o suplementach diety dla sportowców. Tymczasem odżywki medyczne mają do odegrania o wiele poważniejszą rolę, szczególnie w przypadku osób chorych, w okresie rekonwalescencji, osób starszych, osób cierpiących na przewlekłe czy nieuleczalne choroby, dzieci. Ich zadaniem jest uzupełnienie niedoborów żywieniowych spowodowanych określonymi dolegliwościami. Odżywki medyczne najczęściej przyjmują formę płynną, w tej postaci są łatwiejsze do przełknięcia. Ich skład jest odpowiednio opracowany tak, by osoby sięgające po odżywki medyczne mogły w łatwy sposób uzupełnić dietę w niezbędne składniki odżywcze, witaminy, mikro i makroelementy. Najczęściej są tworzone z myślą o konkretnych przypadkach np.: odzywki dla pacjentów onkologicznych ma inny skład i postać niż preparat dla pacjentów borykających się z dysfagią.
Chociaż odżywka medyczna konsystencją przypomina jogurt pitny, nie jest to produkt spożywczy, jaki można kupić w dowolnym markecie. Odżywki medyczne dostępne są jedynie w aptekach i sklepach medycznych gdyż sa nieodłącznym elementem leczenia. Ponieważ są to preparaty dostępne bez recepty, zakupów można dokonywać także w aptekach internetowych. Zanim jednak wprowadzimy odżywkę medyczną do diety warto jest skonsultowac się z lekarzem, dietetykiem lub farmaceuta.
Nie ma produktu, który można potraktować jako uniwersalną odżywkę medyczną, podobnie jak nie ma jednego lekarstwa, które leczyłoby wszystkie choroby. Odżywki medyczne komponowane są z myślą o pacjentach cierpiących na konkretne dolegliwości lub potrzebujących określonego wsparcia żywieniowego, np. w związku z przebytą chorobą, w okresie pooperacyjnym, w przypadku osób starszych potrzebujących stałego uzupełniania diety w składniki odżywcze. Dlatego, zanim sięgniemy po konkretną odżywkę medyczną, musimy ustalić nasze potrzeby.
Pacjent onkologiczny szczególnie powinien zwróci uwagę na dietę, choroba nowotworowa bardzo często idzie w parze z utrata masy ciała. Odpowiednie odżywienie i nie dopuszczenie do utraty masy ciała zwiększa rokowania osoby chorej onkologicznie, poprawiają odpowiedz immunologiczną organizmu, dzięki czemu wpływają korzystnie na jakość życia i odpowiedz na terapię. Odżywki medyczne dla osób z nowotworami powinny uwzględniać specyficzne potrzeby żywieniowe. Przede wszystkim powinny być to produkty wysokobiałkowe, zawierające niezbędne witaminy i minerały, a także kwasy Omega-3, szczególnie istotna jest podaż EPA (kwas eikozapentaenowy). Takie odżywki mogą być stosowane jako uzupełnienie diety bądź jako jedyny jej składnik. Są łatwo przyswajalne, a płynna konsystencja ułatwia przełykanie. Optymalnie dobrana porcja błonnika wspomaga pracę układu pokarmowego. Odżywki dla pacjentów onkologicznych są to dodatkowo produkty wysokoenergetyczne aby w niewielkiej objętości dostarczyć maksymalnie dużo energii.
Dieta osoby chorej na cukrzycę jest zawsze ustalana indywidualnie, a pod uwagę bierze się nie tylko fakt występowania choroby, ale także stopień jej zaawansowania, wiek i wagę pacjenta oraz jego codzienną aktywność fizyczną. Najważniejszą informacją dla diabetyków jest wartość indeksu glikemicznego oraz ilość i jakość cukrów zawartych w posiłku. W przypadku odżywek medycznych poziom ten wynosi mniej niż 55, a więc jest uznawany za niski – odpowiedni dla cukrzyków. Preparaty dla chorych na cukrzycę powinny zawierać zmniejszoną porcję węglowodanów i powinny być to węglowodany złożone. Ponadto w diecie znajdziemy dużą porcję białek, witamin i minerałów, natomiast nie znajdziemy syropu glukozowego, którego zawartość mogłaby znacznie podnieść indeks glikemiczny i w efekcie poziom glukozy we krwi pacjenta. W odżywkach dla osób z cukrzycą bardzo ważna jest również zawartość błonnika, który wpływa korzystnie na pracę jelit.
O ile w przypadku nowotworów i cukrzycy wskazane jest uzupełnianie niedoborów białka, o tyle niedializowani pacjenci z chorobami nerek powinni go unikać. Właśnie dlatego odżywki medyczne nie są produktem uniwersalnym. Osoby borykające się z niewydolnością nerek powinny sięgnąć po odżywkę medyczną dedykowaną właśnie im – z obniżoną zawartością białka, niedużą zawartością sodu i potasu.
Wątroba jest jednym z ważniejszych organów w ludzkim ciele, życie bez niej nie jest możliwe. O ile dolegliwości związane z wątrobą mogą mieć różne podłoże, o tyle sposób ich leczenia, a szczególnie dieta stosowana w okresie około chorobowym, są wspólne. To czego potrzebują osoby chorujące na niewydolność wątroby to dostarczenie aminokwasów rozgałęzionych (BCAA) oraz odpowiednio zbilansowana w diecie podaż tłuszczy i węglowodanów. Jak każda dieta medyczna tak i dieta dla osób z uszkodzoną wątrobą zawiera komplet niezbędnych witamin i minerałów w odpowiednich proporcjach.
