Kiedy dziecko choruje, ma gorączkę, kaszel, bóle albo poważniejsze dolegliwości, potrzebuje troski i opieki rodziców, a co za tym idzie – ich obecności w domu. Każdy pracujący rodzic ma prawo do skorzystania ze zwolnienia lekarskiego z powodu choroby dziecka. Kiedy według Prawa Pracy przysługuje opieka na dziecko? Do jakiego wieku można ją sprawować? Ile wynosi zasiłek opiekuńczy?
Istnieją dwa warunki konieczne do uzyskania prawa do opieki nad dzieckiem – zwolnienie lekarskie (L4 na dziecko) to pierwszy z nich. Drugim jest posiadanie ubezpieczenia chorobowego. Zwolnienie na chore dziecko przysługuje zarówno matce, jak i ojcu, jednak może niego skorzystać tylko jeden z rodziców. Do opieki nad chorym dzieckiem mają także prawo rodzice adopcyjni, zastępczy oraz opiekunowie prawni. Z zasiłku opiekuńczego mogą skorzystać również osoby, które nie przysposobiły, lecz przyjęły dziecko na wychowanie i utrzymanie. Nawet nie będąc rodzicem, lecz opiekując się chorym dzieckiem współmałżonka, zyskuje się uprawnienia do chorobowego.
Natomiast jeżeli we wspólnym gospodarstwie domowym znajdują się osoby, które mogłyby się zaopiekować dzieckiem, a ma ono powyżej 2 lat, wtedy traci się prawo do zwolnienia. Za członka rodziny, który mógłby przejąć opiekę nad chorym dzieckiem, nie uznaje się osób całkowicie niezdolnych do pracy, osób chorych, niesprawnych z powodu wieku, prowadzących gospodarstwo rolne, działalność pozarolniczą, odpoczywających po pracy. Osoby mieszkające we wspólnym gospodarstwie domowym, lecz odmawiające sprawowania opieki i niemające zobowiązań na podstawie przepisów Kodeksu Rodzinnego, nie są uznawane za członka rodziny mogącego zapewnić opiekę nad chorym dzieckiem.
L4 na dziecko to zwolnienie lekarskie na opiekę nad dzieckiem, czyli dokument, który pozwala rodzicowi na nieobecność w pracy z powodu konieczności opieki nad chorym dzieckiem. To w pewnym sensie narzędzie ochronne dla rodzin, które chroni przed utratą dochodów w sytuacji, gdy dziecko wymaga opieki. To zwolnienie lekarskie – jak sama nazwa mówi – wystawia lekarz (pediatra lub internista) dla rodzica. Dodatkowo, w przypadku L4 na dziecko przysługuje zasiłek opiekuńczy, który jest wypacany przez ZUS.
Wymiar tego zwolnienia jest ściśle kreślony przepisami prawa i zależy przede wszystkim od wieku dziecka oraz w niektórych przypadkach od jego stanu zdrowia. Z reguły w ciągu jednego roku kalendarzowego rodzic ma prawo do 60 dni zwolnienia lekarskie, jeśli opiekuje się chorym dzieckiem, które nie ukończyło jeszcze 14. roku życia. Ten okres 60 dni jest łączny dla obojga rodziców i nie ulega podwojeniu, nawet jeśli mają więcej niż jedno dziecko wymagające opieki w danym roku.
W sytuacji, gdy opieka dotyczy chorego dziecka, które ukończyło już 14. rok życia, wymiar zwolnienia ulega znacznemu skróceniu i wynosi jedynie 14 dni w roku kalendarzowym. Podobnie jak w przypadku młodszych dzieci, ten limit również jest łączny dla obojga rodziców. Krótszy okres zwolnienia w przypadku starszych dzieci wynika z założenia, że są one bardziej samodzielne i ich potrzeby opiekuńcze są zazwyczaj mniejsze niż w przypadku młodszych dzieci.
Istnieje jednak szczególna sytuacja, w której wymiar zwolnienia lekarskiego na dziecko jest inny. Dotyczy to opieki nad dzieckiem z orzeczoną niepełnosprawnością, które mieści się w przedziale wiekowym od 14 do 18 lat. W takim przypadku rodzicowi przysługuje 30 dni zwolnienia w roku kalendarzowym na sprawowanie opieki. Ten wydłużony okres zwolnienia ma na celi uwzględnienie specyficznych i często bardziej intensywnych potrzeb opiekuńczych, jakie mogą mieć nastolatkowie z niepełnosprawnościami.
