Stopa cukrzycowa – objawy, leczenie, przyczyny i zapobieganie ran cukrzycowych

Na cukrzycę choruje około 3 milionów Polaków. Często osoby, u których zdiagnozowano to schorzenie, lekceważą zalecenia lekarza – unikają mierzenia cukru i nie dążą do zmiany nawyków żywieniowych, a nawet nie przyjmują leków. Okazuje się, że źle leczona cukrzyca może prowadzić do bardzo poważnych powikłań. Jednym z nich jest stopa cukrzycowa. Jakie są objawy tej choroby i jak można ją leczyć? Co powoduje, że osoby zmagające się z cukrzycą mają problemy ze stopami i jak skutecznie zapobiegać ranom cukrzycowym?

Czym jest stopa cukrzycowa?

U osób, które chorują na cukrzycę, równolegle rozwija się cukrzycowa choroba naczyniowa. Wysoki poziom cukru, który utrzymuje się we krwi przed długi czas, prowadzi do uszkodzenia naczynek krwionośnych w nerkach. To sprawia, że nie są one w stanie regulować poziomu wody i soli w organizmie. Dlatego osoby, u których zostaje zdiagnozowana cukrzyca, często rozpoczynają leczenie od poddania się dializom. Problemy z naczyniami prowadzą do osłabienia krążenia i spadków ciśnienia. Pogorszone krążenie może mieć wpływ zarówno na dłonie, jak i na stopy. Gdy dochodzi do uszkodzenia naczyń krwionośnych i niedotlenienia tkanek, diabetycy zaczynają mierzyć się z poważnym powikłaniem, jakim jest stopa cukrzycowa.

Jak rozpoznać pierwsze objawy stopy cukrzycowej?

Diabetycy nie powinni mieć problemów z zauważeniem pierwszych objawów stopy cukrzycowej – u chorych pojawia się drętwienie i mrowienie kończyn wraz z osłabieniem czucia w stopie – szczególnie odczuwania temperatury i wibracji, a także spadkiem napięcia mięśni. Pogarsza się również stan naskórka – skóra staje się cienka, szorstka i pęka, a rany goją się bardzo długo lub wcale. Na podeszwie stopy pojawiają się nagniotki, odciski, modzele i pęknięcia. Często towarzyszą im groźne owrzodzenia. Deformacji ulegają również kości oraz paznokcie. Momentem krytycznym jest wystąpienie wrzodów w kolorze ciemnobrązowym, czarnym lub żółtym – jest to sygnał, że rozpoczęła się martwica tkanek.

Jak wyglądają rany cukrzycowe?

Wraz z postawieniem diagnozy stopy cukrzycowej lekarze klasyfikują schorzenie według klasyfikacji Wagnera, czyli 6-stopniowej skali. Stopień I zostaje przyznany, gdy na stopie można zauważyć owrzodzenie powierzchniowe, które stopniowo się rozwija i prowadzi do stanu zapalnego skóry i tkanek podskórnych. Owrzodzenie to przerwanie ciągłości tkanek, które charakteryzuje się wałowatymi brzegami. Umiejscowione w różnym miejscu na stopie rany mogą łatwo ulec nadkażeniu bakteryjnemu. W takiej sytuacji owrzodzenie jest zaczerwienione, pojawia się ropna wydzielina i przykry zapach. Chory odczuwa bardzo silny ból, rośnie ryzyko amputacji. Stopę w takim stanie bezwzględnie należy poddać zabiegowi chirurgicznemu – najlepiej zastosować drenaż rany, by usunąć treść ropną. Czy zespół stopy cukrzycowej można leczyć?

Leczenie zespołu stopy cukrzycowej

W leczeniu zespołu stopy cukrzycowej najwięcej mogą osiągnąć diabetycy, którzy znajdują się w grupie wysokiego ryzyka, a na stopach nie mają jeszcze owrzodzeń. W ich wypadku pomocne będą regularne wizyty w profesjonalnym gabinecie podologicznym. Jeśli na stopie wystąpiły owrzodzenia, leczenie będzie obejmowało ich chirurgiczne usunięcie oraz antybiotykoterapię. Regularne zmienianie opatrunków wpływa na szybsze gojenie ran. Co jeszcze można zrobić dla pacjenta, u którego lekarz zdiagnozował stopę cukrzycową?

Jak pielęgnować pacjenta ze stopą cukrzycową?

