Pacjenci podczas leczenia onkologicznego mogą zmagać się z szeregiem różnych dolegliwości, takich jak np. utrata apetytu (anoreksja). Brak łaknienia może sam w sobie być symptomem poprzedzającym rozpoznanie nowotworu, ale również być wynikiem prowadzonej terapii. Szacuje się, że około co czwarty pacjent onkologiczny cierpi na jadłowstręt. W kontekście choroby nowotworowej, anoreksja obejmuje objawy takie jak: utrata apetytu, szybkie uczucie sytości oraz zaburzenia w percepcji smaku i zapachu, które z kolei mogą wynikać z toczącego się stanu zapalnego, jak i prowadzonego leczenia. Stale utrzymujący się jadłowstręt może przyczynić się do rozwoju niedożywienia, który z kolei objawia się znacznym osłabieniem oraz postępującą utratą masy ciała. Warto podkreślić, że stopień niezamierzonej redukcji masy ciała wpływa na rokowanie pacjenta oraz jego stan sprawności. Badania naukowe jasno podkreślają, że objawy anoreksji u chorych onkologicznie korelują najczęściej ze złym rokowaniem oraz odzwierciedlają progresję nowotworową.
JAK ZAPOBIEGAĆ?
W przypadku choroby nowotworowej, a zwłaszcza nowotworów przewodu pokarmowego oraz głowy i szyi, niezwykle ważne jest, aby pacjent był pod stałą opieką dietetyka onkologicznego. Odpowiednio zaplanowana terapia żywieniowa, nie tylko wesprze organizm do walki z chorobą, ale przede wszystkim będzie zapobiegać rozwojowi niedożywienia. Wskazaniem do konsultacji dietetycznej jest również utrata apetytu– żywienie w tym przypadku powinno być dostosowane indywidualnie do potrzeb pacjenta i uwzględniać jego preferencje żywieniowe. Niemniej jednak niezwykle ważne jest, aby chory przyjmował posiłki na zasadzie „częściej a mniej”, co w praktyce oznacza – spożywanie małych i częstych posiłków o dużej gęstości energetycznej. Przygotowując dania należy bazować na produktach lubianych przez pacjenta oraz fortyfikować je produktami specjalnego przeznaczenia medycznego (tzw. FSMP ang. food for special medical purposes).
__________________________________________________________________________________
Żywność specjalnego przeznaczenia medycznego stanowi ważny element fortyfikacji (wzmacniania) diety podstawowej pacjenta onkologicznego.
__________________________________________________________________________________
JAK FORTYFIKOWAĆ DIETĘ PACJENTA CHOREGO NA RAKA?
Brak apetytu jest poważnym problemem pacjentów onkologicznych, który może przyczyniać się do rozwoju niedożywienia oraz gorszego rokowania. W celu pokrycia dobowego zapotrzebowania energetycznego warto włączyć do codziennego jadłospisu preparaty specjalnego przeznaczenia medycznego (np. Fresubin® Protein Energy DRINK, Supportan DRINK). Produkty te nie muszą być spożywane „samodzielnie”. Warto zatem dodawać FSMP do przygotowywanych posiłków np. koktajlu owocowego, budyniu, zupy typu krem itd.
Koktajl bananowo-orzechowy
Wszystkie składniki zblendować.
| Kcal | 376kcal |
| Białko | 15g |
| Gramatura posiłku | 390g |
Koktajl bananowo-orzechowy z uwzględnieniem FSMP
Wszystkie składniki zblendować.
| Kcal | 555kcal |
| Białko | 24g |
| Gramatura posiłku | 340g |
Fortyfikacja pozwala zwiększyć spożycie energii oraz białka w stosunkowo małej objętości pożywienia, co jest szczególnie istotne w przypadku choroby nowotworowej z towarzyszącym jadłowstrętem. W przypadku braku apetytu zaleca się wybór smaków FSMP zgodnych z upodobaniami chorego lub stosowanie preparatów o neutralnym wariancie, które dodawane do potraw nie wpłyną znacząco na ich smak. Należy pamiętać, że wskazówki zawarte w powyższym artykule mają charakter edukacyjny i nigdy nie zastąpią indywidualnej porady lekarskiej i/lub dietetycznej w przypadku wystąpienia skutków ubocznych leczenia oraz niezamierzonej redukcji masy ciała.
Przygotowane przez:
mgr Paulina Helisz
dietetyk onkologiczny, specjalista żywienia klinicznego
Literatura:
Hariyanto TI, Kurniawan A. Appetite problem in cancer patients: Pathophysiology, diagnosis, and treatment. Cancer Treat Res Commun. 2021;27:100336. doi: 10.1016/j.ctarc.2021.100336.
Nutrition in Cancer Care (PDQ®)–Health Professional Version. National Cancer Institute. URL: https://www.cancer.gov/about-cancer/treatment/side-effects/appetite-loss/nutrition-hp-pdq
Baguley BJ, Benna-Doyle S, Drake S, Curtis A, Stewart J, Loeliger J. Access to nutrition services and information after active cancer treatment: a mixed methods study. J Cancer Surviv. 2023 Feb 23. doi: 10.1007/s11764-023-01352-x.
Zapisz się na newsletter Żywienie ma znaczenie i dowiaduj się o nowościach w naszym serwisie jako pierwszy.
Nie musisz wychodzić z domu, zamów nasze produkty z wygodną dostawą pod same drzwi.
Żywność specjalnego przeznaczenia należy stosować pod nadzorem lekarza.