Kodeks Pracy gwarantuje również prawo do zasiłku opiekuńczego na zdrowe dziecko w wyjątkowych sytuacjach. Należą do nich: nieprzewidziane zamknięcie żłobka, przedszkola czy szkoły, jeżeli dziecko nie ukończyło 8 lat. Te sytuacje są ściśle określone i mają na celu zapewnienie rodzicowi dziecka możliwości sprawowania niezbędniej opieki nad dzieckiem. Wówczas rodzic dziecka ma prawo do zasiłku opiekuńczego przez okres nie dłuższy niż 2 dni.
Inną sytuacją uprawniającą do zasiłki opiekuńczego na zdrowe dziecko jest choroba niani lub dziennego opiekuna, którzy stale sprawują opiekę nad dzieckiem do lat 8, pod warunkiem, że choroba ta uniemożliwia im sprawowanie opieki, a brak jest innych członków rodziny mogących zapewnić taką opiekę. W takim przypadku, rodzic dziecka może skorzystać z zasiłku opiekuńczego przez okres nie dłuższy iż 14 dni w roku kalendarzowym.
Warto podkreślić, że zwolnienie lekarskie w formie zasiłku opiekuńczego na zdrowe dziecko jest traktowane jako wyjątek i przysługuje jedynie w ściśle określonych okolicznościach, mających charakter nagły i nieprzewidywalny, uniemożliwiających zapewnienie dziecku opieki w inny sposób. Limity czasowe, zarówno te dwudniowe, jak i czternastodniowe, mają charakter maksymalny i nie podlegają przedłużeniu. Zasiłek opiekuńczy z tytułu opieki nad zdrowym dzieckiem jest wypłacany na zasadach analogicznych do zasiłku opiekuńczego z tytułu choroby dziecka.
W szczególnych sytuacjach przysługuje zasiłek opiekuńczy niewliczany do limitu dni opieki w roku kalendarzowym. Za taką sytuację uznaje się konieczność opieki nad dzieckiem do 8. tygodnia po porodzie, jeżeli matka pobierająca zasiłek macierzyński nie jest w stanie samodzielnie sprawować opieki z powodu choroby i niepełnosprawności, gdy przebywa w szpitalu lub porzuciła dziecko. Wówczas ojciec otrzymuje dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługujący do momentu ukończenia przez dziecko 8. tygodnia życia.
Rodzicowi zajmującemu się chorym dzieckiem przysługuje prawo do sprawowania osobistej opieki w określonym wymiarze. Uzależniony jest on od wieku dziecka. Do 14. roku życia może to być maksymalnie 60 dni w ciągu roku kalendarzowego. Wymiar płatnej opieki nad chorym dzieckiem w wieku powyżej 14 lat to tylko 14 dni w roku kalendarzowym. Opieka nad dzieckiem niepełnosprawnym w wieku od 14 do 18 lat daje prawo do zasiłku w wymiarze 30 dni w roku kalendarzowym. Kodeks Pracy określa również, ile dni opieki nad chorym dzieckiem przysługuje w ciągu roku – liczba dni zasiłku sumuje się i nie może przekroczyć 60. Oznacza to, że rodzic opiekujący się kilkorgiem dzieci, może łącznie wykorzystać 60 dni opieki w roku kalendarzowym na wszystkie dzieci. Do maksymalnego wymiaru 60 dni wliczana jest opieka nad zdrowym dzieckiem oraz innym chorym członkiem rodziny.
Nie zawsze możliwe jest wynajęcie opiekunki lub powierzenie malucha dziadkom. W takich przypadkach konieczna jest rodzicielska opieka nad chorym dzieckiem. Ile płatne jest takie świadczenie? Osoba objęta ubezpieczeniem zdrowotnym ma prawo do zasiłku opiekuńczego na chore dziecko w wysokości 80 proc. podstawy wymiaru zasiłku. Równa się to zazwyczaj 80 proc. wynagrodzenia pracownika. Wysokość zasiłku wyliczana jest przez płatnika składek lub przez ZUS. Do wyliczenia uwzględniane jest miesięczne wynagrodzenie brutto z ostatnich 12 miesięcy, przed miesiącem, w którym uzyskało się do niego prawo. Od kwoty tej odejmowane są składki na ubezpieczenie społeczne.
