Grasica jest gruczołem odpowiedzialnym za produkcję hormonów, niezbędnym dla rozwoju odporności organizmu. Rak grasicy występuje bardzo rzadko i jest stosunkowo łatwy do wykrycia. Niestety często nie daje żadnych objawów lub są one mało charakterystyczne, dlatego wiele diagnoz jest stawianych przypadkowo, w późniejszych stadiach rozwoju choroby. Po czym rozpoznać nowotwór grasicy i jak się go diagnozuje? Jakie są szanse na całkowite wyleczenie?
Grasica to niewielki gruczoł, będący narządem wchodzącym w skład układu limfatycznego. Ma nieregularny kształt i jest zlokalizowana w śródpiersiu, czyli przestrzeni ograniczonej przez mostek, kręgosłup oraz płuca. Grasica odgrywa bardzo istotną rolę w funkcjonowaniu układu immunologicznego. Już w czasie życia płodowego, a później w dzieciństwie dojrzewają w niej limfocyty T, które stanowią jeden z podstawowych elementów układu odpornościowego człowieka.
Co ciekawe, grasica zanika w toku życia – rośnie mniej więcej do 2.–3. roku życia, gdy w organizmie dziecka najintensywniej rozwija się system odpornościowy, następnie utrzymuje swoje rozmiary (ok. 25 g) aż do okresu dojrzewania. Hormony płciowe sprawiają, że grasica stopniowo się zmniejsza grasicy; u osób, które ukończyły 60 lat, jej waga może wynosić nawet mniej niż 0,5 g. Utrzymywanie się tego narządu w niezmienionej wielkości mimo upływu lat albo przerost grasicy to zdecydowanie powody do niepokoju – może to prowadzić do rozwoju miastenii lub nowotworu.
Nowotwory grasicy klasyfikuje się w zależności od rodzaju komórek tworzących guz oraz jego budowy mikroskopowej i rozległości. Biorąc pod uwagę te kryteria, możemy wyróżnić:
Rak grasicy jest najgroźniejszym nowotworem tego narządu, ale jednocześnie występuje bardzo rzadko – rocznie diagnozuje się go średnio u 1,5 osoby na 1 milion. Grasiczaki z kolei stanowią większość nowotworów złośliwych grasicy i około połowę nowotworów ulokowanych w śródpiersiu przednim. Wciąż jednak mowa o stosunkowo małej liczbie przypadków – w Polsce odnotowuje się ich do 100 rocznie.
Uważa się, że wszystkie nowotwory grasicy są potencjalnie złośliwe. Guzy grasicy mają tendencję do naciekania na sąsiadujące tkanki, ale przerzuty do innych organów, zwłaszcza w przypadku grasiczaków, pojawiają się rzadziej niż ma to miejsce przy innych nowotworach.
Nowotwory grasicy zazwyczaj nie dają specyficznych objawów – w związku z tym rak często jest wykrywany przypadkowo, przede wszystkim podczas badań obrazowych klatki piersiowej wykonywanych z innych powodów. Niekiedy jednak może wywoływać bezpośrednie objawy – zwykle dzieje się tak wtedy, gdy guz grasicy uciska lub nacieka narządy sąsiadujące. W takiej sytuacji pacjenci często skarżą się na kaszel, uczucie duszności i inne problemy z oddychaniem oraz ból w klatce piersiowej. Inny symptom, który może wzbudzić niepokój, to obrzęk twarzy i szyi.
U chorych na nowotwór grasicy mogą pojawić się też tak zwane zespoły paraneoplastyczne, czyli paranowotworowe, najczęściej o podłożu autoimmunologicznym. Ich wystąpienie nie jest bezpośrednio związane z obecnością guza, ale z działaniem substancji, które są wytwarzane przez rozwijającą się zmianę. Wśród zespołów paraneoplastycznych, które mogą towarzyszyć nowotworowi grasicy, wymienia się:
Wszystkie te choroby są skutkiem nieprawidłowo funkcjonującego układu odpornościowego, który zaczyna atakować własne komórki, ponieważ postrzega je jako zagrożenie.
Nie się obecnie znane ani przyczyny raka grasicy, ani czynniki środowiskowe, które mogłyby zwiększać ryzyko rozwoju choroby. Statystyki wykazują jednak, że nowotwór grasicy częściej występuje u osób starszych (powyżej 70. roku życia), a także Azjatów, Afroamerykanów oraz rdzennej ludności wysp Pacyfiku. Jedynymi czynnikami, które mogą predysponować do zachorowania, pozostają więc podeszły wiek oraz pochodzenie etniczne.
Nowotwory grasicy nierzadko są rozpoznawane przypadkowo podczas badań obrazowych (na przykład RTG lub tomografii komputerowej) klatki piersiowej przeprowadzanych z innych powodów. By potwierdzić diagnozę oraz określić typ nowotworu, pobiera się próbkę do badania mikroskopowego. Można ją uzyskać poprzez biopsję cienkoigłową, czyli nakłucie guza igłą pod kontrolą USG, lub pobrać wycinek zmiany w trakcie operacji.
