Osoby przewlekle chore mogą potrzebować całodobowej opieki – w zapewnieniu jej pomogą takie instytucje jak DPS, ZOL i ZPO. W kontekście potrzeb chorego w walce o zdrowie warto zwrócić szczególną uwagę na zbilansowane posiłki. Odpowiednio zbilansowana dieta pozwoli zapobiec niedożywieniu i jego konsekwencjom.
Czym dokładnie jest choroba przewlekła? Jak sama nazwa wskazuje, jest to długotrwałe schorzenie, w którym zmiany chorobowe rozwijają się stosunkowo wolno. Trzeba jednak pamiętać, że choroby przewlekłe mogą mocno różnić się między sobą, np. rokowaniami, stałym lub nawracającym charakterem, stopniem utrudnienia codziennego funkcjonowania. Dlatego warto przyjąć definicję mówiącą o tym, że z chorobą przewlekłą mamy do czynienia przy występowaniu co najmniej jednej z poniższych cech:
Niestety, choroby przewlekłe są najważniejszą przyczyną umieralności na świecie (ok. 2/3 zgonów). Do najczęstszych chorób przewlekłych zalicza się: choroby układu krążenia, nowotwory, niektóre choroby układu oddechowego (np. astmę), cukrzycę, choroby psychiczne, choroby jamy ustnej, choroby kości i stawów, zaburzenia genetyczne oraz otyłość.
Osoby przewlekle chore często wymagają całodobowej specjalistycznej opieki. Nie zawsze mamy możliwość, by zająć się takim członkiem rodziny samodzielnie bądź umieścić go w prywatnym ośrodku. Warto wiedzieć, jakie opcje wsparcia zapewnia nam państwo, pamiętając jednocześnie, że rozwiązania te również są odpłatne.
Pierwszą możliwością jest umieszczenie osoby przewlekle chorej w domu pomocy społecznej (DPS) – istnieją różne rodzaje takich ośrodków, przeznaczone np. dla osób starszych, niepełnosprawnych, chorych fizycznie lub psychicznie. Popularne DPS-y mogą być prowadzone przez jednostki samorządu terytorialnego, Kościół katolicki i inne związki wyznaniowe, fundacje oraz stowarzyszenia, niewymienione wcześniej osoby prawne oraz osoby fizyczne. Procedurę rozpoczyna zgłoszenie się do ośrodka pomocy społecznej, odpowiedniego dla miejsca zamieszkania bądź pobytu. Wniosek złożyć może sama osoba chora, a także jej najbliżsi, np. opiekunowie, rodzice czy opiekunowie prawni – w przypadku osób ubezwłasnowolnionych. Pobyt w DPS-ie jest odpłatny – zgodnie z informacją podaną na stronach rządowych: „do wysokości średniego miesięcznego kosztu utrzymania”.
Kolejną opcją zapewniającą całodobową stacjonarną opiekę osobom przewlekle chorym jest zakład opiekuńczo-leczniczy (ZOL). Placówki te tworzone są z myślą o osobach potrzebujących stałej kontroli lekarskiej, pielęgnacji i rehabilitacji, a jednocześnie niewymagających już hospitalizacji – dotyczy to pacjentów niesamodzielnych i o stanie zdrowia kwalifikującym ich do takiego pobytu. Celem umieszczenia w zakładzie opiekuńczo-leczniczym jest przywrócenie sprawności psychicznej i fizycznej, a w rezultacie – powrót chorego do normalnego funkcjonowania. Skierowanie do zakładu opiekuńczo-leczniczego wystawia lekarz pierwszego kontaktu (gdy pacjent przebywa w domu) lub szpital (gdy pacjent jest hospitalizowany). W ZOL-u przebywać można do czasu poprawy zdrowia (uzyskania powyżej 40 pkt w skali Barthel).
Podobne założenia spełnia zakład pielęgnacyjno-opiekuńczy (ZPO): miejsce dla chorych wymagających pielęgnacji właśnie, niewymagających hospitalizacji, ale niesamodzielnych ze względu na stan zdrowia. ZOL i ZPO skierowane są głównie do pacjentów przewlekle chorych, ale także z niepełnosprawnością, osób, które przeszły ciężką chorobę lub zabieg operacyjny. Co ważne, zarówno do ZOL, jak i ZPO trafić mogą wyłącznie osoby ubezpieczone lub mające inne prawo do korzystania ze świadczeń
Zobacz także: Dieta szpitalna nie zawsze jest wystarczająca – zobacz, jak uzupełnić dietę chorego i pomóc w szybszej rekonwalescencji
Odpowiednio zbilansowana dieta ma szczególne znaczenie w przypadku walki z przewlekłą chorobą. Trwające latami zaburzenia w funkcjonowaniu organizmu, połączone z długotrwałym zażywaniem czasami bardzo silnych leków, prowadzić mogą do wyniszczenia i problemów z metabolizmem. Osoby przewlekle chore mogą mieć poważne kłopoty z wchłanianiem poszczególnych składników odżywczych, często cierpią z powodu niedoborów witamin i minerałów, czy też borykają się z nietolerancjami pokarmowymi.
