Gorączka reumatyczna to najczęściej choroba pojawiająca się jako powikłanie po nieleczonej antybiotykami anginie, zazwyczaj występująca u dzieci w wieku do 15 lat. Jakie są pierwsze objawy gorączki reumatycznej, w jaki sposób rozpoznaje się chorobę i jak wygląda jej leczenie?
Gorączka reumatyczna to choroba polegająca na nieprawidłowej reakcji układu odpornościowego, spowodowanej zakażeniem bakterią zwaną paciorkowcem beta-hemolizującym z grupy A. Zwykle rozwija się jako powikłanie nieleczonej anginy paciorkowcowej, czyli zapalenia gardła i migdałków wywołanego przez ten szczep bakterii. Choroba może uszkadzać wiele narządów, a przede wszystkim serce, stawy i ośrodkowy układ nerwowy.
Gorączka reumatyczna najczęściej występuje u dzieci w wieku od 6 do 15 lat. Bardzo rzadko pojawia się natomiast u osób powyżej 30. roku życia. Obecnie w Polsce jest ona stwierdzana stosunkowo rzadko – według szacunków powikłanie to rozwija się u 0,3-3% chorujących na anginę. Podejrzewa się jednak, że predyspozycja do zachorowania na gorączkę reumatyczną może mieć podłoże genetyczne.
Pierwsze objawy gorączki reumatycznej zazwyczaj pojawiają się po około 3 tygodniach od zachorowania na anginę. Infekcja ta przejawia się przede wszystkim gorączką, silnym bólem gardła – czasem z utrudnionym przełykaniem, bólem głowy oraz bolesnością węzłów chłonnych przy dotyku. Nie występują z kolei katar, kaszel i chrypka. Należy przy tym podkreślić, że u części pacjentów choroba rozwija się po anginie dającej mało nasilone symptomy.
Gorączka reumatyczna najczęściej rozpoczyna się od dolegliwości bólowych w obrębie stawów. Choroba wywołuje też „wędrujące” stany zapalne – zmiany w zaatakowanym stawie utrzymują się przez kilka lub kilkanaście dni, po czym zmieniają lokalizację, powodując bolesność w innym miejscu. Warto jednak zaznaczyć, że choroba nie przyczynia się do niszczenia stawów – z tego powodu ich obraz rentgenowski może nie wykazywać żadnych nieprawidłowości. Właśnie ta cecha odróżnia gorączkę reumatyczną od RZS, czyli reumatoidalnego zapalenia stawów.
Gdy zaś symptomy zdają się ustępować i zauważalne są przerwy między dolegliwościami stawowymi, proces zapalny postępuje w mięśniu sercowym. Tworzą się tam nacieki komórkowe (guzki Aschoffa), które martwieją i bliznowacieją, co niekiedy prowadzi do zwężenia zastawki mitralnej. To może podnieść ryzyko niewydolności krążeniowej, a przez to wiązać się z koniecznością przeprowadzenia zabiegu operacyjnego.
Zgodnie z kryteriami Jonesa objawy gorączki reumatycznej dzieli się na małe i duże. By postawić rozpoznanie, jednocześnie muszą zostać spełnione dwa kryteria duże lub jedno duże i dwa małe.
| Kryteria małe | Kryteria duże |
|---|---|
|
|
Jednym z kryteriów dużych jest rumień brzeżny, zwany też obrączkowatym. Jest to zaczerwienienie skóry o kształcie przypominającym obrączki, które zazwyczaj pojawia się na tułowiu, ramionach i udach. Nie występuje natomiast na twarzy. Rumień brzeżny stwierdza się u około 5% chorych na gorączkę reumatyczną. Może utrzymywać się przez kilka miesięcy, po czym znika bez śladu.
Gorączkę reumatyczną leczy się antybiotykami – przede wszystkim penicyliną. Terapia może obejmować ponadto przyjmowanie preparatów z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych, a przy ciężkich rzutach mogą być podane kortykosteroidy. Z kolei w przypadku wystąpienia objawów pląsawicy o dużej intensywności konieczne mogą być leki uspokajające lub przeciwpadaczkowe. Należy jednak pamiętać, że metoda leczenia zależy od stanu pacjenta oraz nasilenia symptomów.
W terapii gorączki reumatycznej stosuje się też leczenie niefarmakologiczne, polegające na łagodzeniu objawów. By zmniejszyć ból stawów, należy w pierwszej kolejności zrezygnować z aktywności fizycznej. Odpoczynek jest niezbędnym elementem procesu leczenia, pozwalającym na ustąpienie symptomów, po którym możliwe jest stopniowe uruchamianie osoby chorej. Ważną rolę w terapii gorączki reumatycznej odgrywa również zdrowa dieta, która powinna być lekkostrawna i dostarczać odpowiednią ilość białka i witamin.
Gorączka reumatyczna jest chorobą rozwijającą się najczęściej jako powikłanie nieleczonej anginy. Najskuteczniejszym sposobem jej zapobiegania jest szybkie wdrożenie leczenia i przestrzeganie zaleceń lekarza – szczególnie gdy zachodzi konieczność przyjmowania antybiotyków. Jeśli jednak dojdzie do wystąpienia objawów gorączki reumatycznej, nawet bez poprzedzającej ich anginy, należy niezwłocznie udać się do lekarza rodzinnego.
Serwis zywieniemazanczenie.pl ma z założenia charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny. Zamieszczone tu materiały w żadnej mierze nie zastępują profesjonalnej porady medycznej. Przed zastosowaniem się do treści medycznych znajdujących się w serwisie należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą
Zapisz się na newsletter Żywienie ma znaczenie i dowiaduj się o nowościach w naszym serwisie jako pierwszy.
Nie musisz wychodzić z domu, zamów nasze produkty z wygodną dostawą pod same drzwi.
Żywność specjalnego przeznaczenia należy stosować pod nadzorem lekarza.
