Zalecenia ogólne:
- zwiększ liczbę posiłków, wprowadzając posiłki dodatkowe –dobrze, jeśli będą to Twoje ulubione produkty,
- podjadaj między posiłkami, wybieraj zwłaszcza wysokokaloryczne przekąski,
- zachowuj zbilansowany jadłospis, ze wszystkimi niezbędnymi składnikami odżywczymi,
- dbaj o możliwy wysiłek fizyczny i umysłowy: pomoże to poprawić apetyt,
- jedz powoli, dokładnie przeżuwając,
- zadbaj o miłą atmosferę podczas posiłku, tak aby jedzenie było przyjemnością a nie przymusem,
- jeśli masz dolegliwości bólowe, nudności, wymioty, biegunkę zgłoś się do lekarza, opanowanie tych dolegliwości poprawi apetyt, trawienie i przyswajanie pokarmu.
W trakcie leczenia onkologicznego występuje szereg niekorzystnych objawów i powikłań, które mogą wymagać zmiany i zindywidualizowania zaleceń żywieniowych. Niektóre z nich omówiono poniżej.
Owrzodzenia jamy ustnej, zapalenie jamy ustnej, ubytki uzębienia, stany po operacjach twarzy i czaszki, problemy z gryzieniem i żuciem:
- wybieraj pokarmy o konsystencji musu lub puree, nie zawierające okruchów, pokarmy nie powinny być twarde, ani zbyt suche, powinny dać się z łatwością rozdrobnić przy użyciu widelca,
- unikaj chrupiących warzyw, orzechów, grillowanych i przypieczonych mięs, ziarnistego chleba, skórek od chleba, pestek, orzechów, suszonych owoców, dla ułatwienia przełykania stosuj delikatne sosy lub popijaj pokarmy,
- unikaj cukru, napojów gazowanych, ostrych przypraw, octu, gorących posiłków,
- w niektórych sytuacjach żucie gumy bez cukru może wpłynąć korzystnie na wydzielanie śliny,
- dbaj o higienę jamy ustnej (przepłukuj jamę ustną wodą lub zaleconymi przez lekarza płukankami), dbaj o zęby i dziąsła,
- po zabiegu operacyjnym zapytaj lekarza o indywidualne zalecenia pokarmowe.
Zaburzenia połykania:
- w zależności od nasilenia zaburzeń połykania wybieraj pokarmy o gęstości: nektaru, musu, miodu lub puree, w cięższych zaburzeniach połykania stosuj dietę płynną – gęstą, która składa się z dań nie wymagających gryzienia i żucia,
- skorzystaj z porady neurologopedy – pomocne mogą okazać się specjalne techniki połykania.
Zaparcia:
- jedz regularnie, bardzo dokładnie gryź pokarmy, unikaj jedzenia w pośpiechu,
- zwiększ ilość błonnika w diecie, spożywaj produkty o wysokiej zawartości błonnika tj: warzywa i owoce (najlepiej świeże, surowe), produkty zbożowe pełnoziarniste (ciemne pieczywo, płatki zbożowe, kasze),
- zwiększ ilość wypijanych płynów (przynajmniej 2,5 litra dziennie),
- włącz do diety jogurty i kefiry,
- zwiększ ilość możliwego do wykonania wysiłku fizycznego (marsze, spacery, ćwiczenia w fotelu lub w łóżku, gimnastyka).
Ważne uwagi:
Warto skonsultować dietę z dietetykiem lub lekarzem, być może będą konieczne pewne restrykcje, np. unikanie soku z cytrusów, czy mleka.
Niezależnie od składu, konsystencji i sposobu przygotowania diety należy dbać o właściwy, ale różnorodny skład jadłospisu.
Pokarmy mają dostarczyć organizmowi prawidłową ilość pełnowartościowego białka, węglowodanów (w tym błonnika), energii, witamin, składników mineralnych, pierwiastków śladowych, wody.
Należy ograniczać cukier, tłuszcze zwierzęce, sól, alkohol.
Porcje powinny być odpowiednie, chory nie powinien być przejedzony ani głodzony, powinien otrzymać odpowiednią ilość płynów.
Jeżeli po zastosowanej diecie niekorzystne objawy i powikłania utrzymują się, należy zgłosić się do lekarza — być może konieczne będzie leczenie żywieniowe dojelitowe lub pozajelitowe.
Leczenie żywieniowe doustne pacjentów onkologicznych
W żywieniu pacjenta onkologicznego może znacząco pomóc wprowadzenie odżywki – doustnej diety przemysłowej, ponieważ codzienne racje pokarmowe pacjentów często nie zawierają właściwej ilości makro i mikroskładników odżywczych, szczególnie w sytuacjach zwiększonego zapotrzebowania.
Odżywki mogą zaspokajać całkowicie lub częściowo zapotrzebowanie pacjenta na wszystkie lub wybrane składniki pokarmowe. Stosowane u pacjentów onkologicznych odżywki mają wiele zalet:
- znany, standaryzowany skład i ilość kalorii dostarczona w jednym posiłku,
- skoncentrowane źródło wszystkich składników odżywczych, pozwalające uzupełnić niedobory,
- nie zawierają laktozy ani glutenu co zmniejsza ryzyko uczuleń lub nietolerancji pokarmowych,
- są sterylne, co zmniejsza ryzyko zakażeń przewodu pokarmowego i biegunek,
- skład różnych produktów jest dostosowany do różnych potrzeb klinicznych,
- są wygodne w stosowaniu, można je popijać miedzy posiłkami, mieszać z gotowymi potrawami, stosować zamiast posiłku.
Stosowanie odżywek doustnych nie zaburza naturalnej diety. Wszystkie odżywki doustne, niezależnie od składu są dostępne w aptece bez recepty.
Serwis zywieniemazanczenie.pl ma z założenia charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny. Zamieszczone tu materiały w żadnej mierze nie zastępują profesjonalnej porady medycznej. Przed zastosowaniem się do treści medycznych znajdujących się w serwisie należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.
