Stan przedcukrzycowy to ostatnie stadium, które dzieli zdrowego człowieka od cukrzycy. Zdiagnozowanie stanu przedcukrzycowego to jasny sygnał, aby zadbać o swoje zdrowie na poważnie i nie dopuścić do rozwinięcia choroby przewlekłej. Należy zwrócić uwagę przede wszystkim na zmianę trybu życia na zdrowszy: modyfikację diety, rzucenie nałogów oraz zwiększenie aktywności fizycznej. Kiedy mamy do czynienia ze stanem przedcukrzycowym i jakie są możliwości jego leczenia?
Ze stanem przedcukrzycowym mamy do czynienia, kiedy poziom cukru we krwi utrzymuje się w górnej granicy normy. Nieprawidłowa glikemia nie oznacza jeszcze cukrzycy, ale stanowi ostatni dzwonek, aby zadbać o swój stan zdrowia i podjąć działania profilaktyczne, mające na celu niedopuszczenie do rozwoju tej groźnej choroby. Warto pamiętać, że nie wystarczy jednokrotne zbadanie poziomu cukru we krwi, aby zdiagnozować stan przedcukrzycowy lub cukrzycę. Jeżeli pierwsze badanie wykaże podwyższony poziom cukru, warto powtórzyć test. Dopiero jeżeli w kolejnych badaniach uzyskamy podobny wynik, należy zgłosić się do lekarza, który zleci bardziej specjalistyczne testy i zaplanuje odpowiednią terapię.
Najczęściej wykonywanym badaniem w zakresie diagnozowania cukrzycy jest oznaczenie poziomu glukozy we krwi na czczo. Przyjmuje się, że jej poziom nie powinien przekraczać 99 mg/dL, ale jednocześnie nie powinien być niższy niż 70 mg/dL. W innych przypadkach występuje nieprawidłowa glikemia. Poniżej tej normy mamy do czynienia ze zbyt niskim poziomem cukru, czyli z hipoglikemią. Z kolei wartości powyżej 100 mg/dL są oznaką podwyższonego poziomu cukru, czyli tzw. hiperglikemii. Wskazania wyższe niż 100 mg/dL oznaczają stan przedcukrzycowy – będący wstępem do cukrzycy – bądź cukrzycę. Wyniki badania glukozy na czczo należy interpretować następująco:
Jeżeli poziom glukozy we krwi pacjenta na czczo jest podwyższony, warto wykonać dodatkowe badania – przede wszystkim doustny test obciążenia glukozą (OGTT, czyli oral glucose tolerance test). Ma on na celu sprawdzenie, w jaki sposób organizm radzi sobie z większą ilością glukozy dostarczanej wraz z pożywieniem, a tym samym pozwala wykryć nieprawidłowości w procesie metabolizmu cukru w organizmie. Badanie polega na zbadaniu glikemii na czczo, a następnie podaniu pacjentowi do wypicia 75 mg glukozy rozpuszczonej w 250-300 ml wody i ponownym zbadaniu poziomu cukru po upływie 2 godzin. Ważne, aby roztwór glukozy wypić w przeciągu około 5 minut od pierwszego pobrania krwi, dostarczając tym samym organizmowi dość dużą dawkę glukozy w krótkim czasie. Przyjmuje się, że normy cukru we krwi po upływie 2 godzin od wypicia roztworu nie powinny przekraczać 140 ml/ dL. Jeżeli wartość mieści się w zakresie 140- 199 ml/ dL, mamy do czynienia z nieprawidłową tolerancją glukozy przez organizm, najczęściej diagnozowaną jako stan przedcukrzycowy. Powyżej wartości 200 ml/ dL możemy rozpoznać cukrzycę. Warto przeanalizować rezultat doustnego testu obciążenia glukozą (wynik w 120 minucie testu), kierując się poniższą rozpiską:
U zdrowej osoby po dostarczeniu organizmowi większej dawki glukozy, np. podczas zjedzenia posiłku, stężenie cukru nieznacznie wzrasta, ale jednocześnie wydzielana jest insulina. Czym jest insulina? To wytwarzany przez trzustkę hormon, dzięki któremu komórki ciała wchłaniają krążący we krwi cukier, przekształcając go w potrzebną organizmowi energię. Jednocześnie dochodzi do obniżenia poziomu cukru we krwi. Jeżeli mechanizm regulacji zawodzi, poziom glukozy po posiłku (a więc także podczas badania OGTT) podnosi się powyżej normy, co jest objawem charakterystycznym dla stanu przedcukrzycowego oraz cukrzycy.