Brak odpowiedniej diety w połączeniu z trwającą długo chorobą prowadzić mogą do niedożywienia, które z kolei pogarsza stan zdrowia chorego. Badania dowodzą, że prawidłowa dieta wspiera skuteczne leczenie, przyspiesza gojenie się ran, a w razie hospitalizacji pomaga skrócić czas jej trwania. Szczególnie ważne jest więc uzupełnienie diety o niezbędne składniki.
W żywieniu osób przewlekle chorych kluczowe jest dostarczanie odpowiedniej ilości wszystkich składników odżywczych: przede wszystkim białka i będących podstawowym źródłem energii węglowodanów, ale także pochodzących z właściwych źródeł tłuszczów. Niezbędne składniki odżywcze zapewniają witaminy i minerały (w tym kontekście istotne są np. produkty zbożowe), nie można zapominać również o regularnym nawadnianiu organizmu.
Oto na co zwrócić uwagę przy żywieniu przewlekle chorych:
| Czego należy unikać? | Powinno się zrezygnować z produktów ciężkostrawnych. Nie należy serwować potraw smażonych (szczególnie w głębokim tłuszczu), bardzo tłustych oraz warzyw strączkowych. |
| Ile posiłków należy spożywać? | Zaleca się jedzenie niewielkich porcji, za to stosunkowo często. U osób bez apetytu warto stosować wysokoenergetyczne dania – spożywanie posiłków powinno odbywać się często, ale w bardzo małych porcjach. |
| Czy można jeść cukier? | Wskazane jest w miarę możliwości unikanie cukru, który może wpływać negatywnie na trawienie, podrażniać błonę śluzową przewodu pokarmowego czy pogarszać samopoczucie pacjenta poprzez wahania poziomu cukru we krwi. |
| Co jest dobrym źródłem białka? | Odpowiednią ilość białka zapewniają: chude mięso, ryby, nabiał, niewskazane w naszym przypadku rośliny strączkowe, orzechy, nasiona (np. siemienia lnianego), produkty zbożowe i sojowe. |
Osoby przewlekle chore są szczególnie narażone na niedożywienie i związane z nim zagrożenia – ryzyko powikłań, problemy z gojeniem się ran, niską skuteczność leczenia i pogorszone samopoczucie. Sięgając po starannie zbilansowane posiłki, jakimi są dietetyczne środki spożywcze i żywność specjalnego przeznaczenia medycznego, zwiększamy szanse chorego na skuteczną walkę w trakcie choroby. Należy pamiętać, że leczenie żywieniowe stanowi integralną część składającą się na proces leczenia.
Z myślą o pacjentach ze zwiększonym zapotrzebowaniem na białko i energię powstał Fresubin Protein Drink – idealny dla osób zagrożonych niedożywieniem lub niedożywionych. Sprawdza się doskonale u chorych z ograniczeniami w przyjmowaniu płynów, a ze względu na brak błonnika, glutenu i laktozy okazuje się optymalnym rozwiązaniem w przypadku różnych nietolerancji pokarmowych. Fresubin Protein Drink stosować można jako jedyne źródło pożywienia bądź w żywieniu uzupełniającym – dostępność różnych smaków i formuła „gotowy do użycia” zapewniają komfort pacjentom i ich opiekunom.
Zapewnienie odpowiedniej opieki osobie przewlekle chorej to poważne wyzwanie. Nie zapominajmy, że jednym z kluczowych elementów walki z chorobą jest właściwa dieta, zwłaszcza dieta osób leżących – wysokiej jakości żywność specjalnego przeznaczenia medycznego zapewni odpowiednią ilość białka i inne ważne składniki odżywcze w diecie. Zasady żywienia sprowadzają się w tym przypadku do utrzymania prawidłowej masy ciała, ograniczenia tłuszczów zwierzęcych i soli oraz zwiększenie spożycia warzyw i owoców, produktów pełnoziarnistych. Na koniec najważniejsze i być może najbardziej oczywiste: nieocenione wsparcie (także niebagatelne psychiczne) dla osoby chorej zawsze stanowią bliscy. Choć nieuniknione w niektórych przypadkach osób przewlekle chorych będzie odwołanie się do profesjonalnych opiekunów lub placówek wymienionych w początkowej części artykułu.
Serwis zywieniemaznaczenie.pl ma z założenia charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny. Zamieszczone tu materiały w żadnej mierze nie zastępują profesjonalnej porady medycznej. Przed zastosowaniem się do treści medycznych znajdujących się w serwisie należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.
Zapisz się na newsletter Żywienie ma znaczenie i dowiaduj się o nowościach w naszym serwisie jako pierwszy.
Nie musisz wychodzić z domu, zamów nasze produkty z wygodną dostawą pod same drzwi.
Żywność specjalnego przeznaczenia należy stosować pod nadzorem lekarza.