Zaburzenie wchłaniania może pojawić się jako samodzielna jednostka chorobowa, najczęściej jednak jest efektem ubocznym innych chorób, bądź przyjmowanych leków. W takim wypadku w diecie osoby chorej trzeba ograniczyć ilość błonnika i tłuszczu, a zadbać o odpowiednią ilość białka, witamin i minerałów. Odżywki dla tej grupy pacjentów przybierają często postać soku o świeżym owocowym smaku i delikatnej konsystencji.
Operacja chirurgiczna oznacza dla każdego pacjenta dodatkowy stres, a okres tuż przed operacją, w trakcie badań przygotowawczych czy tuz po zabiegu wiąże się z koniecznością zachowania ścisłej diety. Dlatego osoby przygotowujące się do operacji powinny już na 10 – 14 dni przed planowanym zabiegiem zadbać o wzbogacenie diety odżywkami medycznymi. Odżywki medyczne mają za zadanie wspomóc organizm i przygotować do stresu związanego z operacją a następnie do wysiłku związanego z okresem rekonwalescencji. W większości przypadków zaobserwowano szybsze gojenie się ran pooperacyjnych, szybszy powrót do zdrowia i krótszy okres pobytu w szpitalu u pacjentów stosujących wsparcie żywieniowe w postaci odżywek. Odżywki medyczne dla pacjentów w okresie okołooperacyjnym dostarczają dodatkową porcję energii oraz uzupełniają wszelkie niedobory witamin, mikro i makroelementów. Dobrze skomponowana dieta medyczna dla pacjentów w bezpośrednim okresie okołooperacyjnym powinna być dietą bezresztkową, tzn. w całości przyswajalną przez organizm. Tuż przed samym zabiegiem niezbędnym rozwiązaniem jest wprowadzenie odżywek węglowodanowych pozbawionych tłuszczu i błonnika, co pozwala w lepszej kondycji i samopoczuciu przetrwać okres okołooperacyjny.
Osoby starsze, szczególnie gdy mają problemy z poruszaniem się, dysfagią lub po prostu brakuje im sił do życia, często same narażają się na niedożywienie. Wynika to między innymi z osłabionego łaknienia, które z kolei związane jest ze zmniejszoną liczbą kubków smakowych i trudnościami z wyczuwaniem smaków. Takie osoby potrzebują przede wszystkim uzupełnienia codziennej diety w białko w tym aminokwasy takie jak arginina i glutamina, które są niezbędne w procesie gojenia ran i zapobiegają powstawaniu odleżyn. Istotne jest też dostarczenie kompletnego zestawu witamin i minerałów, bowiem osoby starsze często świadomie rezygnują z owoców i warzyw w diecie. Dla osób starszych polecany jest Fresubin Protein Energy DRINK, który dostarcza dodatkowej porcji energii. Gdy dodatkowo osoba starsza ma problem z połykaniem pokarmów warto sięgnąć po odżywki medyczne w postaci deseru do spożycia łyżeczką takie jak Fresubin YOcreme.
Postępujący rozwój cywilizacyjny nie pozostaje bez wpływu na zdrowie najmłodszych. Dlatego producenci odżywek medycznych pamiętają także o dzieciach. Sposób ich żywienia uzależniony jest oczywiście od stanu zdrowia, wieku, masy ciała, aktywności fizycznej, jednak w okresie zagrożenia niedożywieniem (np. w związku z chorobą), warto sięgnąć po wysokoenergetyczne, ale wolne od syropu glukozowego odżywki medyczne dla dzieci. Rodzić, uzupełniając dietę chorego dziecka odżywkami medycznymi, ma pewność dostarczenia wszelkich składników niezbędnych do prawidłowego rozwoju dziecka.
Odżywki medyczne są najprostszym i na ogół dobrze tolerowanym sposobem dostarczenia wszystkich niezbędnych składników odżywczych, witamin i minerałów w wygodnej w podaniu postaci. Mogą stanowić jedyne źródło pożywienia, a tym samym w pełni zaspokoić specyficzne zapotrzebowanie pacjentów w różnych jednostkach chorobowych. Co ważne odżywki medyczne są gotowe do spożycia, a dzięki temu łatwe w przygotowaniu i podaniu. Mają znany, standaryzowany skład; minimalizują możliwość wystąpienia reakcji alergicznych; są sterylne co gwarantuje bezpieczeństwo stosowania i pozwala na dokładne określenie ilości kalorii i składników odżywczych jakie dostarczamy wraz z posiłkiem. Obecnie odżywki medyczne stały się nieodłącznym elementem profilaktyki przed rozwojem poważnych powikłań i pogorszeniu stanu pacjenta, a w przypadku osób starszych są dodatkowym źródłem energii i składników odżywczych do stosowania jako uzupełnienie codziennej diety.
Serwis zywieniemazanczenie.pl ma z założenia charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny. Zamieszczone tu materiały w żadnej mierze nie zastępują profesjonalnej porady medycznej. Przed zastosowaniem się do treści medycznych znajdujących się w serwisie należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.
Zapisz się na newsletter Żywienie ma znaczenie i dowiaduj się o nowościach w naszym serwisie jako pierwszy.
Nie musisz wychodzić z domu, zamów nasze produkty z wygodną dostawą pod same drzwi.
Żywność specjalnego przeznaczenia należy stosować pod nadzorem lekarza.
