Rak skóry – objawy, przyczyny, leczenie i rokowania. Co trzeba wiedzieć o nowotworze skóry?

Rak skóry to nie tylko czerniak. Jak wiele innych nowotworów, potrafi atakować podstępnie, a jego pierwsze objawy dość często mylone są z problemami typowo dermatologicznymi. Jak rozpoznać raka skóry i co należy o nim wiedzieć?

Podstawowe rodzaje raka skóry

Rak skóry, podobnie jak inne nowotwory, nie rozwija się od razu – to z reguły długotrwały i wieloetapowy proces. Jest on poprzedzany przez zmiany przedrakowe, które mogą przekształcić się w czerniaka lub nieczerniakowego raka skóry. Nowotwory skóry mogą mieć charakter pierwotny lub wtórny, gdy są następstwem chorób współtowarzyszących. Rak skóry może przybierać postać łagodną lub złośliwą. W pierwszej grupie znajdują się między innymi:

• brodawka łojotokowa – inaczej brodawka starcza, ma płaską lub szypułowatą powierzchnię;
• włókniaki miękkie lub twarde – nitkowate zmiany lub twarde okrągłe guzki;
• bliznowce – powstają na skutek urazu, wywodzą się z tkanki łącznej włóknistej;
• tłuszczaki – pochodzą z przerostu tkanki tłuszczowej, są miękkie i przesuwalne;
• ziarniniaki naczyniowe – wywodzą się z naczyń, mają postać guzków o intensywnej czerwonej barwie.

Druga grupa to nowotwory złośliwe skóry, które mogą wzrastać dość szybko i powodować przerzuty do innych narządów. Zaliczamy do niej przede wszystkim:

• raka podstawnokomórkowego (BCC) – najczęściej występujący rodzaj złośliwego nowotworu skóry. Zwykle ma postać niewielkiego guzka w kolorze kości słoniowej. W większości przypadków powstaje na skórze głowy, twarzy lub szyi;
• rak kolczystokomórkowy (SCC) – drugi pod względem częstości występowania nowotwór złośliwy skóry. Zazwyczaj pojawia się w częściach ciała eksponowanych na światło słoneczne – głowa, twarz, szyja czy grzbiety rąk. Zmiany mają charakter wrzodziejący lub brodawkujący;
• czerniak – najbardziej złośliwa postać raka skóry, charakteryzująca się wczesnymi przerzutami. Najczęściej pojawia się na błonach śluzowych, skórze pleców oraz nóg;
• mięsaki – nowotwory tkanek miękkich, cechujące się wieloogniskowymi zmianami skórnymi o ciemnej barwie. Ich objawy często pojawiają się już w zaawansowanym stadium;
• rak neuroendokrynny – nowotwór wywodzący się z komórek naskórka, charakteryzujący się dużym stopniem złośliwości. Zwykle ma postać czerwonego guzka i gładkiej powierzchni z licznymi poszerzonymi naczynkami krwionośnymi. Najczęściej jest zlokalizowany na głowie, szyi lub kończynach. Występuje rzadko i nie powoduje dokuczliwych objawów, przez co jest rozpoznawany dość późno, kiedy zazwyczaj daje już przerzuty do węzłów chłonnych;
• rak brodawkujący – występuje na narządach płciowych, w jamie ustnej i na stopach. Wzrasta bardzo powoli, a jego powierzchnia pokrywa się masami rogowymi. Jego rozwój ma związek z obecnością w organizmie wirusów brodawczaka ludzkiego HPV 6 i HPV 11.

Rak skóry – objawy. Jak rozpoznać nowotwór skóry?

Głównym objawem raka skóry są nietypowe zmiany skórne. Na początkowych etapach rozwoju z reguły nie wzbudzają niepokoju i są mylone z niegroźnymi dolegliwościami dermatologicznymi. I choć nie każda zmiana na skórze przekształci się w nowotwór, żadnej nie należy bagatelizować. Jak wygląda rak skóry? Wśród symptomów, które mogą świadczyć o nowotworze skóry, wymieniamy:

• zmiany skórne na twarzy,
• wypryski przybierające postać owrzodzonych punktów,
• krwawiące guzki,
• stwardnienia na skórze,
• nadmierne rogowacenie naskórka,
• wyraźnie odgraniczone zgrubienia o czerwonej barwie,
• wzrastające i rozprzestrzeniające się głębokie owrzodzenia,
• zmiany dysplastyczne skóry o niejednolitej barwie i nieregularnych brzegach,
• niegojące się rany, które stale pokrywają się nowymi strupami,
• plamy o ciemnym zabarwieniu,
• plamy rumieniowe, wywołujące uczucie pieczenia i swędzenia.

