Nowotwór tarczycy u dzieci i dorosłych – co jeść?

Podobno nasze życie w połowie zależy od tego, jak sami o nie dbamy, dlatego ważny jest odpowiedni styl życia i sposób odżywiania. W ostatnim czasie rośnie liczba zachorowań na raka tarczycy. Ten typ nowotworu w bardzo dużym stopniu zależy od tego, jak wygląda nasze życie i czy na co dzień potrafimy dbać o swoje zdrowie. Co robić w przypadku choroby i jak pomóc sobie odpowiednią dietą?

Rak tarczycy to stosunkowo rzadki nowotwór złośliwy, według statystyk stanowi ok. 1/5 nowotworów rozpoznawanych u osób między 20. a 40. rokiem życia i częściej występuje u kobiet niż u mężczyzn. Nowotwór ten może występować również u dzieci, gdzie stanowi 1/3 wszystkich zachorowań na raka. Co jest jego przyczyną? Przede wszystkim niedobór lub nadmiar jodu, nadmierna stymulacja tarczycy przez TSH czy działanie promieniowania jonizującego np. u chorych w radioterapii. Przyczyny wystąpienia raka tarczycy nie są jeszcze całkowicie wyjaśnione i cały czas trwają nad nimi badania.

Nowotwór tarczycy występuje w 4 odmianach: brodawkowej lub pęcherzykowej, które są najczęściej spotykane, a także anaplastycznej i rdzeniastej. Inne rodzaje nowotworów tarczycy to: chłoniak, mięsak, włókniakomięsak oraz przerzuty do tarczycy w wyniku innych nowotworów. Przerzuty do tarczycy dają m.in. rak nerki, płuca, piersi, jajnika czy czerniak. Do chorób tarczycy u dzieci zalicza się także torbiele czy gruczolaki, które mają charakter zmian łagodnych. Rak tarczycy może mieć charakter dziedziczny, więc jeśli wiemy o przypadku takiego raka w rodzinie należy koniecznie zrobić badania i poddać się diagnostyce.

Objawy raka tarczycy

Rak tarczycy często nie daje żadnych objawów lub są one mało charakterystyczne. Choroba przyjmuje często postać raka utajnionego. Wielu pacjentów myli też objawy z klasycznymi chorobami tarczycy, takimi jak niedoczynność, nadczynność czy choroba Hashimoto. Rozpoznanie raka tarczycy nie jest łatwe, jeśli już jednak uda się go odpowiednio wcześnie wykryć to w 90% przypadków udaje się go wyleczyć. Niepokój powinny wzbudzić takie objawy, jak powiększone węzły chłonne, długo utrzymująca się chrypka i podrażnienie strun głosowych, występowanie pojedynczych lub mnogich guzów tarczycy, zwłaszcza jeśli można zaobserwować ich wzrost. Mogą wystąpić również zaburzenia połykania czy duszności. W diagnostyce zmian nowotworowych wykorzystuje się badania obrazowe, jak USG, biopsja czy badania laboratoryjne na poziom stężenia hormonów tarczycy i TSH czy obecność przeciwciał. Lekarze zalecają wykonywanie USG tarczycy także profilaktycznie, raz na dwa lata.

Metoda leczenia

Leczenie zależy od charakteru zmiany, wielkości i stopnia zaawansowania raka. Wybierając metodę leczenia ważne jest zwłaszcza czy guzek przyjął formę złośliwą. Leczenie raka tarczycy to najczęściej operacja, której zasięg zależy od rodzaju nowotworu i wieku chorego. W zależności od zaawansowania choroby usuwa się albo cały gruczoł albo tylko jego część. Po całkowitym usunięciu tarczycy konieczne jest przyjmowanie leków hormonalnych. Stosuje się również leczenie jodem promieniotwórczym, który ma na celu zniszczenie pozostałości tkanek tarczycy. Gdy jod promieniotwórczy okaże się nieskuteczny, stosuje się teleterapię – radioterapię ze źródła zewnętrznego. W przypadku zachorowania dziecka na raka tarczycy w pierwszej kolejności stosuje się leczenie farmakologiczne, a chirurgiczne tylko w sytuacji, kiedy inne działania okażą się nieskuteczne.

Leki to nie wszystko czyli jak dbać o zdrowie tarczycy?

Wiele osób błędnie uważa, że chorując na raka nie powinno się jeść zbyt wiele, bo karmimy wtedy również nowotwór. Tymczasem liczne badania udowadniają, że około 20% wszystkich pacjentów onkologicznych umiera na skutek niedożywienia. Dieta przy raku tarczycy jest taka samo ważna jak leki i może pomóc w kontroli poziomu hormonów. Nieodpowiednią dietą można osłabić działanie przepisanych na tarczycę leków. Pewne składniki pokarmowe, takie jak jod czy selen, biorą udział w budowaniu hormonów tarczycy. A wiele innych jest potrzebnych do przekształcania nieaktywnych form hormonów tarczycy w formy aktywne. Dlatego odpowiednia codzienna dieta jest bardzo ważna przy leczeniu nowotworów. Powinna ona obfitować przede wszystkim w jod (najlepiej ok. 150µg/dzień).

