Zachorowalność na raka żołądka systematycznie spada, nie zmienia to jednak faktu, że w skali globalnej pozostaje on jednym z najpowszechniej występujących nowotworów. W grupie ryzyka znajdują osoby po 45. roku życia, przede wszystkim mężczyźni. Szybko postawiona diagnoza znacząco zwiększa szanse przeżycia, dlatego warto wiedzieć, jak rozpoznać objawy wczesnego raka żołądka. Co powinno nas zaniepokoić i jakie kroki podjąć w celu wykrycia nowotworu?
Rak żołądka jest nowotworem złośliwym, jednym z najczęściej występujących na świecie – piątym pod względem zapadalności i trzecim, biorąc pod uwagę śmiertelność. W Polsce każdego roku wykrywa się około 5 tysięcy nowych przypadków. Rak żołądka częściej dotyka mężczyzn, ale nie omija też kobiet. Na świecie jest trzecią najczęstszą przyczyną zgonów z powodu nowotworów wśród panów oraz piątą u pań, w Polsce odpowiednio czwartą i siódmą. I choć wczesna diagnoza daje 90% szans na pięcioletnie przeżycie, w Polsce na tym etapie wykrywa się zaledwie od 5 do 8% przypadków.
Istnieje kilka rodzajów raka żołądka, ale najczęściej jest to rak gruczołowy żołądka (gruczolakorak), który wywodzi się z komórek nabłonka gruczołowego – stanowi aż 95% złośliwych nowotworów żołądka. Pozostałe 5% przypadków to przede wszystkim chłoniaki żołądka, mięsaki, rakowiaki oraz nowotwory podścieliskowe przewodu pokarmowego (GIST, guzy stromalne).
Klinicznie nowotwór żołądka dzieli się na dwa typy – rak żołądka rozlany oraz jelitowy – które różnią się podłożem rozwoju choroby, występowaniem oraz rokowaniem.
| Rodzaj nowotworu żołądka | Charakterystyka |
| Rak żołądka rozlany | Rozwija się na niezmienionej błonie śluzowej w części żołądka położonej bliżej przełyku. Częściej występuje u kobiet, z reguły młodych. Może pojawiać się rodzinnie. Ten typ nowotworu daje gorsze rokowania. |
| Rak żołądka jelitowy | Powstaje na podłożu zmian przedrakowych. Częściej jest diagnozowany u mężczyzn i daje lepsze rokowania. |
Choroba rozwija się dość podstępnie, gdyż pierwsze objawy raka żołądka są podobne do tych, jakie towarzyszą innymi dolegliwościom, jak choćby niestrawności, choroby wrzodowej czy nerwicy żołądka. Ponieważ symptomy są nieswoiste, często bywają ignorowane, co niestety opóźnia rozpoznanie nowotworu i zmniejsza szanse na całkowite wyleczenie.
We wczesnym stadium rozwoju rak żołądka może powodować:
Wraz z rozwojem choroby mogą pojawić się kolejne symptomy, takie jak:
Niepokojące objawy, jakie mogą świadczyć o bardziej zaawansowanym rozwoju nowotworu żołądka, to zaburzenia połykania i utrata łaknienia aż po całkowity wstręt do jedzenia (zwłaszcza mięsa). Charakterystyczne dla późniejszych etapów choroby są także smoliste stolce – czarne zabarwienie jest konsekwencją krwawienia z przewodu pokarmowego. Ponadto mogą pojawić się: anemia, bladość skóry i spojówek, senność i przewlekłe zmęczenie, stany podgorączkowe oraz nocne poty.
Późne objawy raka żołądka, które mogą sugerować, że radykalne leczenie będzie już niemożliwe, to wyraźnie wyczuwalny przez powłoki brzucha guz oraz wodobrzusze, powiększenie wątroby, żółtaczka, powiększony węzeł Virchowa czy tak zwany próg Blumera (masy guzowate, które da się wyczuć w badaniu palpacyjnym per rectum).
Badania naukowe nad etiologią raka żołądka dowiodły, że czynniki środowiskowe mają większy wpływ na powstawanie nowotworu niż uwarunkowania genetyczne. Choć nie wszystkie przyczyny raka żołądka udało się do końca wyjaśnić, lekarze podkreślają, że niezwykle istotną rolę odgrywa tu sposób odżywiania oraz obecność tak zwanych stanów przedrakowych.
Rozwojowi nowotworu żołądka sprzyja dieta obfitująca w produkty konserwowane, wędzone i z dużą ilością soli, a przy tym uboga w świeże warzywa i owoce. Z tego powodu w profilaktyce raka żołądka i innych nowotworów przewodu pokarmowego bardzo ważne jest prawidłowe odżywianie. Szczególnie warto zainteresować się dietą antynowotworową, bogatą w antyoksydanty neutralizujące wolne rodniki, która może zmniejszyć ryzyko zachorowania o nawet 30%.
