Niewydolność nerek – objawy i leczenie

Na choroby nerek cierpi w Polsce aż 4,5 mln osób. Niestety tylko co dziesiąta z nich zdaje sobie sprawę ze swojego stanu. Tymczasem niewydolność nerek, w porę zdiagnozowana, daje się kontrolować i pozwala na normalne funkcjonowanie w społeczeństwie.

Objawy mogące świadczyć o chorobie nerek

Nerki, chociaż niepozorne, pełnią bardzo ważną funkcję w organizmie. Ich zadaniem jest oczyszczanie krwi z wody, martwych komórek, związków chemicznych. Zdrowe nerki przepompowują 180 litrów krwi na dobę i produkują około 1,5 litra moczu. Choroba nerek zaczyna się niewinnie, a chory w pierwszym stadium choroby nie zdaje sobie z niej sprawy. Tymczasem konsekwencją nieleczonych stanów zapalnych nerek jest ich całkowita niewydolność.

Choroby nerek w początkowym stadium są utajone. Oznacza to, że chory nie odczuwa dolegliwości związanych z chorobą, bądź objawy nie są jednoznaczne i mogą być mylnie interpretowane. Przesłanką do zainteresowania się stanem nerek mogą być następujące objawy:

• obrzęki na dłoniach i stopach, a także pod oczami
• częste oddawanie moczu, także w nocy
• ból i pieczenie podczas oddawania moczu
• pienisty lub krwisty mocz
• podwyższone ciśnienie krwi
• senność w ciągu dnia
• bóle głowy
• wymioty
• gorączka
• bóle w żebrach niemające związku z poruszaniem się

W przypadku występowania któregoś z powyższych objawów przez dłuższy czas należy wykonać kontrolne badanie moczu. Takie badanie powinny co pół roku wykonywać także osoby cierpiące na nadciśnienie oraz na cukrzycę, te choroby bowiem są bardzo silnie powiązane z chorobami nerek. Osoby uważające, że są zdrowe i niemające żadnych dolegliwości powinny przebadać mocz raz na rok.

Przyczyny niewydolności nerek

Niewydolność nerek to choroba, w której nerki nie są w stanie skutecznie radzić sobie z oczyszczaniem krwi. W medycynie wyróżnia się dwa rodzaje niewydolności nerek:

Przewlekła niewydolność nerek

To choroba rozwijająca się powoli i niedająca początkowo wyraźnych objawów. Jej przyczyną może być zapalenie kłębuszków nerkowych, choroby naczyniowe, choroby cewki i śródmiąższa, nefropatia cukrzycowa oraz choroby, w których pojawiają się torbiele nerek. W pierwszym etapie przewlekłej niewydolności nerek chory nie odczuwa żadnych dolegliwości, w drugim pojawia się nadciśnienie. Jeśli choroba nie zostanie w porę rozpoznana, w trzecim etapie dojdzie do znacznego spadku wydajności nerek, pojawią się silne objawy towarzyszące chorobie: znaczy spadek wagi lub otyłość związana z obrzękiem, znacznie osłabienie organizmu, problemy ze snem, mogą pojawić się także problemy z pamięcią. Czwarty etap jest niebezpieczny dla życia. Pojawia się konieczność leczenia nerkozastępczego – dializ lub przeszczepu nerek.

Przewlekła niewydolność nerek może ulec gwałtownemu pogorszeniu, jeżeli u chorego jednocześnie wystąpi:

• odwodnienie
• krwawienie
• infekcja
• nadciśnienie tętnicze wyższe niż zazwyczaj
• ostra niewydolność nerek
• niewydolność serca
• zakrzepica żył nerkowych
• nagłe utrudnienie w oddawaniu moczu

Ponadto do pogorszenia stanu zdrowia może dojść w przypadku kontaktu z radiologicznymi środkami cieniującymi zawierającymi jod oraz przy przyjmowaniu dużej ilości leków toksycznych dla nerek. Należą do nich popularne leki przeciwbólowe zawierające ibuprofen i paracetamol.

Ostra niewydolność nerek

Chociaż słowo „ostra” ma gorszy wydźwięk niż „przewlekła”, ostra niewydolność nerek nie jest nieodwracalna. Objawy niewydolności nerek w tym przypadku narastają nagle i mają gwałtowny charakter, jednak sama choroba przebiega inaczej. W przewlekłej niewydolności nerek dochodzi do uszkodzenia nefronów, w ostrej – do zaburzenia czynności filtracji. Przyczyną ostrej niewydolności nerek jest ich niedostateczne ukrwienie, stan zapalny kłębuszków nerkowych oraz zaburzenia związane z oddawaniem moczu.

Leczenie niewydolności nerek

W pierwszym etapie leczenia określa się stopień zaawansowania choroby oraz jej rodzaj: ostrą lub przewlekłą niewydolność nerek. Lekarz nefrolog, po zapoznaniu się z wynikami badań moczu może zalecić dalsze badania: RTG, USG jamy brzusznej, cystografia mikcyjna, scyntygrafia i inne.

Leczenie niewydolności nerek polega w głównie na szukaniu i leczeniu przyczyn oraz hamowaniu rozwoju choroby. Razem z niewydolnością nerek leczone są choroby współistniejące, przede wszystkim nadciśnienie, białkomocz i cukrzyca. Przy przewlekłej niewydolności nerek leczenie obejmuje także przygotowanie do leczenia nerkozastępczego – hemodializy, dializy otrzewnowej lub przeszczepu nerki. Ponadto leczenie niewydolności nerek związane jest z kontrolą gospodarki wodno-jelitowej (przy tej chorobie często dochodzi do odwodnień) oraz leczeniem niedokrwistości.

Osoby borykające się z niewydolnością nerek powinny rozważyć rzucenie palenia oraz zaszczepienie na wirusowe zapalenie wątroby typu B.

Dieta przy niewydolności nerek

Lekarze zalecają, by w początkowym stadium choroby chory przyjmował duże ilości płynów. Ma to zapobiec odwodnieniu organizmu. To zalecenie nie dotyczy osób, u których pojawiają się obrzęki związane z zatrzymaniem wody w organizmie. Dieta osoby chorej powinna być uboga w białko, należy także ograniczyć lub całkowicie zaprzestać używania soli kuchennej. Wskazane jest większe spożycie wapnia. U chorych na niewydolność nerek zaleca się także zwiększenie tłuszczów w diecie. Szacuje się, że powinno to być o około 40% więcej niż w diecie osób zdrowych. Powinny to być przede wszystkim tłuszcze roślinne. Zaleca się również obniżenie spożywania cholesterolu. Osoby borykające się z niewydolnością nerek powinny także unikać w diecie fosforu i dużych ilości potasu. W codziennym menu powinno znaleźć się pięć lekkostrawnych posiłków.

Osoby borykające się z niewydolnością nerek powinny rozważyć suplementację diety, na przykład preparatem Fresubin Renal. Jest to wysokokaloryczna dieta przygotowana dla pacjentów z chorobami nerek. Fresbubin Renal to dieta niskobiałkowa, zawierając oleje roślinne oraz węglowodany o obniżonej zawartości sodu, potasu, fosforu i wapnia aby zapewnić choremu właściwą równowagę elektrolitową.

Serwis zywieniemazanczenie.pl ma z założenia charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny. Zamieszczone tu materiały w żadnej mierze nie zastępują profesjonalnej porady medycznej. Przed zastosowaniem się do treści medycznych znajdujących się w serwisie należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.