Rak przewodów żółciowych – objawy, przyczyny, leczenie, dieta i rokowania. Jak rozpoznać nowotwór dróg żółciowych?

Czym jest rak przewodów żółciowych?

Drogi żółciowe to zespół przewodów odpowiadających za odprowadzanie żółci z wątroby do dwunastnicy. Nadmiar żółci magazynowany jest w pęcherzyku żółciowym. Wyróżniamy dwa rodzaje dróg żółciowych:

• wewnątrzwątrobowe (biegnące przez miąższ wątroby);
• zewnątrzwątrobowe.

Rak dróg żółciowych może rozwinąć się w obrębie przewodów zarówno wewnątrzwątrobowych, jak i zewnątrzwątrobowych. Nowotwór może mieć charakter pierwotny lub wtórny, przy czym pierwszy typ występuje stosunkowo rzadko. Co ważne, rak dróg żółciowych stanowi nawet do 20% wszystkich przypadków raka wątroby, a późne rozpoznanie znacząco pogarsza rokowanie.

Rak przewodów żółciowych – objawy. Jak długo się rozwija?

Rak przewodów żółciowych może przez dłuższy czas rozwijać się niemal bezobjawowo – symptomy zwykle zaczynają być zauważalne, gdy zmiana nowotworowa się powiększa. Co więcej, objawy raka dróg żółciowych są dość niespecyficzne. Początkowo sugerują one przewlekły stan zapalny lub marskość wątroby bądź zapalenie lub kamicę żółciową, co utrudnia szybkie postawienie diagnozy. W przebiegu nowotworu przewodów żółciowych mogą pojawić się:

• żółtaczka – występuje u około 90% chorych i świadczy o wysokim stopniu zaawansowania nowotworu. Objawia się zażółceniem białek oczu i skóry oraz ciemnym zabarwieniem moczu;
• ból brzucha – ból o charakterze tępym i stałym, zlokalizowany w prawym podżebrzu;
• świąd skóry;
• spadek masy ciała.

Inne symptomy, które mogą towarzyszyć nowotworom dróg żółciowych, to nudności, wymioty, brak apetytu, gorączka, dreszcze i szybsze męczenie się. Podczas badania fizykalnego lekarz może też stwierdzić powiększenie wątroby lub wyczuwalny guz w prawym podżebrzu, choć zdarza się to bardzo rzadko.

Przyczyny raka przewodów żółciowych – kto jest najbardziej narażony?

Przyczyny powstawania raka dróg żółciowych nie są dokładnie określone. Istnieje jednak grupa czynników, które mogą zwiększać ryzyko zachorowania na ten nowotwór. Są to:

• kamica dróg żółciowych wtórna,
• przewlekłe zapalenie przewodów żółciowych,
• pierwotne stwardniające zapalenie dróg żółciowych (PSC),
• wrzodziejące zapalenie jelita grubego,
• torbiele dróg żółciowych,
• zakażenie pasożytnicze.

Na rozwój raka przewodów żółciowych mogą także wpływać otyłość i uwarunkowania genetyczne.

Diagnostyka nowotworu dróg żółciowych

By potwierdzić nowotwór dróg żółciowych, niezbędne jest wykonanie kilku badań. W diagnostyce raka przewodów żółciowych zleca się między innymi badania krwi, w których zaobserwować można:

• podwyższony poziom bilirubiny,
• podwyższony poziom enzymów wątrobowych – ALP, ALAT, AspAT, GGTP,
• wyższe stężenie markerów nowotworowych – CEA i CA19-9.

W ramach diagnostyki wykorzystuje się również badania obrazowe: USG, tomografię komputerową, rezonans magnetyczny oraz cholangiopankreatografię rezonansu magnetycznego.

Badanie

Charakterystyka

USG

Umożliwia ocenę pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych. Podczas badania USG określa się położenie dróg żółciowych, szerokość oraz zmiany znajdujące się na ich przebiegu.

Tomografia komputerowa

To badanie dokładniejsze od USG, ponieważ pozwala ocenić wielkość, położenie i charakter zmian oraz określić stopień zaawansowania ewentualnych przerzutów i rozległość naciekania.

Rezonans magnetyczny

Badanie pomaga ocenić rozmiar nacieku wątroby przez nowotwór.

Cholangiopankreatografia rezonansu magnetycznego (MRCP)

Umożliwia ocenę zwężenia i poszerzenia dróg żółciowych i rozległość samego guza.

W celu postawienia ostatecznego rozpoznania wykonuje się też badanie histopatologiczne.

Rak przewodów żółciowych – leczenie. Jak wygląda terapia?

Podstawowym sposobem leczenia nowotworu przewodów żółciowych jest zabieg chirurgiczny, który jednocześnie pozostaje jedyną metodą dającą szansą na wyzdrowienie. W zależności od umiejscowienia guza operacja może mieć inny zakres:

• przy raku węwnątrzwątrobowych przewodów żółciowych wykonuje się hemihepatektomię, czyli usuwa się segmenty wątroby,
• przy raku zewnątrzwątrobowych dróg żółciowych usuwa się drogi żółciowe oraz okoliczne węzły chłonne,
• przy zajęciu przewodu żółciowego blisko jego ujścia do dwunastnicy, wykonuje się pankreatoduodenektomię, czyli usunięcie dwunastnicy, przewodu żółciowego wspólnego i głowy trzustki z dokonaniem odpowiednich zespoleń.

Niekiedy jako uzupełnienie leczenia operacyjnego stosuje się radioterapię, a rzadziej – chemioterapię.

Rak przewodów żółciowych – jaką dietę stosować?

Zdrowa, prawidłowo zbilansowana dieta zawsze powinna stanowić element procesu leczenia chorób nowotworowych. W przypadku raka przewodów żółciowych zaleca się wprowadzenie do jadłospisu niskotłuszczowych i lekkostrawnych posiłków – podobnie jak przy diecie po cholecystektomii, czyli usunięciu woreczka żółciowego. Należy przy tym zadbać, by posiłki zapewniały odpowiednią podaż substancji odżywczych.

Jeśli pacjent skarży się na brak apetytu, do diety warto włączyć doustne suplementy w formie płynów, które dostarczają do organizmu wszelkie niezbędne składniki pokarmowe. W okresie okołooperacyjnym dobrym rozwiązaniem może okazać się przede wszystkim Fresubin Jucy DRINK – to łatwy w przyjmowaniu preparat, który może stanowić dodatkowe źródło pożywienia, będący doskonałym źródłem energii, witamin i minerałów.

Rak przewodów żółciowych – rokowania

Przy nowotworze dróg żółciowych rokowania są niekorzystne. Wcześnie wykryty guz oznacza większe szanse na wyleczenie, jednak znaczenie ma także jego lokalizacja:

• rak wewnątrzwątrobowych przewodów żółciowych – czas przeżycia od momentu postawienia diagnozy nie przekracza 30 miesięcy, a często nawet 12 miesięcy,
• rak zewnątrzwątrobowych przewodów żółciowych – wskaźnik pięcioletniego przeżycia od chwili rozpoznania wynosi od 20 do 30%.

Rak przewodów żółciowych to nowotwór złośliwy, który początkowo może rozwijać się niemal bezobjawowo. Z tego powodu często jest on wykrywany w zaawansowanym stadium, co utrudnia lub uniemożliwia skuteczne leczenie, a tym samym pogarsza rokowanie. W związku z tym wszelkie niepokojące objawy, zwłaszcza utrzymujące się przez dłuższy czas, zawsze należy skonsultować z lekarzem.