Co jeść przy raku tarczycy?

Polecane są bogate w jod ryby morskie (jak np. dorsz czy mintaj), owoce morza czy wodorosty, a także sery i produkty mleczne. Dobrze na pracę tarczycy wpływają też nienasycone kwasy tłuszczowe. Źródłem „dobrych” tłuszczy są orzechy (przede wszystkim laskowe i migdały), które zawierają również jod. W diecie warto też uwzględnić produkty z istotnymi dla tarczycy mikroelementami – cynkiem oraz selenem. Ważna jest również odpowiednia, codzienna dawka owoców i warzyw. Walcząc z rakiem tarczycy czy innymi chorobami tego gruczołu bardzo ważna jest też właściwa suplementacja witamin. Pacjent powinien stosować dietę bogatą w żelazo, witaminę B12, D, K i witaminę A. Witaminy C i E mają właściwości antyoksydacyjne, zatem chronią komórki przed uszkodzeniami wywołanymi wolnymi rodnikami. Dotyczy to nie tylko tarczycy, ale wszystkich innych tkanek. W niedoczynności tarczycy wymagana jest większa ilość beta-karotenu, co wpływa na wytwarzanie aktywnej formy witaminy A.

Czego unikać?

Oprócz tego, co powinno się jeść, równie ważne jest to, czego należy unikać. Największe zagrożenie w codziennej diecie stanowią:

• Cukry proste, dlatego lepiej zrezygnować z ciastek, czekolady czy słodzenia kawy
• Napoje gazowane i soki z kartonu – zawierają one zbyt dużo cukru i prostych kalorii, dlatego najlepiej wybierać świeżo wyciskane soki owocowe i warzywne
• Produkty z wysoką zawartością błonnika – mogą stanowić problem dla pacjentów np. po chemioterapii, u których pojawiają się rozmaite dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Dlatego lepiej unikać np. pełnoziarnistego pieczywa. U pacjentów, u których w wyniku np. radioterapii rozwinęły się np. problemy jelitowe dobrym rozwiązaniem będzie dieta bezglutenowa
• Mięso – w codziennej diecie należy postawić tylko na chude mięso. Lepiej zrezygnować z szynek, pasztetu czy parówek, gdyż zawierają dużą ilość niezdrowych konserwantów czy tłuszczów
• Ostre przyprawy – w diecie osób chorujących na nowotwory tarczycy lepiej unikać takich przypraw, jak np. chilli, chrzan, musztarda, majonez czy ketchup. Jako urozmaicenie potraw można zastosować zamiast tego np. przyprawy ziołowe i korzenne
• Oczywiście należy również unikać takich produktów jak fast foody, dania pełne tłuszczy i konserwantów, a także przetworzonej żywności
• Szkodliwe pierwiastki – niektóre pokarmy mogą zaburzać funkcję tarczycy. Dlatego należy uważać na takie, które zawierają anty-odżywcze goitrogeny, które uniemożliwiają wchłanianie jodu. Należy do nich wiele produktów – przede wszystkim soja, a także surowe truskawki, brokuły, jarmuż, kapusta, kalarepa czy kalafior. Soja zawiera również genisteinę, która blokuje enzym odpowiedzialny za produkcję hormonów tarczycy, dlatego może być uznawana za toksyczną. Przy nowotworach tarczycy należy też uważać na nadmiar w diecie wapnia oraz fluoru, które mogą zaburzać wykorzystywanie jodu. Niebezpieczne będą też kadm, kobalt, lit oraz inne metale ciężkie, które zaburzają funkcję tarczycy i zmniejszają produkcję hormonów.

Należy pamiętać, aby dieta była zbilansowana, dostarczała wszystkich składników odżywczych, a posiłki spożywane były regularnie. Warto tu także pamiętać, iż każdy organizm jest inny. Jeśli chorujemy na raka i pojawiają się produkty dla nas zakazane najczęściej jest to wynik reakcji naszego organizmu.

Na koniec warto podkreślić, że ważna jest także codzienna aktywność fizyczna. Odpowiednia dawka ruchu dotleni mózg, poprawi jego funkcjonowanie i ochroni przed wieloma chorobami – nadciśnieniem, cukrzycą oraz nowotworami. W trakcie wysiłku fizycznego wydzielane są też endorfiny, które mają pozytywny wpływ na nastrój. A samopoczucie to ważny czynnik w walce z każdą chorobą.

Serwis zywieniemazanczenie.pl ma z założenia charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny. Zamieszczone tu materiały w żadnej mierze nie zastępują profesjonalnej porady medycznej. Przed zastosowaniem się do treści medycznych znajdujących się w serwisie należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.