Wśród czynników, które mogą przyczyniać się do rozwoju raka żołądka, wymienia się również palenie tytoniu i nadmierne spożywanie alkoholu. U podłoża nowotworu żołądka może też leżeć infekcja bakterią Helicobacter pylori, która wywołuje przewlekłe zapalenie błony śluzowej żołądka i inicjuje przebudowę komórek nabłonka, co może powodować powstawanie ognisk nowotworowych.
Jednym z badań zlecanych przy podejrzeniu raka żołądka jest prześwietlenie górnego odcinka przewodu pokarmowego po podaniu kontrastu. Jednak podstawowym badaniem w diagnostyce raka żołądka, które może wykluczyć lub potwierdzić nowotwór, jest badanie endoskopowe (gastroskopia) z pobraniem wycinków do badania histopatologicznego. Gdy obecność komórek nowotworowych zostanie potwierdzona, wykonuje się tomografię komputerową lub rezonans magnetyczny w celu określenia rozległości nowotworu.
Leczenie raka żołądka dobiera się na podstawie stopnia zaawansowania choroby. Szansę całkowitego wyleczenia daje jednak wyłącznie leczenie chirurgiczne, polegające na usunięciu części żołądka (gastrektomia subtotalna) oraz okolicznych węzłów chłonnych. Niekiedy konieczna okazuje się jednak resekcja całego narządu (gastrektomia totalna). U niektórych pacjentów przed operacją dodatkowo wdraża się chemioterapię. Wcześnie wykryty rak żołądka, ograniczony do błony śluzowej, może być leczony metodą endoskopową. Natomiast w bardzo zaawansowanych stadiach choroby, gdy całkowite usunięcie nowotworu jest niemożliwe, stosowana jest chemioterapia i radioterapia paliatywna, a także inne metody mające doraźnie zmniejszyć dolegliwości pacjenta.
Dieta osób, u których został rozpoznany rak żołądka, nie różni się zasadniczo od tej, jaka powinna być stosowana u innych pacjentów onkologicznych, o ile nie dotyczy to przypadków, w których wykonana została resekcja żołądka. Po usunięciu części narządu często dochodzi do zaburzeń trawienia i wchłaniania składników pokarmowych.
Przez pierwszych kilkanaście dni po zabiegu, posiłki powinny być podawane w formie płynnej lub papkowatej. Dla uzupełnienia diety w niezbędne substancje odżywcze warto włączyć do niej żywność specjalnego przeznaczenia medycznego. Doustne suplementy pokarmowe w postaci płynów są łatwe w przyjmowaniu, a przy tym dostarczają do organizmu odpowiednią ilość energii, białka, węglowodanów, witamin i minerałów.
Pacjentom onkologicznym poleca się między innymi Supportan DRINK, który zawiera duże ilości białka i energii oraz kwasy tłuszczowe omega-3. W okresie okołooperacyjnym oraz w trakcie rekonwalescencji dobrym wyborem będzie Fresubin Jucy DRINK, dostarczający łatwo przyswajalną porcję energii. W przypadku pacjentów, który nie mogą przyjmować pokarmów doustnie, może zostać zastosowana sonda żołądkowa.
Po mniej więcej dwóch tygodniach można zacząć podawać posiłki o stałej konsystencji. Powinny one jednak być lekkostrawne – najlepiej gotowane lub duszone. Zaleca się także ograniczenie spożycia tłuszczów oraz zwiększenie ilości białka, które sprzyja regeneracji organizmu po walce z nowotworem.
Rokowanie w raku żołądka, jak przy innych chorobach nowotworowych, w głównej mierze zależy od stopnia jego zaawansowania histologicznego i klinicznego. Wskaźnik pięcioletniego przeżycia przy nowotworze I stopnia wynosi 90%, II stopnia – od 60 do 70%, III stopnia – 30%, a IV stopnia – 5%.
Rak żołądka to jeden z najczęściej występujących nowotworów na świecie. Choć częściej dotyka mężczyzn niż kobiety, obie płcie muszą być ostrożne, a jakiekolwiek niepokojące objawy powinny być niezwłocznie konsultowane z lekarzem. Tak jak w przypadku innych rodzajów nowotworów, wykrycie wczesnego raka żołądka daje nadzieję na całkowite wyleczenie.
Serwis zywieniemaznaczenie.pl ma z założenia charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny. Zamieszczone tu materiały w żadnej mierze nie zastępują profesjonalnej porady medycznej. Przed zastosowaniem się do treści medycznych znajdujących się w serwisie należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą
Zapisz się na newsletter Żywienie ma znaczenie i dowiaduj się o nowościach w naszym serwisie jako pierwszy.
Nie musisz wychodzić z domu, zamów nasze produkty z wygodną dostawą pod same drzwi.
Żywność specjalnego przeznaczenia należy stosować pod nadzorem lekarza.
