Rak serca to rzadko występujący nowotwór, jednak ze względu na jego umiejscowienie stanowi on bardzo poważny problem. Co trzeba wiedzieć o nowotworze serca, jakie daje objawy i jakie są możliwości jego leczenia?
Rak serca to na tyle rzadko występująca choroba, że wciąż brakuje zarówno badań klinicznych na jej temat, jak i standardów leczenia. Nowotwór serca może mieć charakter pierwotny lub wtórny. Guzy pierwotne wywodzą się bezpośrednio z serca, ale są niezwykle rzadkie. Wtórny rak serca natomiast jest konsekwencją przerzutu nowotworu z innego narządu i jest diagnozowany znacznie częściej. Pierwotne guzy serca dodatkowo dzieli się na nowotwory niezłośliwe i złośliwe.
Niezłośliwe nowotwory serca stanowią aż 75% wszystkich przypadków guzów pierwotnych. Najczęściej występującym nowotworem łagodnym jest śluzak, który zwykle wzrasta w lewym przedsionku serca jako pojedynczy guz. Śluzak może mieć postać sporadyczną lub rodzinną – druga diagnozowana jest w około 5-10% przypadków. Pozostałe, rzadziej występujące niezłośliwe nowotwory serca to:
Pierwotny rak serca o charakterze złośliwym występuje znacznie rzadziej. W większości przypadków rozpoznawany jest mięsak serca, a najczęstszym z nich jest naczyniakomięsak. U 80% pacjentów lokalizuje się w prawym przedsionku serca i agresywnie nacieka struktury narządu. Ponadto, gdy zaczyna dawać objawy, zazwyczaj obecne są już przerzuty – najczęściej do płuc, węzłów chłonnych klatki piersiowej, śródpiersia i kręgosłupa.
Zdecydowanie częściej diagnozowane są wtórne nowotwory serca. Ich występowanie jest z reguły oznaką bardzo zaawansowanego stadium choroby. Źródłem wtórnego raka serca najczęściej są:
Objawy raka serca różnią się w zależności od jego rodzaju, stopnia zaawansowania nowotworu oraz rozmiarów guza.
Wzrastają powoli, dlatego przez wiele lat nie dają żadnych objawów. Gdy guz zaczyna zaburzać przepływ krwi, mogą pojawić się:
Dają niespecyficzne objawy, najczęściej powodując:
Rzadko dają objawy, a jeśli występują, mają niespecyficzny charakter. Zalicza się do nich:
Dominują objawy wywołane przez nowotwór, który był źródłem przerzutu.
Przyczyna występowania nowotworu serca jest powiązana z jego pochodzeniem. Jak już wspominaliśmy, rak serca może mieć charakter pierwotny lub wtórny. Nowotwory pierwotne powstają bezpośrednio w sercu i są wynikiem mutacji komórek. Z kolei przyczyną raka wtórnego jest przerzut nowotworowy z innego narządu.
W przypadku raka serca główną rolę odgrywa diagnostyka obrazowa. Podstawowym badaniem, które przeprowadza się przy podejrzeniu nowotworu, jest badanie echokardiograficzne, powszechnie znane jako echo serca. Standardowo wykonuje się echo przezklatkowe (TTE), ale niekiedy istnieją wskazania do przeprowadzenia echa przezprzełykowego (TEE) – w trakcie badania sondę ultrasonograficzną wprowadza się do przełyku na wysokość serca. W celu dokonania dokładniejszej oceny guza dodatkowo zleca się badaniem rezonansem magnetycznym i tomografię komputerową.
Metodę leczenia raka serca dobiera się przede wszystkim na podstawie charakteru nowotworu i stadium jego rozwoju. W przypadku łagodnego raka serca najczęściej stosuje się chirurgiczną resekcję guza. Większość nowotworów niezłośliwych można całkowicie usunąć, ale gdy zakres resekcji jest duży, konieczna może być jednoczesna naprawa zastawki lub wszczepienie stymulatora serca.
