Choroba nowotworowa poważnie zmienia funkcjonowanie organizmu. Tymczasem ogólna kondycja zdrowotna oraz właściwe odżywianie ma niebagatelny wpływ na powodzenie kuracji. Pacjenci onkologiczni powinni dbać o dietę a szczególnie o ilość dostarczanego białka. Jego niedobory mogą mieć poważne konsekwencje.
Białko, a właściwie aminokwasy powstałe w procesie trawienia białka, są podstawowym budulcem w organizmie człowieka, pełnią kluczowa funkcję w wielu procesach zachodzących w organizmie w tym w odpowiedzi immunologicznej. Zbilansowana, wysokobiałkowa dieta, w rzeczywistości powinna dostarczać przede wszystkim niezbędnych aminokwasów. Faktem jest, że większość z nich można znaleźć właśnie w białkach.
Do tej pory rozpoznano i przebadano dwadzieścia aminokwasów. Ze względów żywieniowych podzielono je na trzy grupy:
Rola białek w organizmie jest nie do przecenienia. Nie tylko są istotnym budulcem ciała człowieka, odpowiadają także za funkcje transportowe, regulujące, kontrolują wymianę informacji międzykomórkowej, są odpowiedzialne za procesy trawienne i wchodzą w skład przeciwciał zabezpieczających organizm przed infekcjami, odbudowują tkanki, które uległy degradacji. W przypadku pacjentów onkologicznych są ważnym czynnikiem przyspieszającym gojenie ran pooperacyjnych.
Dzienne zapotrzebowanie na białko u zdrowego człowieka wynosi od 0,8 do 1,2 grama na kilogram masy ciała. W praktyce oznacza to, że osoba ważąca 65 kilogramów potrzebuje od 52 do 78 gramów białka. Wartości tych nie należy mylić z ogólną wagą pokarmów zawierających białko. W przypadku pacjentów onkologicznych zapotrzebowanie na białko wzrasta nawet od 1,5 do 2,0 gramów na kilogram masy ciała, czyli prawie dwukrotnie!!! W takim przypadku osoba ważąca 65 kilogramów potrzebuje w codziennej diecie dostarczyć ponad 100 gram białka. Tymczasem litr mleka o zawartości tłuszczu 2% zawiera zaledwie 34 gramy białka. Najlepszym źródłem białka jest żelatyna, 100 gram żelatyny zawiera aż 84,2 gramy białka. Nie znaczy to oczywiście, że można żywić się głównie żelatyną. Ważne jest bowiem dostarczanie organizmowi białek z różnych źródeł, tak by zaspokoić zapotrzebowanie na wszystkie niezbędne typy aminokwasów. Najlepiej pod tym względem wygląda białko jaja kurzego oraz krowiego, które zawiera większość niezbędnych aminokwasów. Ponadto warto wiedzieć, że białko pochodzenia zwierzęcego uważane jest za lepiej przyswajalne przez organizm. Mowa tu nie tylko o mięsie, ale także o jajach i przetworach mlecznych. Ważne jest, że organizm ludzki nie jest w stanie magazynować białek. Zużywa na bieżąco potrzebną ilość. Błędem jest pomysł, by najeść się „na zapas”. Skutkiem będzie jedynie zaburzenie równowagi azotowej. Lepiej zadbać, by w diecie pacjentów onkologicznych pojawiły się co najmniej trzy wysokobiałkowe posiłki.
Mimo znacznego rozwoju medycyny i coraz większych postępów w skutecznym leczeniu nowotworów pacjent onkologiczny nadal uważany jest za trudnego pacjenta. Choroba nowotworowa, obniżony apetyt, zaburzenia łaknienia i skłonność do wymiotów mogą w krótkim czasie doprowadzić do niedoborów białka. Organizm nie umie prawidłowo funkcjonować bez białek. Jeśli nie dostanie ich z zewnątrz (nie dostanie niezbędnych aminokwasów) zacznie wykorzystywać białka wchodzące w skład mięśni, tkanek i narządów. Konsekwencją tego jest niebezpieczna dla pacjenta onkologicznego utrata masy ciała, osłabienie odpowiedzi immunologicznej, gorsze tolerowanie terapii, ogólne osłabienie organizmu.
Warto wiedzieć, że terapia onkologiczna jest ściśle uzależniona od odżywienia organizmu, a tym samym ilości białka dostarczanego w diecie. Prawidłowy poziom białek to mniejsze ryzyko wystąpienia powikłań przy radioterapii oraz w przypadku interwencji chirurgicznej. W przypadku niewłaściwego odżywienia, czyli za niskiej do zapotrzebowania podaży składników odżywczych w tym białka, lekarz może przesunąć planowany zabieg lub kurację, zalecając przy tym fortyfikację diety specjalnymi odżywkami medycznymi, które w szybkim czasie uzupełnią niedobory i wpłyną korzystnie na ogólny stan pacjenta.
Choroba nowotworowa wymaga wzmożonej pracy układu immunologicznego, jego funkcjonowanie zaś jest ściśle uzależnione od poziomu białek w organizmie. U pacjentów onkologicznych ważne są także funkcje regeneracyjne organizmu, szczególnie wzmożone po chemio- i radioterapii oraz po interwencji chirurgicznej.
Najlepszym źródłem białka jest zróżnicowana dieta, bogata zarówno w produkty pochodzenia roślinnego, jak i zwierzęcego. W przypadku problemów z przełykaniem i przyswajaniem produktów źródłem białka może być suplement diety w postaci półpłynnej lub płynnej. Ważne, by były to produkty wysokobiałkowe i jednocześnie wysokoenergetyczne.
Produkty wysokobiałkowe (zawartość białka w 100g produktu):
Pieczeń wołowa – 20 g
Pierś z kurczaka – 21 g
Twaróg chudy – 20 g
Twaróg tłusty – 18 g
Udziec cielęcy – 20 g
Dorsz świeży – 18 g
Czarne porzeczki – 12 g
Żelatyna – 84 g
Dla porównania jogurt o zawartości tłuszczu 2% zawiera zaledwie 4 gramy białka. Wspomniane wcześniej mleko, niecałe 4.
Za białko pełnowartościowe uważa się:
białko jaja kurzego
białko mięsa wołowego
białko mięsa wieprzowego
białko drobiowe
białko ryb
białko mleka i przetworów mlecznych
białko zawarte w mleku kobiecym
W sytuacji, gdy dostarczenie odpowiedniej ilości białka w diecie jest trudne lub gdy ważne jest właściwe zbilansowanie posiłków, warto sięgnąć po gotowe do spożycia odżywki medyczne. Dla pacjentów onkologicznych polecane są diety o wysokiej zawartości białka, ale też innych istotnych dla wzmocnienia organizmu składników odżywczych takich jak: kwasy tłuszczowe omega 3, błonnik, czy łatwo przyswajalne kwasy tłuszczowe typu MCT (średniołańcuchowe kwasy tłuszczowe). Dietą doustną pierwszego wyboru dla pacjenta onkologicznego jest Supportan DRINK. Supportan DRINK to kompletna pod względem odżywczym, wysokoenergetyczna i bogatobiałkowa odżywka medyczna. Jedno opakowanie dostarcza 300 kcal, 20 g białka, aż 1,42 g kwasów omega-3 (1 g EPA i 0,42 DHA) z oleju rybnego oraz błonnik. Supportan DRINK nie zawiera glutenu, syropu glukozowego oraz jest klinicznie wolny od laktozy. Dostępny w jednym z dwóch smaków: cappuccino lub owoców tropikalnych.
Serwis zywieniemazanczenie.pl ma z założenia charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny. Zamieszczone tu materiały w żadnej mierze nie zastępują profesjonalnej porady medycznej. Przed zastosowaniem się do treści medycznych znajdujących się w serwisie należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.
Zapisz się na newsletter Żywienie ma znaczenie i dowiaduj się o nowościach w naszym serwisie jako pierwszy.
Nie musisz wychodzić z domu, zamów nasze produkty z wygodną dostawą pod same drzwi.
Żywność specjalnego przeznaczenia należy stosować pod nadzorem lekarza.
