Co roku w Polsce diagnozuje się kilkanaście tysięcy przypadków raka piersi i liczba ta stale rośnie. Mimo że wcześnie wykryty nowotwór piersi daje dobre rokowania, wciąż pozostaje jedną z najczęstszych przyczyn zgonów wśród kobiet. Można temu przeciwdziałać dzięki regularnym badaniom, w tym samobadaniu piersi przez kobietę. Jak rozpoznać pierwsze oznaki rozwijającego się guza? Jak wygląda diagnostyka i leczenie?
Według statystyk rak piersi jest najczęściej występującym nowotworem złośliwym u kobiet i drugim (po raku płuc) powodującym najwięcej zgonów w tej grupie. Mimo że zachorowalność na raka piersi rośnie, poprawia się też skuteczność leczenia tego nowotworu. Istotną rolę odgrywa także wzrost świadomości zdrowotnej społeczeństwa – kobiety częściej wykonują badania profilaktyczne, co pozwala wykryć nowotwór piersi we wczesnym stadium, gdy istnieją duże szanse na jego wyleczenie.
Czy choroba ta dotyczy tylko kobiet? Wbrew popularnemu przekonaniu – nie. Rak piersi u mężczyzn występuje, choć bardzo rzadko (pacjenci płci męskiej stanowią około 1% zachorowań).
Rak piersi może być klasyfikowany na podstawie rozmaitych kryteriów. Podział uwzględniający rodzaj komórek, z których wywodzi się nowotwór, wyróżnia następujące typy:
Z kolei biorąc pod uwagę obecność nacieków na okolicznych tkankach, nowotwory piersi można podzielić na:
Co bardzo ważne, a z czego wiele osób nie zdaje sobie sprawy, rak piersi to określenie potoczne – w nomenklaturze lekarskiej obowiązują nazwy rak sutka lub rak gruczołu sutkowego.
Na początku warto zaznaczyć, że podobnie jak w przypadku większości raków, bezpośrednie przyczyny raka piersi nie są do końca znane. Da się jednak wskazać czynniki genetyczne, hormonalne, środowiskowe itd., które zgodnie z badaniami zwiększają ryzyko raka piersi. Należą do nich przede wszystkim płeć oraz wiek – na nowotwór ten zapadają najczęściej kobiety w średnim i podeszłym wieku (szczyt zachorowań przypada między 50. a 70. rokiem życia). Trzeba jednak podkreślić, że w ostatnich latach obserwuje się wyraźny wzrost zachorowalności na raka piersi także wśród młodych kobiet, już po 20. roku życia.
Ryzyko choroby podnosi też występowanie raka piersi w najbliższej rodzinie (zwłaszcza u krewnych pierwszego stopnia: matki, siostry czy córki). Za genetycznie uwarunkowany nowotwór piersi często odpowiadają mutacje genów BRCA1 i BRCA2. Mogą one być przyczyną również raka jajnika u kobiet lub prostaty u mężczyzn.
Warte wspomnienia są również czynniki hormonalne: endogenne (zbyt wczesna miesiączka, późna menopauza, a także brak potomstwa albo późna pierwsza donoszona ciąża) oraz egzogenne (hormonalna terapia zastępcza i/lub doustna dwuskładnikowa antykoncepcja hormonalna stosowana przez dłuższy okres). Ryzyko jest też większe w przypadku osób, u których wystąpiły inne nowotwory, np. rak jajnika, rak trzonu macicy czy wcześniej rak piersi (ma on tendencję do nawrotów).
Rak piersi na początku zazwyczaj rozwija się po cichu, nie dając żadnych objawów. Z tego powodu często jest on wykrywany przez przypadek, gdy kobieta wyczuje w piersi mały, twardy guzek. Istnieją jednak również inne symptomy, które mogą świadczyć o rozwoju raka piersi:
Objawy raka piersi, jakie pojawią sie w danym przypadku, zależą oczywiście od stadium choroby oraz lokalizacji zmian. W zaawansowanej, rozsianej postaci nowotworu piersi mogą występować ponadto przewlekłe zmęczenie, utrata masy ciała oraz wyniszczenie organizmu.
Diagnostyka raka piersi obejmuje kilka etapów. Pierwszym z nich jest obszerny wywiad lekarski, dotyczący aktualnych dolegliwości, schorzeń przewlekłych, przebytych ciąż czy historii występowania nowotworów złośliwych w rodzinie. Kolejny krok to badanie fizykalne, które powinno obejmować gruczoły piersiowe oraz okoliczne węzły chłonne.
Następnie lekarz zleca wykonanie badań obrazowych, których rolą jest uwidocznienie wewnętrznej struktury piersi, co ma umożliwić wstępną ocenę charakteru zmian. Do najczęściej przeprowadzanych badań obrazowych zalicza się mammografię, USG oraz rezonans magnetyczny. Za rozstrzygające w diagnostyce nowotworów piersi uznaje się jednak badanie patomorfologiczne (czyli badanie histopatologiczne i cytologiczne). Materiał do badania mikroskopowego zwykle pobiera się podczas aspiracyjnej biopsji gruboigłowej lub cienkoigłowej. Przy podejrzeniu zaawansowanego raka piersi i rozsianego procesu nowotworowego często istnieje konieczność wykonania dodatkowych badań, na przykład RTG klatki piersiowej, USG jamy brzusznej, tomografii komputerowej mózgu czy badania scyntygraficznego kości.
