Rak krtani – jakie są objawy, przyczyny, dieta, leczenie i rokowania. Kto narażony jest na nowotwór krtani?

Rak krtani – podstawowe informacje

Nowotwór krtani jest jednym z najczęściej stwierdzanych w Polsce. Do jego występowania przyczynia się przede wszystkim tryb życia: palenie tytoniu i picie alkoholu kilkukrotnie zwiększa ryzyko zachorowania. Warto pamiętać, że rak krtani nie jest tym samym, co rak przełyku. Bywa jednak, że często mu towarzyszy.

Jakie są rodzaje raka krtani?

Rak krtani to ogólna nazwa nowotworów dotykających tego narządu. Pośród nich rozróżnia się:

• raka głośni. To najczęściej spotykany nowotwór krtani. Stosunkowo powoli się rozwija, a przerzuty do węzłów chłonnych następują późno. Jego podstawowymi objawami są chrypka i bezgłos, które utrzymują się przez dłuższy czas.
• raka krtani okolicy nagłośniowej. Stwierdzany u 1/3 wszystkich pacjentów onkologicznych chorujących na raka krtani. W przeciwieństwie do nowotworu głośni, ma dużą dynamikę wzrostu i wcześnie powoduje przerzuty do węzłów chłonnych. Niepokój powinny wzbudzić wrażenie przeszkody umiejscowionej w gardle oraz zaburzenia połykania.
• raka krtani okolicy podgłośniowej. Przebiega niemal bezobjawowo, bardzo długo się rozwija. Jest też najrzadziej diagnozowany.

Jakie są objawy raka krtani?

Objawy raka krtani to przede wszystkim uporczywa, utrzymująca się dłużej niż kilka tygodni chrypka. Dodatkowo także:

• wrażenie „duszności” na wysokości gardła
• zmiana tembru i tonu głosu
• odkrztuszanie i pokasływanie
• ból gardła o nieznanym podłożu (bez infekcji)
• plucie krwią
• spadek wagi
• bladość
• chroniczne zmęczenie
• powiększenie węzłów chłonnych, szczególnie w okolicy szyi i pod pachami
• nieprzyjemny zapach z ust.

Jakie są przyczyny nowotworu krtani?

Rak krtani rozwija się na skutek uszkodzeń tkanki, do jakich dochodzi np. pod wpływem długotrwałego wdychania dymu papierosowego (aktywnie i biernie!), spożywania alkoholu czy wdychania toksycznych oparów. Uszkodzenie narządu może powstawać także ze względu na intensywne jego użytkowanie (np. ciągłe mówienie, śpiewanie) czy ostre infekcje.

Jak wykryć nowotwór raka krtani?

Nie ma zbyt wielu nowotworów tak łatwych do wykrycia jak rak krtani. Objawy zewnętrzne są na tyle widoczne dla specjalisty, że diagnoza następuje stosunkowo szybko. Najpierw lekarz laryngolog przeprowadza badanie fizykalne: palpacyjne szyi i laryngologiczne. W trakcie tych badań możliwe jest sprawdzenie, jak duże są zmiany nowotworowe, a także pobranie próbek do badania histopatologicznego.

Niezbędnymi badaniami pogłębiającymi diagnozę i umożliwiającymi stworzenie planu leczenia są USG krtani, rezonans magnetyczny i tomografia komputerowa.

Grupa ryzyka raka krtani – kto jest narażony?

Kogo najczęściej dotyka rak krtani? Przyczyny tego nowotworu są dość dobrze poznane i zalicza się do nich przede wszystkim palenie papierosów i nadużywanie alkoholu. To jednak nie wyczerpuje listy najczęstszych przyczyn – co ciekawe, tendencję do rozwoju guza krtani mają również osoby, które zaniedbały przewlekłe zapalenie tego narządu. W grupie ryzyka nowotworu krtani są również osoby na co dzień pracujące z takimi toksycznymi i niebezpiecznymi substancjami jak azbest czy uran, dodatkowo również wszyscy ci, którzy doznali uszkodzeń krtani, np. poprzez oparzenie.

Do grup zawodowych, które są wyjątkowo narażone na ten typ nowotworu zalicza się nauczycieli i inne osoby pracujące głosem, jak np. śpiewacy. Warto wiedzieć, że rak krtani może być także powodowany przez brodawczaka krtani – wirusa wywołującego infekcję narządu.

Mężczyźni częściej niż kobiety (stosunek 10:1) słyszą diagnozę raka krtani. Wiek pacjentów leczonych z powodu tego nowotworu to przedział 40-60 lat.

Jak należy leczyć nowotwór krtani?

Każdy nowotwór leczony jest indywidualnie w sposób dobrany do pacjenta – wyjątkiem od tej reguły nie jest rak krtani. Ile się żyje po usłyszeniu diagnozy o tej chorobie zależy głównie od tego, w jakim stadium został wykryty nowotwór, czy leczenie zostało odpowiednio dobrane do stopnia zmian, a także czy nastąpiły przerzuty do innych organów (w szczególności: węzłów chłonnych).

W najbardziej zaawansowanym stadium nowotwór krtani wymaga przeprowadzenia jej chirurgicznego usunięcia (tzw. laryngektomii). W takim przypadku najczęściej usuwane są również sąsiadujące z krtanią węzły chłonne, a pacjent może niemal całkowicie utracić głos. W ramach operacji wykonywana jest również tracheostomia, czyli wyprowadzenie tchawicy na przednią część szyi.

Nowotwór wcześniej wykryty i mniej zaawansowany pozwala na jedynie częściowe usunięcie krtani, a konkretnie zmienionej chorobowo struny głosowej. Po takiej operacji chory dysponuje głosem, ale specyficznie zmienionym.

Jaką dietę stosować przy raku gardła?

Pacjenci onkologiczni to grupa osób, która szczególnie powinna dbać o swoją dietę. Większość osób chorujących na nowotwory doświadcza różnego typu zaburzeń łaknienia o podłożu zarówno psychicznym, jak i fizycznym. W przypadku pacjentów z rakiem krtani często pojawia się dysfagia, która jest skutkiem rozwoju guza, uniemożliwiającego naturalne funkcjonowanie przełyku. U takich osób pomocna okazuje się specjalistyczna dieta płynna i półpłynna, zawierająca wszystkie niezbędne dla zdrowia makro i mikroelementy. Tego typu produkty medyczne jak Fresubin czy Supportan są łatwe do przełknięcia. Ich dodatkowym plusem jest fakt, że są gęste odżywczo – tzn. że w małej objętościowo porcji znajduje się duża dawka kalorii i substancji odżywczych. Pomagają one zapobiegać niedożywieniu, a jest ono jednym z największych wrogów pacjentów onkologicznych.

Niedożywienie znacznie obniża odporność organizmu, osłabia jego naturalne mechanizmy odporne i kilkukrotnie zwiększa ryzyko wystąpienia skutków ubocznych leczenia onkologicznego. Specjaliści przestrzegają, aby od pierwszych dni po diagnozie dbać o odpowiednią podaż składników odżywczych głównie przy użyciu specjalistycznej diety płynnej. W skrajnych przypadkach konieczne jest żywienie dojelitowe, które wprowadzane jest na zlecenie lekarza prowadzącego.

Pacjenci z rakiem gardła po przebytej operacji również potrzebują odpowiedniego wsparcia dietetycznego. Organizm w trakcie rekonwalescencji wymaga dodatkowej dawki kalorii i wartościowego białka oraz witamin i minerałów. Zwiększenie kaloryczności tradycyjnych posiłków można osiągnąć poprzez dodawanie do nich specjalistycznych preparatów, takich jak Fresubin Protein Powder.

W razie jakichkolwiek wątpliwości dotyczących prawidłowego odżywiania pacjentów onkologicznych warto zasięgnąć opinii lekarza prowadzącego, jak również specjalizującego się we wspieraniu pacjentów onkologicznych dietetyka klinicznego.

Rokowania przy raku krtani

Warto wiedzieć, że nowotwór krtani ma stosunkowo dobre rokowania w porównaniu do guzów innych narządów szyi czy głowy. Odsetek wyleczonych osób sięga nawet 95%, warunkiem jest jednak wykrycie choroby we wczesnym stadium oraz podjęcie skutecznego leczenia. Nie jest ono jednak możliwe bez zapewnienia kompleksowej opieki choremu – w tym zadbania o prawidłową podaż kaloryczną i niedopuszczenie do niedożywienia pacjenta.