W przypadku nowotworów grasicy wykorzystuje się leczenie operacyjne, chemioterapię oraz radioterapię. Podstawowym sposobem leczenia jest chirurgiczne usunięcie całej grasicy. Chemioterapię stosuje się z reguły przed operacją lub po niej, ale u pacjentów, którzy nie kwalifikują się do zabiegu chirurgicznego, metoda ta – w połączeniu z napromienianiem – może być jedynym sposobem postępowania.
Radioterapię z kolei wykorzystuje się jako uzupełnienie interwencji chirurgicznej – można ją zastosować zarówno przed operacją, jak i po niej. Wdrożona przed zabiegiem ma na celu zmniejszenie guza do rozmiaru umożliwiającego jego wycięcie, natomiast po operacji pozwala na zniszczenie pozostałych ognisk nowotworu. Jak zostało wspomniane, radioterapię stosuje się także u pacjentów, u których przeprowadzenie operacji jest niemożliwe. Należy jednak mieć na uwadze, że skuteczność napromieniania jest niższa niż metod chirurgicznych.
Zdrowa dieta powinna być nieodłączną częścią procesu leczenia każdej choroby nowotworowej – również raka grasicy. Ważne jest, by dieta pacjenta onkologicznego była odpowiednio zbilansowana, lekkostrawna i zapewniała podaż wszelkich niezbędnych substancji odżywczych (zwłaszcza białka) oraz energii, na które organizm walczący z rakiem ma zwiększone zapotrzebowanie.
W przebiegu chorób nowotworowych do rzadkości nie należą jednak problemy z apetytem – i nie dotyczy to wyłącznie takich schorzeń jak rak przełyku czy rak gardła. Brak łaknienia może niestety doprowadzić do niedożywienia, a w rezultacie nawet do rozwoju kacheksji nowotworowej, nazywanej również zespołem wyniszczenia nowotworowego. W takiej sytuacji do diety warto włączyć doustne suplementy pokarmowe w formie płynów. Są one nie tylko łatwe w przyjmowaniu, ale przede wszystkim dostarczają do organizmu potrzebne mu składniki pokarmowe. Suplementy w płynie będą też bardzo dobrym rozwiązaniem w przypadku wystąpienia zaburzeń połykania, charakterystycznych choćby dla wspomnianej wcześniej miastenii. Mogą być stosowane przez pacjentów onkologicznych w trakcie leczenia oraz jako wsparcie rekonwalescencji.
Jakie preparaty mamy do wyboru? Są to między innymi Supportan DRINK, który cechuje się wysoką zawartością białka, energii i kwasów tłuszczowych omega-3, poprawiających skuteczność chemioterapii. W okresie okołooperacyjnym polecanym środkiem jest Fresubin Jucy DRINK, dostarczający łatwo przyswajalną porcję energii, natomiast w diecie osób w podeszłym wieku sprawdzi się Fresubin Protein Energy DRINK, który zawiera wysokiej jakości białko, aminokwasy oraz kwasy tłuszczowe jednonienasycone MUFA. Wszystkie wymienione diety są klinicznie wolne od laktozy, co jest dobrą wiadomością dla osób dotkniętych nietolerancją tego składnika.
Rokowanie przy nowotworze grasicy jest uzależnione od stadium choroby w momencie jej zdiagnozowania. Przykładowo przy grasiczaku I stopnia wskaźnik pięcioletniej przeżywalności po wycięciu guza wynosi od 85 do 95%. Szanse na powrót do zdrowia maleją jednak wraz ze wzrostem zaawansowania choroby. W około 5% przypadków grasiczaka dochodzi także do przerzutów – najczęściej do opłucnej, osierdzia, wątroby, kości i centralnego układu nerwowego.
Choć rak grasicy to rzadko występujący nowotwór, toczący się proces chorobowy może doprowadzić do rozwoju schorzeń o podłożu autoimmunologicznym. I mimo że rak grasicy zwykle nie daje specyficznych objawów, jakiekolwiek niepokojące symptomy zawsze należy konsultować z lekarzem. Zdecydowanie warto również regularnie wykonywać RTG klatki piersiowej – w przypadku osób niepalących co 2 lata, u palaczy przynajmniej raz w roku.
Serwis zywieniemaznaczenie.pl ma z założenia charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny. Zamieszczone tu materiały w żadnej mierze nie zastępują profesjonalnej porady medycznej. Przed zastosowaniem się do treści medycznych znajdujących się w serwisie należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.
Zapisz się na newsletter Żywienie ma znaczenie i dowiaduj się o nowościach w naszym serwisie jako pierwszy.
Nie musisz wychodzić z domu, zamów nasze produkty z wygodną dostawą pod same drzwi.
Żywność specjalnego przeznaczenia należy stosować pod nadzorem lekarza.
