Nowotwór złośliwy – czym jest i czy jest wyleczalny? Objawy, leczenie, dieta i rokowania w przypadku wykrycia raka

Nowotwór złośliwy – co to jest?

Nowotwór złośliwy to poważna, skomplikowana choroba, często o trudnym przebiegu i niepomyślnym rokowaniu. Potocznie określana jest jako rak – pojęcia te są uznawane za tożsame, a przez to używane zamiennie. Warto jednak wiedzieć, że nie każdy nowotwór jest rakiem i jest złośliwy, ale już każdy rak jest nowotworem złośliwym. Podstawową przyczyną powstawania raka jest uszkodzony lub wadliwy gen – nowotwór rozwija się w wyniku akumulacji uszkodzeń genetycznych.

Jak powstaje nowotwór złośliwy?

Charakterystyczny dla nowotworu złośliwego jest niekontrolowany wzrost komórek – o ile w normalnych warunkach powinny one rosnąć, dzielić się i umierać, w tym przypadku nie obumierają i dalej rosną, by z biegiem czasu przerodzić się w guz nowotworowy. Ponadto rak ma zdolność do ciągłego wzrostu i niepohamowanego rozprzestrzeniania się komórek nowotworowych. Oderwane od guza pierwotnego komórki przemieszczają się po organizmie wraz z krwią lub limfą, a po zagnieżdżeniu w nowym miejscu, dają początek kolejnym guzom. Taki proces nazywa się rozsianiem choroby, natomiast powstałe w jego efekcie guzy – przerzutami.

Możemy wyróżnić ponad 100 rodzajów choroby nowotworowej – dany przypadek określa się na podstawie rodzaju komórki, która została zaatakowana. Nowotwór złośliwy może rozwinąć się w każdej części ciała człowieka – diagnozowany jest nawet rak oka czy serca. Do najczęściej występujących nowotworów złośliwych zaliczają się jednak:

• rak piersi,
• rak gruczołu krokowego,
• rak płuc,
• rak okrężnicy,
• rak pęcherza moczowego,
• rak węzłów chłonnych,
• rak skóry,
• rak nerki,
• rak trzustki,
• rak jamy ustnej i krtani,
• rak jajnika.

Nowotwór złośliwy – objawy. Jak rozpoznać raka?

Każdy nowotwór złośliwy może dawać inne objawy, choć istnieją pewne symptomy, które są obserwowane przy wielu rodzajach raka. Są to przede wszystkim:

• zmiany skórne, owrzodzenia, zmiana wyglądu znamion,
• powiększone węzły chłonne,
• zaburzenia funkcjonowania układu pokarmowego – trudności w połykaniu pokarmów, zaparcia, biegunki, krew w stolcu, uczucie pełności,
• niekontrolowana i nagła utrata wagi,
• ogólne osłabienie, zmęczenie, apatia, kłopoty ze snem,
• utrzymująca się chrypka, zmiana charakteru kaszlu, krwioplucie,
• krwawienie i nieprawidłowe wydzieliny z dróg rodnych,
• parcie na mocz, trudności w oddawaniu moczu, krwiomocz,
• ból, duszności, przewlekła gorączka,
• poranne wymioty, zaburzenia świadomości.

Należy jednak podkreślić, że nowotwory złośliwe w początkowej fazie rozwoju często są skąpoobjawowe, a niekiedy nie dają niemal żadnych symptomów. Pierwsze objawy raka bywają też niespecyficzne, co oznacza, że bardzo łatwo można je pomylić z innymi, niegroźnymi schorzeniami czy infekcjami. Właśnie z tych powodów tak trudne jest wykrycie nowotworu we wczesnym stadium, co z kolei jest niezbędne do szybkiego wdrożenia skutecznego leczenia, dającego szansę na powrót do zdrowia.

Nowotwór złośliwy – leczenie

Istnieją różne metody leczenia nowotworów złośliwych, ale do najczęściej stosowanych należą:

• leczenie chirurgiczne,
• chemioterapia,
• radioterapia.

Operacja jest podstawowym sposobem postępowania przy wielu nowotworach i w dużym uproszczeniu polega na usunięciu zmiany – w całości, a jeśli to niemożliwe, w jak największym stopniu. Chemioterapię i radioterapię natomiast zwykle stosuje się jako leczenie uzupełniające przed oraz po zabiegu chirurgicznym. W niektórych przypadkach jednak metody te stanowią podstawę postępowania – dotyczy to między innymi sytuacji, w których guz jest nieoperacyjny, więc leczenie ma na celu przede wszystkim łagodzenie objawów choroby i poprawę komfortu życia pacjenta.

Dieta przy nowotworze złośliwym

Zdrowa, odpowiednio skomponowana i zbilansowana dieta powinna być nieodłącznym elementem procesu leczenia każdego nowotworu złośliwego. Powinna ona być lekkostrawna, zapewniać właściwą podaż białka, energii i płynów, a przy tym najlepiej, by wpisywała się w preferencje smakowe chorego. W przypadku niektórych nowotworów – jak rak przełyku czy rak migdałka – w przebiegu których pojawiają się trudności z przełykaniem pokarmów, konieczne może być wprowadzenie diety płynnej lub półpłynnej. Taki model żywienia jest także niekiedy wymagany w okresie rekonwalescencji po zabiegu chirurgicznym.

W takiej sytuacji dietę warto uzupełnić o doustne suplementy pokarmowe w formie płynów, które dostarczają do organizmu substancje odżywcze potrzebne do jego funkcjonowania i walki z chorobą. Tego typu preparaty są również doskonałym rozwiązaniem przy braku apetytu i łaknienia. Choć to dość powszechny problem i boryka się z nim wielu pacjentów onkologicznych, nie należy go bagatelizować – jego konsekwencją może być bowiem spadek wagi, który może uniemożliwiać kontynuację terapii, a w dłuższej perspektywie niedożywienie czy kacheksja nowotworowa.

Nowotwór złośliwy – rokowania

Rokowania przy nowotworach złośliwych są uzależnione od wielu czynników – między innymi od rodzaju raka, stadium jego zaawansowania, rozległości zmian czy obecności przerzutów. W większości przypadków obowiązuje jednak jedna zasada – im wcześniej rak zostanie zdiagnozowany, tym większe są szanse na jego wyleczenie.

Nowotwór złośliwy, potocznie określany jako rak, to poważna, skomplikowana i zagrażająca życiu choroba. W walce z nowotworem złośliwym często kluczowy jest czas – szybko rozpoznany rak umożliwia wdrożenie skutecznego leczenia, dającego spore szanse na powrót do zdrowia.