Pacjent z powikłaniami cukrzycy powinien znajdować się pod stałą opieką diabetologa, a także profesjonalnego podologa. W leczeniu cukrzycy najważniejsze jest utrzymanie odpowiedniego poziomu glukozy we krwi oraz prawidłowego ciśnienia tętniczego i stężenia cholesterolu. Diabetyk powinien również dbać o zdrowie swoich stóp, czyli nosić specjalistyczne obuwie i wkładki oraz skarpetki – bawełniane i bez szwów. Przed każdym założeniem butów trzeba sprawdzić, czy nie ma w nich kamyczków. Ze względu na obniżone czucie w stopie, chory nie poczuje żwirku, który może wbijać się w skórę w czasie chodzenia. Należy minimalizować ryzyko powstawania otarć i innych urazów mechanicznych, dlatego nie jest wskazane ciasne wiązanie sznurowadeł i zakładanie obuwia na gołe stopy. Pacjent, u którego nie występują jeszcze zaburzenia ukrwienia, powinien włączyć do codziennego planu dnia umiarkowany wysiłek fizyczny – po to, by poprawić krążenie oraz pracę trzustki. Jakie są domowe sposoby na stopę cukrzycową?

Domowe sposoby na stopę cukrzycową

Diabetycy powinni dbać o swoje stopy w domu – regularnie je oglądać i na bieżąco informować lekarza o wszelkich zmianach w obrębie podeszwy, grzbietu, czy palców. Bardzo istotne jest utrzymanie codziennej higieny. Stopy należy myć wyłącznie w wodzie, której maksymalna temperatura nie przekracza 37 stopni Celsjusza. Chorzy na stopę cukrzycową mają zaburzone czucie termiczne, dlatego jeśli nie będą sprawdzali, jak ciepła jest woda, mogą się poparzyć. Pielęgnacja stóp powinna być delikatna i skoncentrowana na osuszaniu i natłuszczaniu miejsc, w których występują zrogowacenia. W przypadku cukrzycy szczególnie ważne jest również zadbanie o odpowiednią dietę.

Żywienie medyczne w leczeniu cukrzycy i ran cukrzycowych

Diabetolodzy w leczeniu pacjentów dążą do wyrównania poziomu glukozy we krwi i utrzymaniu jej na stałym, optymalnym poziomie. Dla wielu osób, u których dopiero zdiagnozowano cukrzycę, zmiana nawyków żywieniowych może stanowić bardzo duże wyzwanie, dlatego osobom, którym trudno jest stosować się do nowych zasad żywienia, z pomocą przychodzi Fresubin – dietetyczne środki spożywcze specjalnego przeznaczenia medycznego. Ich regularne spożywanie warto skonsultować z lekarzem. Dla diabetyków przeznaczony jest Diben Drink – napój o wysokiej zawartości białka oraz jednonasyconych kwasów tłuszczowych. Stworzono go w oparciu o składniki o niskim indeksie glikemicznym. Bogaty w witaminy i składniki mineralne Diben Drink o smaku owoców leśnych może być podstawą lub uzupełnieniem zróżnicowanej diety. Warto stosować również Protein Energy Drink z dużą zawartością białka, który pomoże pokryć zapotrzebowanie kaloryczne każdego pacjenta. Jego zaletą jest niska zawartość węglowodanów, obecność witamin i minerałów oraz czekoladowy smak.

Stopa cukrzycowa to bardzo poważne powikłanie cukrzycy, z którym zmaga się wielu pacjentów. Diabetycy powinni zadbać o pielęgnację swoich stóp, a przede wszystkim stosować odpowiednią dietę, która będzie skoncentrowana na obniżeniu poziomu glukozy we krwi. Pomocne mogą okazać się produkty Fresubin, które pomagają ułożyć efektywną dietę bogatą w witaminy i składniki odżywcze. Nad ich stosowaniem powinny zastanowić się szczególnie te osoby, które potrzebują czasu na to, by oswoić się z nowym systemem żywienia.

Bibliografia:

1. http://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news%2C31728%2Cnawet-1-mln-osob-w-polsce-nie-wie-ze-choruje-na-cukrzyce.html
2. https://www.nephrocare.pl/dla-pacjentow-strona-glowna/nerki-i-choroby-nerek/schorzenia-wspolistniejace/cukrzyca/powiklania-cukrzycy-i-stopa-cukrzycowa.html
3. https://apteline.pl/artykuly/klasyfikacja-i-obraz-kliniczny-zespolu-stopy-cukrzycowej/
4. https://www.doz.pl/czytelnia/a13824-Stopa_cukrzycowa_8211_objawy_leczenie_i_zapobieganie_schorzeniu
5. https://www.mp.pl/cukrzyca/powiklania/66541,stopa-cukrzycowa