Dla osób, które mają ubezpieczenie społeczne krócej niż 12 miesięcy, podstawą są pełne miesiące przed miesiącem, w którym sprawuje się opiekę nad dzieckiem. Dla osób niebędących pracownikami wylicza się przeciętny miesięczny przychód z ostatnich 12 miesięcy przed miesiącem sprawowania opieki i pomniejsza o 13,71 proc. Dokumenty należy złożyć u płatnika składek lub w ZUS, gdy zbierze się komplet. Potrzebny jest wydruk zwolnienia elektronicznego lub zaświadczenie lekarskie wystawione na wydruku z systemu w trybie alternatywnym, wniosek o zasiłek opiekuńczy Z-15A, ewentualnie orzeczenie o niepełnosprawności dziecka. W przypadku kiedy zasiłek wypłaca ZUS, należy dołączyć zaświadczenie płatnika składek. Zasiłek wypłacany jest w ciągu 30 dni kalendarzowych od momentu złożenia dokumentów.
Opieka nad chorym dzieckiem jest ściśle powiązana z systemem ubezpieczenia chorobowego w Polsce. Rodzic, który jest objęty ubezpieczeniem chorobowym, ma prawo do skorzystania ze zwolnienia lekarskiego z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad swoim chorym dzieckiem i w konsekwencji do otrzymania zasiłku opiekuńczego za ten okres. Prawo do zasiłku opiekuńczego przysługuje od pierwszego dnia podlegania ubezpieczeniu chorobowemu, co oznacza, że nie obowiązuje tutaj okres wyczekiwania, jak ma to miejsce w przypadku zasiłku chorobowego z tytułu własnej choroby.
System ubezpieczenia chorobowego stanowi więc fundament prawa do otrzymania zasiłku opiekuńczego w przypadku konieczności sprawowania osobistej opieki nad chorym dzieckiem.
W kontekście długotrwałej opieki nad przewlekle chorym dzieckiem lub dzieckiem z niepełnosprawnością, rodzice również mają prawo do zasiłku opiekuńczego, jednak w ramach wspomnianych limitów rocznych. W przypadku konieczności sprawowania długotrwałej opieki wykraczającej poza te limity, istnieją inne formy wsparcia, takie jak świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy czy zasiłek dla opiekuna, które są regulowane odrębnymi przepisami i nie są bezpośrednio związane z ubezpieczeniem chorobowym w kontekście doraźnej opieki nad chorym dzieckiem.
Przy tak rygorystycznie ograniczonej liczbie dni płatnej opieki, wielu rodziców staje przed poważnym dylematem, jak sprawić by dzieci chorowały jak najkrócej i jak najrzadziej. U dzieci w czasie choroby szybko może dojść do niedożywienia, co wydłuża okres leczenia. Właściwe żywienie odgrywa ogromną rolę w procesie powrotu do zdrowia. Dodaje energii i sił do walki z chorobą. Dla dzieci w wieku 1-12 lat zalecana jest wysokoenergetyczna dieta. W czasie choroby zwiększone jest zapotrzebowanie na energię. Preparaty medyczne Frebini Energy w jednym opakowaniu dostarczają aż 300 kcal, 7,6 gram. białka oraz niezbędnych dla prawidłowego rozwoju dziecka kwasów tłuszczowych. To doskonały sposób na wspomaganie organizmu dziecka w walce z chorobą.
Za czas opieki nad chorym dzieckiem przysługuje rodzicowi zasiłek opiekuńczy. Nie wymaga on dokonywania wielu formalności, lecz czas trwania chorobowego jest sztywno ustalony. Dlatego warto zmobilizować wszystkie siły obronne organizmu dziecka, by chorowało ono jak najrzadziej, a sama niedyspozycja trwała krótko.
Serwis zywieniemaznaczenie.pl ma z założenia charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny. Zamieszczone tu materiały w żadnej mierze nie zastępują profesjonalnej porady medycznej. Przed zastosowaniem się do treści medycznych znajdujących się w serwisie należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.
Zapisz się na newsletter Żywienie ma znaczenie i dowiaduj się o nowościach w naszym serwisie jako pierwszy.
Nie musisz wychodzić z domu, zamów nasze produkty z wygodną dostawą pod same drzwi.
Żywność specjalnego przeznaczenia należy stosować pod nadzorem lekarza.
