Rak nadnercza to nazwa określająca chorobę nowotworową dotykającą rdzenia nadnerczy i/lub kory nadnerczy. Rak ten występuje stosunkowo rzadko, a jego objawy są niespecyficzne. Guzy nadnerczy mogą być leczone głównie przez resekcję chirurgiczną – im wcześniej ona nastąpi, tym rokowania dla pacjenta są lepsze. Co warto wiedzieć na temat raka nadnerczy? Jakie objawy powinny wzbudzić nasz niepokój? Czy dieta może wspomóc w profilaktyce i leczeniu raka nadnercza?
Rak nadnercza jest nowotworem niezwykle rzadko diagnozowanym, ale zawsze złośliwym. Stosunkowo szybko się rozwija, atakując sąsiadujące tkanki oraz narządy. Najczęściej stwierdzane są przerzuty do wątroby, kości oraz płuc. Rak kory nadnerczy częściej dotyka kobiety niż mężczyzn. Część jego niespecyficznych objawów dotyczy również zaburzeń miesiączkowania.
Objawy raka nadnerczy określane są jako niespecyficzne, co oznacza, że nie ma stałego zestawu objawów, których występowanie jednomyślnie wskazywałoby na ten nowotwór. W praktyce pacjent odbywa wiele precyzyjnych badań laboratoryjnych, nim od specjalisty padnie diagnoza „rak nadnerczy”. Objawy towarzyszące tej chorobie zależą od lokalizacji guza i jego rozmiaru. Dodatkowo ważną zmienną jest to, czy nowotwór jest czynny hormonalnie, czyli czy wytwarza samodzielnie hormony.
Jakie hormony może samodzielnie produkować rak nadnercza? Objawy przypominające tzw. zespół Cushinga wskazują na to, że nowotwór jest w stanie samodzielnie produkować kortyzol i androgeny. Wtedy pacjent doświadcza przede wszystkim znacznego osłabienia siły mięśniowej. Charakterystyczne są również zmiany w obrębie rozkładu tkanki tłuszczowej – twarz osoby chorej staje się wizualnie „napuchnięta”. Na skórze pacjentów często widoczne są rozstępy, które nie są powodowane np. przebytą ciążą czy gwałtowną utratą wagi, ale zmianą w strukturze skóry. Jej włókna zostają uszkodzone na poziomie tkankowym.
Innymi objawami, jakie daje nowotwór nadnerczy, są:
Przyczyny zapadania na nowotwory nadnerczy nie są do końca poznane. Znaleziono jednak korelację między pewnymi zespołami chorobowymi a tym rzadkim rakiem. Należą do nich:
Dodatkowo odkryto, że predysponowani do zachorowania są pacjenci z mutacją genu TP53, nadczynnością przytarczyc oraz chorujący na nowotwór przysadki. Należy mieć świadomość, że wszelkie nowotwory nerek, płuc oraz skóry (czerniaki) mają tendencję do tworzenia przerzutów właśnie w obrębie nadnerczy. Z tego względu wszyscy pacjenci onkologiczni powinni być pod szczególną obserwacją.
Nowotwór złośliwy nadnerczy diagnozowany jest maksymalnie w 2 przypadkach na milion co sprawia, że ryzyko zachorowania na tę chorobę jest bardzo niskie. Najczęściej nowotwór ten jest stwierdzany podczas badania USG, tomografii komputerowej lub rezonansu magnetycznego. Dokładnej oceny nadnerczy można dokonać poprzez podanie pacjentowi znacznika i poddanie go badaniu PET (tomografii emisyjnej).
Jednak jak wykrywany jest wstępnie rak nadnerczy? Diagnostyka ogólna również pomaga w precyzyjnym ustaleniu, czy choroba powodująca niespecyficzne objawy u pacjenta to właśnie rak nadnerczy. Ze względu jednak na niejednoznaczne objawy, stwierdzenie tej choroby jest dość trudne i wymaga współpracy między lekarzami różnych specjalizacji. Lekarz pierwszego kontaktu po zapoznaniu się z objawami pacjenta, powinien zlecić wykonanie badań ogólnych (morfologię, badanie moczu) oraz podstawowy panel hormonalny. Wskazane jest również zlecenie konsultacji z endokrynologiem oraz wykonanie wstępnego USG jamy brzucha. Po tych bezbolesnych i szybkich badaniach postawienie diagnozy będzie należało do lekarza onkologa. Aby dokładnie umiejscowić zmianę patologiczną oraz określić stopień zaawansowania jej rozwoju niezbędne będzie wykonanie konkretnych badań obrazowych, wymienionych wyżej.
Chociaż dieta bez wątpienia jest jednym z elementów profilaktyki zdrowotnej, nie stwierdzono, aby specyficzne nawyki żywieniowe wpływały na rozwój guzów nadnerczy. O tym, jak leczyć nadnercza objęte chorobą nowotworową decyduje lekarz onkolog, jednak niektóre wskazówki dietetyczne są stałe, niezależnie od stopnia zaawansowania choroby i dotyczą wszystkich pacjentów onkologicznych.
Zarówno rak nadnerczy u dzieci jak i dorosłych jest chorobą o ciężkim przebiegu, znacząco wpływającym na łaknienie. Z tego względu zaleca się stosowanie specjalistycznych diet dla osób onkologicznych, takich jak np. Supportan czy Fresubin Jucy. Łatwa do przyswojenia płynna konsystencja jest doskonale tolerowana przez nawet bardzo osłabione osoby. Wysoka zawartość składników odżywczych skondensowanych w niewielkiej ilości produktu poprawia samopoczucie i zapobiega niedożywieniu. Drinki tego typu to jednak nie jedyny sposób dostarczania organizmowi chorego wszystkiego, co potrzebuje. Na rynku dostępne są produkty w formie proszku (Fresubin Protein czy Fresubin Protein Powder). Można je dodawać bezpośrednio do płynów lub tradycyjnych posiłków – zwiększają ich kaloryczność, a jednocześnie nie zmieniają smaku potraw.
Warto wspomnieć, że pacjentom onkologicznym nie poleca się stosowania na własną rękę żadnych popularnych diet reklamowanych jako „lecznicze” czy „wspomagające”, takie jak np. dieta dr Dąbrowskiej. Chociaż w niektórych przypadkach lekarz może zadecydować inaczej, wiele tego typu diet znacznie osłabia organizm, doprowadzając do powiększenia się i tak już sporych, ze względu na chorobę, niedoborów witamin i minerałów.
Należy też mieć świadomość, że jadłospis pacjentów chorujących na nowotwór tym różni się np. od diety dla osób z uszkodzoną wątrobą, że powinien być maksymalnie kaloryczny i odżywczy. Wielu pacjentów onkologicznych cierpi na zaburzenia łaknienia, które prowadzi bezpośrednio do wycieńczenia organizmu. Ten problem jest bardzo poważny: według badań m.in. National Cancer Institute, aż 40% pacjentów onkologicznych umiera nie na skutek samego nowotworu, ale właśnie niedożywienia.
Niedożywienie jest osobną jednostką chorobową, która znacznie osłabia układ immunologiczny, wpływa na zdolności obronne organizmu, a dodatkowo skutkuje depresją i zwiększeniem skutków ubocznych terapii onkologicznej. Stosowanie specjalistycznych diet dla pacjentów onkologicznych takich jak np. Fresubin, znacznie zmniejsza ryzyko wystąpienia niedożywienia i polepsza samopoczucie pacjentów.
Nowotwór mający najwyższy współczynnik śmiertelności to rak trzustki – w jego przypadku 5-letni wskaźnik przeżycia wynosi jedynie 6-7%. W przypadku raka nadnercza wskaźnik ten wynosi 20-35%, co plasuje go wciąż na bardzo wysokiej pozycji w klasyfikacji śmiertelności.
Należy jednak wiedzieć, że jak w każdej chorobie nowotworowej, na rokowania znacząco wpływa moment wykrycia choroby. Czas jest sprzymierzeńcem pacjenta. Z tego względu warto jak najczęściej przeprowadzać profilaktyczną diagnostykę i zgłaszać się do lekarza tak szybko, jak tylko dostrzeżemy u siebie jakiekolwiek niepokojące objawy.
Zapisz się na newsletter Żywienie ma znaczenie i dowiaduj się o nowościach w naszym serwisie jako pierwszy.
Nie musisz wychodzić z domu, zamów nasze produkty z wygodną dostawą pod same drzwi.
Żywność specjalnego przeznaczenia należy stosować pod nadzorem lekarza.
