Karmienie przez zgłębnik nosowo-żołądkowy jest sposobem żywienia osób, które z różnych przyczyn zdrowotnych nie mogą odżywiać się doustnie. Chorymi zwykle opiekują się bliscy lub opiekunowie, do których zadań należy karmienie. Jak prawidłowo i bezpiecznie podawać pokarm przez zgłębnik? O czym bezwzględnie należy pamiętać?
Przede wszystkim należy wiedzieć, czym w ogóle jest zgłębnik i na czym polega zgłębnikowanie żołądka. Wyróżniamy kilka rodzajów zgłębników. Pierwszym jest sonda żołądkowa, więc giętki dren, który wprowadza się do żołądka lub jelita cienkiego pacjenta przez nos bądź usta. Zupełnie innym rodzajem zgłębnika jest PEG, a więc przezskórna endoskopowa gastrostomia, w której pokarm dostarcza się przez utworzoną w powłokach brzusznych stomię.
Zgłębnik nosowo-żołądkowy stosuje się w sytuacji, gdy nie istnieje możliwość karmienia pacjenta drogą doustną, a przewidywany okres żywienia będzie krótszy niż 3-4 tygodnie. Sonda jest więc ratunkiem dla osób nieprzytomnych oraz cierpiących z powodu zaburzeń połykania, chorych po zabiegach chirurgii twarzo-czaszki i tych, którzy zmagają się z negatywnymi skutkami chemio- i radioterapii, np. wymiotami lub brakiem apetytu. Karmienie przez zgłębnik to także sposób żywienia stosowany u pacjentów po poparzeniach i urazach twarzoczaszki. Zgłębnik stosuje się ponadto w przypadku zgłębnikowania żołądka, a więc zabiegu, który służy odbarczeniu zalegającej treści żołądkowej, karmienia, płukania żołądka oraz pobrania treści żołądkowej do badań.
Karmienie przez PEG stosuje się w przypadkach, gdy okres żywienia przekraczać będzie 3-4 tygodnie. Wskazaniem do żywienia PEG są różnego rodzaju schorzenia neurologiczne (urazy głowy, udary mózgu, choroba Alzheimera, demencja, choroba Parkinsona, SLA) i onkologiczne. Często ten rodzaj żywienia stosuje się w przypadkach paliatywnych oraz u pacjentów po operacjach, w czasie radio- i chemioterapii. Wskazaniem mogą być także wyniszczenia spowodowane AIDS, zespół krótkiego jelita, choroba Leśniowskiego-Crohna czy przebyte chirurgiczne zabiegi okolic twarzo-czaszki.
Karmienie przez zgłębnik
Karmienie przez zgłębnik nie jest trudne, ale wymaga odpowiedniego przeszkolenia. Na czym polega? Przede wszystkim należy przygotować: strzykawkę o pojemności 50-100 ml, serwetki jednorazowe, plastikowy lub metalowy zacisk, rękawiczki ochronne, płócienny podkład, nerkowatą miskę i gaziki. Przed karmieniem należy wykonać higienę jamy ustnej – to powstrzyma odruch wymiotny w czasie podawania pokarmu. Posiłek podaje się w strzykawce, w formie płynnej, co umożliwi wstrzyknięcie go do drenu. Podgrzewa się go w pojemniku z wodą do temp. 30 stopni C. Pacjent powinien przyjąć pozycję siedzącą (i pozostać w niej jeszcze przez około 30 minut po zakończeniu karmienia!). By zminimalizować ryzyko powikłań, np. stanów zapalnych i odleżyn, przy wymianie zgłębnika korzysta się z drugiego nozdrza. Jednorazowo pacjentowi podaje się około 200-300 ml pokarmu. Karmienie odbywać się powinno w porach, w których chory spożywał posiłki, około 5-7 razy dziennie. Przed podaniem pokarmu należy dokładnie umyć ręce i założyć rękawiczki. Koniecznie należy również upewnić się, że sonda jest drożna i znajduje się we właściwym miejscu. Ubranie i pościel chorego powinno się zabezpieczyć przed zabrudzeniem. Nie wolno zapominać również o prawidłowym przygotowywaniu i przechowywaniu pokarmu.
Oprócz karmienia strzykawką stosować można również metodę ciągłego wlewu, do której potrzebna jest pompa żywieniowa. Wówczas pacjent jest karmiony przez całą dobę (z przerwą na sen). Stosuje się również przerywaną metodę karmienia, w której wlew dokonywany jest kilkukrotnie w ciągu dnia i trwa godzinę. Niezależnie od wybranej metody karmienia, jeśli tylko pacjent jest przytomny, należy informować go o wykonywanych czynnościach i wyjaśniać, czemu służą i w jakiej kolejności będą po sobie następować.
Prawidłowa pielęgnacja sondy żołądkowej oraz prawidłowe żywienie pozwalają uniknąć wielu nieprzyjemnych, a niekiedy również niebezpiecznych dla zdrowia pacjenta powikłań. Chorzy narażeni są na różnego rodzaju stany zapalne: jamy nosowej, uszu oraz gardła. Często spotykanym powikłaniem jest również wysychanie i pękanie błony śluzowej jamy ustnej i nosowej oraz gardła. Wskutek niewłaściwej pielęgnacji na skórze pacjenta mogą pojawić się również odleżyny i nadżerki. Istnieje ponadto ryzyko przedziurawienia przełyku oraz wystąpienia zachłystowego zapalenia płuc, do którego dochodzi wskutek przedostania się treści żołądkowej do układu oddechowego.
Karmienie przez zgłębnik do żołądka zwykle spoczywa na barkach bliskich i rodziny chorego. By przebiegało jak najlepiej, warto dobrze się do niego przygotować, zasięgając fachowej wiedzy u lekarza lub wykwalifikowanej pielęgniarki. To pozwoli opiekunom uniknąć groźnych dla życia pacjenta pomyłek i uchroni go przed nieprzyjemnymi powikłaniami i dolegliwościami.
Serwis zywieniemazanczenie.pl ma z założenia charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny. Zamieszczone tu materiały w żadnej mierze nie zastępują profesjonalnej porady medycznej. Przed zastosowaniem się do treści medycznych znajdujących się w serwisie należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.
Zapisz się na newsletter Żywienie ma znaczenie i dowiaduj się o nowościach w naszym serwisie jako pierwszy.
Nie musisz wychodzić z domu, zamów nasze produkty z wygodną dostawą pod same drzwi.
Żywność specjalnego przeznaczenia należy stosować pod nadzorem lekarza.
