Udar mózgu: opieka i rehabilitacja domowa

Coraz częściej mówi się o udarze mózgu – przydarza się on także ludziom młodym i wywraca ich życie do góry nogami.

Czym jest udar mózgu

Udar mózgu to jedna z najczęstszych przyczyn przedwczesnej śmierci osób dorosłych. Polega on na zespole objawów klinicznych, związanych z nagłym zaburzeniem pracy mózgu, wynikającym z nieprawidłowości w działaniu układu krwionośnego. Udar może być wywołany wylewem krwi do mózgu, bądź też w postaci niedokrwiennej – zatrzymaniem dopływu krwi. Ryzyko jego wystąpienia rośnie wraz z wiekiem, aczkolwiek coraz częściej z tym problemem stykają się także młodzi ludzie, a nawet dzieci. Niestety, jednym z czynników ryzyka są skłonności genetyczne. Ryzyko udaru  zwiększa także przyjmowanie używek, otyłość, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, choroby serca i naczyń, antykoncepcja hormonalna, ciąża.

Jak rozpoznać udar

W przypadku udaru, niezwykle ważna jest jak najszybsza reakcja i pomoc choremu. Przede wszystkim, istotne jest, aby rozpoznać objawy i wezwać pomoc medyczną. Typowe dla udaru są wszelkie niedowłady, czy paraliż. Często dotyczy on jednej strony ciała. Występują też zaburzenia mowy, zdolności rozpoznawania ludzi czy obiektów, problemy ze wzrokiem, utrata świadomości, omamy. Objawów udaru może być bardzo wiele, często jednak pierwszym alarmującym sygnałem jest paraliż mięśni jednej strony twarzy, połączony z bełkotliwą mową. Ponieważ nie jesteśmy w stanie samodzielnie udzielić pomocy choremu, najlepszą rzeczą jaką możemy zrobić jest zadzwonienie po pogotowie. Ważne jest, aby pozostać z chorym nie tylko do momentu przybycia ratowników, ale także później – możemy pomóc ustalić lekarzowi przebieg udaru, podać objawy, zachowanie pacjenta, który może być nieprzytomny.

Co potem

W zależności od rozległości udaru, jego skutki mogą być różne. Powrót do zdrowia to często długa i wyboista droga. W zależności od rodzaju uszkodzeń, na czym innym będzie też polegała pomoc choremu w czasie rekonwalescencji. Jeśli doszło do paraliżu, ważne jest wykonywanie ćwiczeń, które po pierwsze mają na celu przywrócenie sprawności, ale również, co niezwykle istotne – niedoprowadzenie do zaniku mięśni. Ważna jest także profilaktyka przeciwodleżynowa. Ćwiczenia oddechowe, ruchowe można jak najbardziej wykonywać z chorym w domu, ale koniecznie po przeszkoleniu przez rehabilitanta. W okresie rekonwalescencji należy uzbroić się w dużo cierpliwości – i musi to zrobić zarówno sam chory jak i jego rodzina. Udar może doprowadzić do bardzo poważnego uszkodzenia mózgu. Jeśli chorego należy karmić, to dobrze jest robić to, znajdując się po jego porażonej stronie – właśnie po to, by tę część ciała zaktywizować. Wszystkie przedmioty podręczne, po które chory może chcieć sięgnąć stawiamy właśnie po jego porażonej stronie. Wykonywać z nim można ćwiczenia polegające na chwytaniu przedmiotów. Nie wolno natomiast niczego forsować. Nawet jeśli postęp każdego dnia będzie niewielki, to i tak sukces. Jeśli doszło do paraliżu w obrębie szyi i głowy, ale chory jest w stanie jeść, przełykać można mu dać do ssania kostkę lodu. Lepiej nie eksperymentować z cukierkami – istnieje ryzyko zadławienia. Istotne jest też odpowiednie ułożenie chorego w łóżku. Nie wolno dopuścić do tego, aby porażona strona bezwładnie opadała, poduszkami, łóżkiem ortopedycznym i różnego rodzaju stabilizatorami, wyrównać można pozycję chorego. Te same zasady obowiązują, gdy pacjent siedzi.
W całym okresie rekonwalescencji istotne jest również wykonywanie okresowych badań i kontrole u lekarza. Chory powinien być pod opieką neurologa, a także, niejednokrotnie – psychologa. Należy pamiętać, że udar to traumatyczne przeżycie. Wielu pacjentów zmaga się lękami, każdy ból głowy, czy skurcz powoduje u nich obawy ponownego udaru.
Wiele osób po udarze ma też problemy z mową, niektórzy muszą od nowa uczyć się nazw przedmiotów, pisania. Dlatego trzeba też z chorym wykonywać ćwiczenia tego typu. Można posłużyć się nawet książeczkami obrazkowymi, jak w przypadku dzieci. Trzeba brać pod uwagę, że pacjent po udarze może być mocno zdezorientowany i ponowne zdobycie pewnych umiejętności może być dla niego bardzo trudne.

Jeszcze jednym aspektem, o którym warto pamiętać, jest kwestia odpowiedniej higieny. W wielu przypadkach, chory nie jest w stanie udać się do łazienki czy też nawet po prostu skontrolować pewnych odruchów i wtedy konieczny jest pampers. Ponieważ długotrwałe leżenie zwiększa ryzyko zapalenia płuc, chorego należy systematycznie oklepywać. Pomoże to w odksztuszeniu zalegającej wydzieliny.

Jeśli decydujemy się na opiekę nad chorym w domu, warto jest zapewnić sobie pomoc. Wiele osób chce sobie radzić samodzielnie, jednak warto wziąć pod uwagę, że na przykład trudność może sprawić podniesienie pacjenta w celu umycia go. Wtedy przydatna może być pomoc wykwalifikowanej pielęgniarki, opiekuna. Jest sporo instytucji, które oferują tego typu usługi. Można wynająć pomoc na kilka godzin w ciągu dnia, ale i na całą dobę. Wtedy chory może mieć warunki jak w specjalnej placówce, ale równocześnie – komfort pozostawania we własnym domu. Co więcej, od osoby, która pomoże nam w opiece nad chorym możemy się bardzo wiele nauczyć. Podpowie nam ona jak radzić sobie w wielu trudnych sytuacjach, jak można ćwiczyć, a także jak rozmawiać z osobą po udarze, która jest zmęczona, przybita swoim stanem.

Udar dotyka corocznie wiele osób. Dlatego warto mieć świadomość problemu i wiedzieć jak ewentualnie go rozwiązać.

Serwis zywieniemazanczenie.pl ma z założenia charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny. Zamieszczone tu materiały w żadnej mierze nie zastępują profesjonalnej porady medycznej. Przed zastosowaniem się do treści medycznych znajdujących się w serwisie należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.