Niedożywienie to stan, w którym do organizmu dostarczane są zbyt małe ilości niektórych składników odżywczych, które są niezbędne dla jego prawidłowego funkcjonowania. Oznacza to, że można być otyłym, a ze względu na brak odpowiedniej ilości dostarczanych do organizmu witamin, jednocześnie będąc niedożywionym.
Przyczyny niedożywienia mogą być różne. Na stan ten narażone są osoby, które nie dbają o prawidłowe żywienie, znajdują na restrykcyjnej diecie lub nieodpowiedniej diecie wegetariańskiej (w szczególności w jej radykalnych odmianach). W tej ostatniej bardzo ważna jest suplementacja i uzupełnianie niedoborów, zwłaszcza witaminy B12 i żelaza. Niedożywienie może również być spowodowane zaburzeniami odżywiania, w tym anoreksją i bulimią oraz zaburzeniami psychicznymi – brak apetytu towarzyszący depresji również sprzyja niedożywieniu. Z jego powodu często cierpią także osoby zmagające się z chorobami nowotworowymi, których leczenie powoduje biegunki, wymioty i nieprzyjemny, metaliczny posmak w ustach. Kto jeszcze narażony jest na niedożywienie? Przede wszystkim pacjenci chorzy na:
Jak widać, potencjalnych przyczyn niedożywienia jest bardzo wiele. Co więcej, sprzyjają mu również pobyty w szpitalach! Z badań prowadzonych w Wielkiej Brytanii wynika, że 25 procent pacjentów po przyjęciu do szpitala jest zagrożonych niedożywieniem.
Na niedożywienie narażone są także osoby żyjące na obszarach o ograniczonym dostępie do żywności (np. w Afryce Subsaharyjskiej i Azji Południowej) oraz te o zwiększonych potrzebach żywieniowych: dzieci, kobiety w ciąży i matki karmiące piersią. W niektórych krajach nawet 30 procent mam w ciąży i karmiących jest niedożywionych. Często za przyczynami niedożywiania stoi niski status socjoekonomiczny, samotność i niepełnosprawność.
Jak rozpoznać niedożywienie? Objawy i oznaki, które dostrzegalne są najczęściej to przede wszystkim utrata masy ciała, utrata tkanki tłuszczowej i masy mięśniowej, a także ciągłe uczucie zmęczenia, senność, zatrzymanie miesiączki, zaburzenia koncentracji, cienka i chłodna skóra, rozdrażnienie, apatia, zmiany osobowości.
Osoby cierpiące z powodu niedożywienia mogą odczuwać jeden lub kilka z powyższych objawów. Często doświadczają także innych, związanych z brakiem konkretnych witamin i minerałów:
Z badań naukowców WHO wynika, że niedożywienie u dzieci najczęściej spowodowane jest niedoborem żelaza. Statystyki są alarmujące: z jego powodu na anemię niemal połowa wszystkich dzieci w wieku przedszkolnym!
Jakie są skutki niedożywienia? To zależy od tego, których składników odżywczych organizmowi brakuje najbardziej. Samo w sobie niedożywienie może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, m.in. upośledzenia odporności, zaniku błony śluzowej jelita czy stłuszczenia wątroby. Z czasem zaburzeniu ulec może praca serca i ośrodkowego układu nerwowego. W skrajnych przypadkach może również dojść do zgonu. Niedożywienie utrudnia także proces zdrowienia w przypadku wszelkich chorób i wypadków. W okresie rekonwalescencji może upośledzać działanie układu odpornościowego, zwiększając tym samym ryzyko infekcji. Możliwe są ponadto halucynacje z niedożywienia.
Leczenie niedożywienia polega przede wszystkim na wprowadzeniu odpowiedniej diety. W przypadku osób niedożywionych wskutek restrykcyjnej diety, zaburzeń odżywiania itp. zaleca się, by początkowo menu było niskoenergetyczne, a pokarmy miały postać płynno-papkową. Stopniowo do jadłospisu wprowadza się produkty zawierające większe ilości kalorii, bogate w białko (najlepiej pochodzenia zwierzęcego) i węglowodany. Ważne jest, by wybierać produkty zdrowe, o niewielkiej objętości i wysokiej wartości energetycznej. Należy unikać niezdrowych, wysokoprzetworzonych produktów i przekąsek oraz żywności typu fast food, która nie dostarczy do organizmu niezbędnych składników.
Bardzo ważne jest, aby jak najszybciej wyjść ze stanu, jakim jest niedożywienie. Dieta to jednak jeszcze nie wszystko – konieczna może okazać się również suplementacja, a w skrajnych przypadkach, np. gdy niedożywienie wynika z niemożności połykania lub przebytej choroby nowotworowej, która utrudnia przyjmowanie pokarmów – żywienie pozajelitowe lub dojelitowe.
Leczenie niedożywienia polega nie tylko na uzupełnieniu niedoborów witamin i minerałów w organizmie, ale także na utrzymaniu stałej, zdrowej diety. Zmianę sposobu żywienia i nawyków wprowadzić powinny zarówno osoby otyłe, jak i szczupłe, których organizm cierpi wskutek braku niezbędnych składników. W każdym przypadku ważne jest przeprowadzenie dokładnych badań, które pozwolą ustalić i wyeliminować przyczynę niedożywienia.
Źródła:
https://www.healthline.com/nutrition/malnutrition#effects
Serwis zywieniemazanczenie.pl ma z założenia charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny. Zamieszczone tu materiały w żadnej mierze nie zastępują profesjonalnej porady medycznej. Przed zastosowaniem się do treści medycznych znajdujących się w serwisie należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.
Zapisz się na newsletter Żywienie ma znaczenie i dowiaduj się o nowościach w naszym serwisie jako pierwszy.
Nie musisz wychodzić z domu, zamów nasze produkty z wygodną dostawą pod same drzwi.
Żywność specjalnego przeznaczenia należy stosować pod nadzorem lekarza.
