PEG (ang. percutaneous endoscopic gastrostomy) jest to przezskórna gastrostomia endoskopowa. Dzięki temu zabiegowi uzyskuje się bezpośredni dostęp do żołądka. Metoda ta jest prosta, bezpieczna, mało inwazyjna a pielęgnacja PEG jest stosunkowo łatwa.
Głównym wskazaniem do założenia PEG jest brak możliwości doustnego odżywiania oraz spodziewana konieczność żywienia tego rodzaju przez okres dłuższy niż 30 dni.
Do głównych wskazań należą:
Metoda karmienia przez PEG może być zastosowana przede wszystkim w celu zapobiegania i leczenia niedożywienia towarzyszącego chorobie nowotworowej ale również w celu:
Przy wyborze PEG warto zwrócić uwagę na poniższe parametry:
Zabieg wykonywany jest w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym. Czas trwania zabiegu to ok 15 – 45 minut. Pacjent powinien być na czczo, tzn. przez 8-12 godzin wcześniej nie powinien spożywać żadnych posiłków. Dodatkowo stosuje się profilaktykę antybiotykową przed zabiegiem.
Zabieg wykonywany jest w warunkach chirurgicznych przez lekarzy. Polega na wprowadzeniu przez ścianę jamy brzusznej do żołądka specjalnej rurki pod kontrolą endoskopową. Ryzyko powikłań jest bardzo niskie. Powikłania wymagające interwencji chirurgicznej występują tylko w około 0,5% przypadków.
U chorych onkologicznych, którzy nie mogą doustnie przyjmować pokarmów, a ich możliwości trawienia i wchłaniania są mocno ograniczone przez chorobę, zastosowanie PEG pomaga poprawić stan odżywienia i jednocześnie poprawia funkcjonowanie całego organizmu. Niewątpliwą wartością dodaną tej metody żywienia jest jej niski koszt, łatwość założenia i niski odsetek powikłań. Udowodniono, że w porównaniu z karmieniem przez zgłębnik nosowo-żołądkowy, karmienie przez PEG jest skuteczniejsze, poprawia komfort życia i powoduje mniej powikłań u chorych z ranami przewlekłymi.
W okresie gojenia należy zastosować się do wskazówek zespołu medycznego. Po całkowitym wygojeniu kanału gastrostomijnego i braku stanu zapalnego nie trzeba stosować opatrunków, wystarczy codzienne mycie z zachowaniem ogólnych zasad higieny.
Dodatkowo przynajmniej raz dziennie powinno się kontrolować położenie i mocowanie zgłębnika oraz obserwować skórę wokół przetoki (czy nie jest zaczerwieniona, czy nie ma wycieku treści surowiczej lub ropnej).
Kontrolować należy również płytkę uszczelniającą, która powinna być dociśnięta nie za mocno, aby nie dochodziło do martwicy tkanek ale również nie za słabo, aby nie dochodziło do zacieku treści pokarmowej, pieczenia i zakażenia wokół zgłębnika.
W celu utrzymywania drożności zgłębnika należy go regularnie przepłukiwać. Rurkę gastrostomijną można przepłukiwać wodą przegotowaną, herbatą, wodą mineralną niegazowaną w ilości około 50 ml. Ilość płynów podanych w czasie płukania należy doliczyć do bilansu płynów.
Wszystkie czynności pielęgnacyjnie należy wykonywać delikatnie i ostrożnie.
Do PEG najlepiej stosować gotowe diety przemysłowe sprawdzonych firm (np. Fresenius Kabi). Mają one ściśle określony, jałowy skład, zawierają wszystkie niezbędne składniki pożywienia i nie wymagają żadnej dodatkowej obróbki kuchennej.
Pojemniki z dietą i zestawy do podawania diet powinny być wymieniane co 24 godziny.
Istnieją trzy metody karmienia przy użyciu PEG: metoda bolusów czyli jednorazowych porcji lub metoda grawitacyjna lub przy użyciu pompy.
Metoda bolusów polega na podawaniu strzykawką 5-6x dziennie porcji diety o objętości 200-300 ml lub kilka razy dziennie 50-100 ml aż do pokrycia dobowego zapotrzebowania. Należy pamiętać, aby porcję diety podawać powoli. Jedną porcję diety zaleca się podawać w czasie co najmniej 10 minut. Nie zaleca się szybkiego wstrzykiwania porcji diety, ponieważ może to spowodować biegunkę u pacjenta. .
Powinno się dbać o odpowiednie warunki karmienia tzn. pacjent przy karmieniu powinien znajdować się w postawie siedzącej, półleżącej lub leżącej na prawym boku, tempo podaży diety powinno być odpowiednie.
Metoda wlewu grawitacyjnego polega na podaży diety metodą kroplową przez zestaw grawitacyjny.
Najbezpieczniejsza jest podaż diety medycznej przez pompę perystaltyczną, np. Amika. Podaż przez pompę wiąże się z najmniejszym ryzykiem powikłań.
Należy zadbać o prawidłową podaż płynów. Można je dodać do diety lub podawać osobno w porcjach podzielonych w ciągu dnia (płyny obojętne, herbata, woda).
Gdy metoda karmienia przez PEG nie jest już konieczna można przystąpić do usuwania zestawu, jednak nie należy robić tego samodzielnie. Rurki gastrostomijne zakończone silikonowym ogranicznikiem można usunąć przez skórę bez konieczności wykonywania gastroskopii i znieczulania pacjenta. Przetoka w skórze goi się bardzo szybko i nie pozostawia dużej blizny.
Opracowanie
mgr Filip Biernacki
Dietetyk kliniczny
Zapisz się na newsletter Żywienie ma znaczenie i dowiaduj się o nowościach w naszym serwisie jako pierwszy.
Nie musisz wychodzić z domu, zamów nasze produkty z wygodną dostawą pod same drzwi.
Żywność specjalnego przeznaczenia należy stosować pod nadzorem lekarza.