Nowotwór skóry – najczęstsze przyczyny

Główną przyczyną raka skóry jest nadmierna ekspozycja na promieniowanie słoneczne. Jednak nowotwór skóry może być też wynikiem narażenia skóry na działanie czynników chemicznych, termicznych czy podrażnienia mechaniczne. Na rozwój raka skóry bardziej narażone są także osoby korzystające z solarium oraz posiadające jasną karnację. Nowotwory skóry częściej rozwijają się również u osób po 40. roku życia.

Rak skóry – leczenie

Podstawową metodą leczenia nowotworu skóry jest chirurgiczne usunięcie zmiany wraz z marginesem zdrowych tkanek, a następnie poddanie jej badaniu histopatologicznemu. Gdy zachowanie marginesu jest trudne, praktykuje się tak zwane wycinanie skrawkowe, czyli zabieg sposobem Mohsa. Tę metodę stosuje się na przykład w przypadku raka zlokalizowanego na skórze twarzy, gdzie zmianę wycina się z minimalnym marginesem, a w razie potrzeby usuwa się kolejne warstwy boczne. W leczeniu raka skóry wykorzystuje się też radioterapię, na którą dobrze reaguje zwłaszcza rak kolczystokomórkowy.

Jaką dietę stosować przy raku skóry?

Dla wsparcia leczenia onkologicznego należy także stosować zdrową, prawidłowo zbilansowaną dietę. Niestety pacjenci, szczególnie w bardziej zaawansowanych stadiach choroby, często cierpią na brak apetytu i łaknienia, co z kolei może prowadzić do utraty masy ciała. By utrzymać właściwą wagę, która pozwala na kontynuację leczenia, warto uzupełnić dietę o doustne suplementy pokarmowe w formie płynów, które dostarczają do organizmu niezbędną ilość białka, tłuszczów, węglowodanów, witamin oraz minerałów.

Przy chorobach nowotworowych świetnym wyborem jest Supportan DRINK o wysokiej zawartości białka i energii oraz z kwasami tłuszczowymi omega-3, które podnoszą skuteczność terapii. W okresie okołooperacyjnym dobrze sprawdzą się Fresubin Jucy DRINK, zapewniający łatwo przyswajalną porcję energii, oraz Fresubin Energy DRINK, który dostarcza do organizmu energię, białko i kwasy tłuszczowe jednonienasycone MUFA. W trakcie rekonwalescencji polecanym preparatem jest również Fresubin Protein Powder – to skoncentrowane źródło białka w formie proszku, który można dodawać do płynów lub posiłków. Jeżeli jednak stan pacjenta nie pozwala na samodzielne spożywanie posiłków, lekarz może podjąć decyzję o rozpoczęciu żywienia dojelitowego.

Rokowania w przypadku raka skóry

Rokowania uzależnione są przede wszystkim od lokalizacji, wielkości oraz stopnia zaawansowania nowotworu. Rak skóry podstawnokomórkowy jest uleczalny w ponad 95% przypadków i bardzo rzadko daje odległe przerzuty. Dobre rokowania daje też rak kolczystokomórkowy – jego wyleczalność mierzona 5-letnim okresem wolnym od choroby wynosi nawet 90%. Rokowania są jednak słabsze w przypadku wystąpienia przerzutów. Przy przerzutach do węzłów chłonnych szanse na 5-letnie przeżycie wynoszą około 70%, a przy przerzutach odległych – spadają do 30%.

Profilaktyka raka skóry. Jak zmniejszyć ryzyko zachorowania?

Podstawę profilaktyki nowotworów skóry stanowi ograniczenie ekspozycji na działanie promieniowania UV oraz stosowanie preparatów ochronnych z filtrami przeciwsłonecznymi, dobranych przy uwzględnieniu fototypu skóry. Ważnym elementem profilaktyki powinna być też dieta antynowotworowa – bogata w antyoksydanty, które zwalczają wolne rodniki.

Rak skóry może przybierać różne formy. Jako że nowotwory skóry mogą rozwijać się powoli, nie dając niemal żadnych objawów, niezwykle istotna jest obserwacja własnego ciała, a w razie pojawienia się nietypowych zmian – niezwłoczna konsultacja z lekarzem.

Serwis zywieniemazanczenie.pl ma z założenia charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny. Zamieszczone tu materiały w żadnej mierze nie zastępują profesjonalnej porady medycznej. Przed zastosowaniem się do treści medycznych znajdujących się w serwisie należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą