Rak odbytu to złośliwy nowotwór końcowego otworu jelita grubego. Najczęściej diagnozowany u osób w średnim wieku.
Rak odbytu jest nowotworem złośliwym końcowego otworu jelita grubego, zlokalizowanym na brzegach odbytu lub w jego kanale. Najczęściej spotykanym typem jest nowotwór płaskonabłonkowy, czyli rak brzeżny odbytu, który wywodzi się z nabłonka wielowarstwowego płaskiego. Drugi typ, rzadziej występujący, ale też obserwowany, to nowotwór gruczołowy, czyli rak kanału odbytu. Nowotwór odbytu powstaje głównie u osób w wieku od 50 do 60 lat – jest siódmym najczęstszym nowotworem wśród kobiet i szóstym wśród mężczyzn. Ponadto szacuje się, że nawet jedna czwarta chorujących na raka jelita grubego, cierpi także na nowotwór odbytu.
Rak odbytu rozwija się bardzo powoli i przez wiele lat potrafi nie dawać żadnych specyficznych objawów – pierwsze symptomy choroby niekiedy pojawiają się dopiero w zaawansowanym jej stadium. O nowotworze odbytu mogą świadczyć takie objawy jak:
Na bardziej zaawansowanym etapie przejawem raka odbytu może być również wyczuwalny guz w pachwinie, który może być powiększonym węzłem chłonnym, lub wyczuwalny palcem guz w okolicy odbytu. Chorobie mogą towarzyszyć ponadto:
Choć przyczyny rozwoju raka odbytu nie są dokładnie znane, istnieją pewne czynniki ryzyka predysponujące do zachorowania na ten nowotwór. Istotną rolę odgrywają tu zwłaszcza uwarunkowania genetyczne – dlatego na raka odbytu szczególnie narażone są osoby, w rodzinie których stwierdzono ten nowotwór. Powstawaniu raka odbytu mogą sprzyjać też inne choroby o podłożu genetycznym i zapalnym: wrzodziejące zapalenie jelita grubego, choroba Leśniowskiego-Crohna, gruczolaki jelita, polipowatość rodzinna, zespół Lyncha, zespół Muira-Torre’a, zespół Turcota czy zespół Gardnera.
U większości chorych na nowotwór odbytu wykazano także zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego, czyli HPV, do którego najczęściej dochodzi drogą płciową. Wpływ na rozwój raka odbytu mają również styl życia i czynniki środowiskowe. Ryzyko zachorowania wzrasta między innymi przy nieodpowiedniej diecie, obfitującej w tłuszcze zwierzęce, czerwone mięso i smażone potrawy, a zarazem ubogiej w warzywa i owoce. Do powstania nowotworu odbytu mogą przyczyniać się też otyłość, nałogowe palenie papierosów oraz nadmierne spożywanie alkoholu.
Pierwszy etap diagnostyki polega na obejrzeniu przez lekarza okolic odbytu oraz przeprowadzeniu badania proktologicznego. Jeśli lekarz potwierdzi obecność niepokojących guzków lub innych zmian, skieruje pacjenta na kolejne badania – rektoskopię czy kolonoskopię z pobraniem wycinka do oceny histopatologicznej. Jednak najdokładniejsze, a przy tym najbardziej wiarygodne wyniki daje badanie miednicy rezonansem magnetycznym.
Podstawowym sposobem leczenia raka odbytu jest operacja polegająca na miejscowym wycięciu odbytu, resekcji przedniej z pozostawieniem zwieraczy albo wycięciu brzuszno-kroczowym i wytworzeniu sztucznego odbytu. Wybór metody jest uzależniony między innymi od wieku i stanu chorego, stadium choroby oraz rozmiaru guza, jego odległości od brzegu odbytu oraz głębokości naciekania. Po operacji leczenie z reguły uzupełnia się o chemioterapię.
Zdrowa dieta jest istotna nie tylko w profilaktyce nowotworu odbytu – to także ważny element wspierający proces leczenia. Chorujący na raka odbytu powinni przede wszystkim stosować lekkostrawną dietę, bogatą w energię i białko, oraz zapewniać organizmowi niezbędną ilość płynów. Nie tak rzadko jednak pacjenci onkologiczni skarżą się na brak apetytu i łaknienia, co przyczynia się do utraty masy ciała, a w konsekwencji może prowadzić do wyniszczenia, czyli kacheksji nowotworowej.
By do tego nie dopuścić, a zarazem wspomóc terapię nowotworu, warto uzupełnić dietę o doustne suplementy pokarmowe w formie płynów. Łatwe w przyjmowaniu preparaty dostarczają do organizmu odpowiednią ilość białka, tłuszczów, węglowodanów, witamin oraz minerałów, jednocześnie pozwalając utrzymać właściwą masę ciała. Świetną propozycją będzie na przykład Supportan DRINK, zawierający duże ilości białka i energii oraz kwasy tłuszczowe omega-3. Podczas przygotowania do operacji oraz w okresie rekonwalescencji doskonałym wyborem będzie natomiast Fresubin Jucy DRINK zapewniający łatwo przyswajalną porcję energii.
Rokowania przy nowotworze odbytu zależą od kilku czynników: stadium choroby, wielkości guza oraz ewentualnych przerzutów do okolicznych węzłów chłonnych i dalszych tkanek lub narządów. W przypadku raka odbytu na wczesnym etapie rozwoju, gdy guz ma nie więcej niż 5 centymetrów, wyleczalność mierzona pięcioletnim okresem wolnym od choroby wynosi od 80 do 90%. Gdy guz nacieka na pochwę lub pęcherz moczowy, szanse na przeżycie pięciu lat ma mniej więcej połowa pacjentów. Jednak gdy nowotwór atakuje węzły chłonne, wyleczalność spada do poziomu 20-40%.
Rak odbytu jest złośliwym nowotworem końcowego otworu jelita grubego. W związku z tym, że przez długi okres może nie dawać żadnych objawów, często jest wykrywany w dość zaawansowanym stadium, co utrudnia lub uniemożliwia jego skuteczne leczenie. Dlatego tak istotne, by pozostawać pod stałą kontrolą lekarza i konsultować z nim wszelkie nietypowe objawy.
Zapisz się na newsletter Żywienie ma znaczenie i dowiaduj się o nowościach w naszym serwisie jako pierwszy.
Nie musisz wychodzić z domu, zamów nasze produkty z wygodną dostawą pod same drzwi.
Żywność specjalnego przeznaczenia należy stosować pod nadzorem lekarza.