Cukrzyca to podstępna choroba, która czasami nawet latami nie daje oznak, że coś niedobrego dzieje się w organizmie. Osoby dotknięte stanem przedcukrzycowym w większości przypadków nie odczuwają więc żadnych objawów. Dopiero kiedy stężenie glukozy we krwi jest na bardzo wysokim poziomie, pacjenci zaczynają zauważać objawy typowe dla cukrzycy: wzmożone pragnienie, częste oddawanie moczu, nadmierna senność czy zmęczenie. Zwykle takie symptomy oznaczają już rozwiniętą cukrzycę. Z tego względu, że cukrzyca może rozwijać się w utajeniu, tak ważna jest profilaktyka, w tym prowadzenie zdrowego trybu życia, a także regularne przeprowadzanie badań diagnostycznych.
Zdiagnozowanie stanu przedcukrzycowego nie oznacza jeszcze cukrzycy typu 2., jednak znacznie zwiększa prawdopodobieństwo jej wystąpienia w niedalekiej przyszłości. Wykrycie stanu przedcukrzycowego zawsze powinno być sygnałem do podjęcia działań profilaktycznych, których celem jest zapobiegnięcie rozwojowi cukrzycy. Szacuje się, że u ok. 10 % osób, u których wykrywa się stan przedcukrzycowy, w ciągu 12 miesięcy rozwija się choroba.
Na etapie zdiagnozowania stanu przedcukrzycowego leczenie farmakologiczne nie jest konieczne. Głównym zaleceniem lekarzy dla pacjentów w stanie przedcukrzycowym jest zmiana nawyków żywieniowych, zwiększenie aktywności fizycznej oraz redukcja masy ciała u osób, które mają problemy z nadwagą.
W celu obniżenia wagi i uregulowania metabolizmu cukru zaleca się lekkostrawną dietę dostarczającą 1 500-2 000 kalorii dziennie. Niezmiernie ważne jest także regularne spożywanie posiłków. Zazwyczaj są to 3 główne oraz 2 dodatkowe posiłki w ciągu dnia, których przyjmowanie w równych odstępach czasu pozwala utrzymać poziom cukru we krwi na stałym poziomie i nie dopuścić do jego skoków, które mogą być niebezpieczne dla zdrowia.
Osoby w stanie przedcukrzycowym powinny nie tylko unikać nadmiaru kalorii, ale także tłustych, smażonych potraw i tłuszczów pochodzenia zwierzęcego, które powodują wzrost stężenia „złego cholesterolu” we krwi. Produkty z dużą zawartością węglowodanów, takie jak kasza, ryż i makaron, powinny być spożywane po ugotowaniu al dente. Taki sposób ich przyrządzania sprawia, że proces ich rozkładania na cukry proste w organizmie trwa dłużej i nie powoduje skoków glukozy tak jak w przypadku rozgotowanych produktów. Należy unikać cukrów prostych. Zalecane są produkty o niskim indeksie glikemicznym.
Zmiana diety może jednak nie wystarczyć. Osoby, u których zdiagnozowano stan przedcukrzycowy, powinny zadbać o regularne wykonywanie ćwiczeń fizycznych, co nie tylko pomoże zrzucić zbędne kilogramy, ale także wpłynie pozytywnie na poziom glikemii. Polecane rodzaje aktywności fizycznej to między innymi: spacery, jazda na rowerze, basen oraz joga. Ważne są także codzienne aktywności, takie jak wchodzenie po schodach zamiast jazdy windą, spacer do pracy lub sklepu zamiast jazdy samochodem, a także zastąpienie oglądania telewizji grą w piłkę z przyjaciółmi.
Mimo iż zdiagnozowanie stanu przedcukrzycowego nie musi prowadzić do rozwoju cukrzycy typu 2., zawsze powinno być sygnałem ostrzegawczym i impulsem, aby pod okiem lekarza specjalisty przyjrzeć się metabolizmowi cukru, wykonać niezbędne badania oraz wprowadzić istotne zmiany w stylu życia. Warto pamiętać, że zapobiegnięcie cukrzycy jest możliwe i bardzo wiele zależy od nas samych.
Kto w szczególności powinien regularnie badać się w kierunku wystąpienia stanu przedcukrzycowego oraz cukrzycy? Do grupy ryzyka należą:
Serwis zywieniemazanczenie.pl ma z założenia charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny. Zamieszczone tu materiały w żadnej mierze nie zastępują profesjonalnej porady medycznej. Przed zastosowaniem się do treści medycznych znajdujących się w serwisie należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.
Zapisz się na newsletter Żywienie ma znaczenie i dowiaduj się o nowościach w naszym serwisie jako pierwszy.
Nie musisz wychodzić z domu, zamów nasze produkty z wygodną dostawą pod same drzwi.
Żywność specjalnego przeznaczenia należy stosować pod nadzorem lekarza.