Przy złośliwym nowotworze serca, wybór jest uzależniony od typu histologicznego guza, jego wielkości i umiejscowienia, stopnia naciekania innych struktur oraz nasilenia objawów. Jeśli guz jest ograniczony do serca, rozważa się kardiochirurgiczne usunięcie zmiany. Często jednak resekcja nie jest całkowita – jej celem jest zmniejszenie masy nowotworowej i złagodzenie objawów.
Gdy guz jest nieresekcyjny, na przykład przy odległych przerzutach, stosuje się leczenie systemowe. Natomiast w przypadkach, w których usunięcie guza w granicach zdrowych tkanek jest niemożliwe, wykonuje się autotransplantację. Zabieg polega na wycięciu serca, usunięciu zmiany poza ciałem pacjenta, a następnie reimplantacji. Jako terapię uzupełniającą można wykorzystać chemioterapię i radioterapię.
Przy nowotworach wtórnych możliwości leczenia są ograniczone. Obecność przerzutów świadczy o wysokim stopniu zaawansowania choroby, dlatego terapia sprowadza się zwykle do paliatywnej chemioterapii lub radioterapii. Jeśli jest to możliwe, przeprowadza się resekcję guza – dzieje się tak jednak bardzo rzadko.
Dieta pacjentów onkologicznych powinna być przede wszystkim lekkostrawna i zapewniać odpowiednią podaż substancji odżywczych, energii oraz płynów. Stosowanie zdrowej, prawidłowo skomponowanej diety pozwoli zapobiegać niedożywieniu i utracie masy ciała, co mogłoby uniemożliwić kontynuowanie leczenia. Niestety osoby chorujące na nowotwór często cierpią na problemy z łaknieniem, których konsekwencją może być niedożywienie, spadek wagi, a nawet kacheksja nowotworowa. W takiej sytuacji codzienny jadłospis warto uzupełnić o doustne suplementy pokarmowe w formie płynów.
Przykładem takiego preparatu jest Supportan DRINK, który zawiera dużą ilość białka i energii oraz kwasy tłuszczowe omega-3. W okresie okołooperacyjnym dobrym rozwiązaniem będzie Fresubin Jucy DRINK oraz Fresubin Energy DRINK, które dostarczają do organizmu łatwo przyswajalną porcję energii. W trosce o pacjentów w podeszłym wieku można też stosować Fresubin Protein Energy DRINK – zawiera niezbędną ilość energii, wysokiej jakości białko, aminokwasy oraz kwasy tłuszczowe jednonienasycone MUFA. W gamie suplementów pokarmowych znajdziemy także preparaty w formie proszku – jak Fresubin Protein Powder – które można dodawać do posiłków i płynów.
W przypadku raka serca rokowania zależą przede wszystkim od rodzaju nowotworu. Największe szanse na przeżycie mają pacjenci, u których zdiagnozowano nowotwór łagodny. Należy jednak wiedzieć, że nawet po przeprowadzeniu operacji, istnieje ryzyka nawrotu raka – odsetek wznów wynosi około 3%. Niekorzystne rokowania dotyczą natomiast nowotworów złośliwych i przerzutowych – czas przeżycia od momentu rozpoznania zazwyczaj nie przekracza roku.
Rak serca występuje bardzo rzadko, ale stanowi bardzo poważne zagrożenie zarówno dla zdrowia, jak i życia. Choć złośliwy lub przerzutowy nowotwór serca daje niekorzystne rokowania, szybkie wykrycie choroby i wdrożenie odpowiedniej terapii mogą pozwolić na przedłużenie życia pacjenta oraz poprawę jego samopoczucia.
Zapisz się na newsletter Żywienie ma znaczenie i dowiaduj się o nowościach w naszym serwisie jako pierwszy.
Nie musisz wychodzić z domu, zamów nasze produkty z wygodną dostawą pod same drzwi.
Żywność specjalnego przeznaczenia należy stosować pod nadzorem lekarza.