W przypadku nowotworów piersi najczęściej stosowane jest leczenie skojarzone, czyli łączące metody chirurgiczne, chemioterapię i radioterapię. Poszczególne etapy leczenia dobiera się na podstawie stopnia zaawansowania i złośliwości choroby oraz wieku pacjentki. W leczeniu raka piersi podstawę stanowi zabieg chirurgiczny. W zależności od stadium nowotworu wykonuje się:
Amputacja piersi jest wykonywana, gdy rozmiar guza przekroczy 3 cm, rak ma charakter wieloogniskowy lub wieloośrodkowy, przyczyną zachorowania jest mutacja genu BRCA1, BRCA2 lub kiedy występują inne przeciwwskazania do leczenia oszczędzającego pierś.
Kolejnym elementem leczenia raka piersi jest chemioterapia, której celem jest powstrzymanie podziałów namnażających się komórek. Chemioterapia może być wykorzystywana zarówno przed zabiegiem, jak i po operacji. W przypadkach, gdy leczenie chirurgiczne nie jest możliwe, chemioterapia stanowi natomiast podstawę leczenia. Funkcję leczenia uzupełniającego może stanowić też radioterapia – naświetlania pozwalają na zniszczenie resztek nowotworu i umożliwiają przeprowadzanie operacji oszczędzających.
By wesprzeć organizm na każdym etapie leczenia onkologicznego, a tym samym zapobiec niedożywieniu i kacheksji nowotworowej, należy stosować zdrową, prawidłowo zbilansowaną, lekkostrawną dietę. Nie tak rzadko zdarza się jednak, że pacjentki chorujące na raka piersi skarżą się na brak apetytu i łaknienia – to w konsekwencji może prowadzić do znacznego spadku wagi, utrudniającego kontynuację leczenia.
W takiej sytuacji warto uzupełnić dietę o doustne suplementy pokarmowe w formie płynów, takie jak Supportan DRINK, które dostarczają do organizmu odpowiednią ilość energii, składników odżywczych, witamin oraz minerałów. Supportan DRINK zawiera białko, energię oraz kwasy tłuszczowe omega-3, zwiększające efektywność chemioterapii. Przed operacją oraz w trakcie rekonwalescencji świetnie sprawdzą się Fresubin Jucy DRINK oraz Fresubin Energy DRINK – zapewniają niezbędną ilość białka oraz łatwo przyswajalną porcję energii. W przebiegu chorób nowotworowych dobrym rozwiązaniem będzie także Fresubin Protein Powder, który jest skoncentrowanym źródłem wysokiej jakości białka. Preparat ma postać proszku, dodaje się go do płynów lub posiłków.
Podobnie jak przy innych nowotworach, również rokowanie w przypadku raka piersi zależą głównie od stopnia zaawansowania i złośliwości nowotworu oraz ewentualnej obecności przerzutów. Wczesne postawienie diagnozy znacząco podnosi prawdopodobieństwo wyleczenia – odsetek 10-letniego przeżycia wynosi wówczas ponad 70%. Należy przy tym pamiętać, że w ciągu 5 lat od wykrycia raka w jednej piersi istnieje duże ryzyko wznowy choroby lub wystąpienia nowotworu w drugiej piersi.
Profilaktyka nowotworów piersi polega przede wszystkim na prowadzeniu zdrowego stylu życia: stosowaniu zbilansowanej, antynowotworowej diety, aktywności fizycznej, ograniczeniu spożywania alkoholu oraz utrzymywaniu właściwej masy ciała. W ramach profilaktyki warto też wykonywać badania obrazowe – mammografię lub USG piersi – co najmniej raz na 2 lata, a w grupach ryzyka co roku. Lekarze zachęcają także pacjentki, by regularnie wykonywały samobadanie piersi, co pozwala nie tylko zwiększyć świadomość na temat tego, jak powinien wyglądać zdrowy gruczoł piersiowy, ale i szybciej zauważyć ewentualne zmiany.
Rak piersi należy do najczęściej diagnozowanych nowotworów u kobiet. Choć początkowo zazwyczaj nie daje specyficznych objawów, regularna obserwacja i badania profilaktyczne pomogą szybko dostrzec niepokojące zmiany i skonsultować je z lekarzem – a wczesne rozpoznanie raka piersi zawsze oznacza większe szanse na powrót do zdrowia.
Serwis zywieniemaznaczenie.pl ma z założenia charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny. Zamieszczone tu materiały w żadnej mierze nie zastępują profesjonalnej porady medycznej. Przed zastosowaniem się do treści medycznych znajdujących się w serwisie należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą
Zapisz się na newsletter Żywienie ma znaczenie i dowiaduj się o nowościach w naszym serwisie jako pierwszy.
Nie musisz wychodzić z domu, zamów nasze produkty z wygodną dostawą pod same drzwi.
Żywność specjalnego przeznaczenia należy stosować pod nadzorem lekarza.
