Witamina A jest znana od 1931 roku. Od roku 1947 wytwarza się ją na skalę przemysłową. W skład witaminy A wchodzi retinol i jego pochodne oraz beta-karoten, a także kilka innych karotenoidów. Witamina A jest witaminą rozpuszczalną w tłuszczach (podobnie jak D, E oraz K). Odkłada się w wątrobie oraz tkance tłuszczowej, przez co jej nadmiar jest szkodliwy dla kobiet w ciąży. Witamina A występuje zarówno w produktach pochodzenia zwierzęcego (retinol), jak i roślinnego (beta-karoten).
a) Jest zdrowa dla oczu – witamina A bierze udział w procesie widzenia, ponieważ jest składnikiem rodopsyny (barwnika wzrokowego). Niedobór rodopsyny może prowadzić do ślepoty zmierzchowej (inaczej zwanej kurzą ślepotą).
b) Zapobiega nowotworom – witamina A bierze udział w przemianach tłuszczów oraz w syntezie białek, jest przydatna podczas regeneracji komórek, a także bierze udział w procesach wzrostowych. Przypisuje się jej również prawdopodobne działanie antynowotworowe. Spowalnia progresję nowotworów:
c) Jest zdrowa dla skóry – witamina A charakteryzuje się wzmocnieniem funkcji ochronnej naskórka, przyspieszeniem jego odnowy, zmniejszeniem utraty wody ze skóry (zwiększa to produkcję kolagenu oraz elastyny), a także likwidowaniem przebarwień oraz drobnych zmarszczek. Często stosuje się ją w preparatach przeciwstarzeniowych. Dzięki witaminie A skóra jest nawilżona i elastyczna. Ponadto wspomaga leczenie trądziku, a także zmniejsza wrażliwość skóry na promienie UV.
d) Wzmacnia układ immunologiczny.
e) Pomaga w procesie zwalczania wirusów i bakterii, a także zapobiegania zakażeniom.
f) Przyspiesza proces gojenia się ran.
g) Pobudza produkcję czerwonych krwinek przez szpik kostny.
Ze względu na dobre właściwości dla skóry, witaminę A stosuje się w wielu kosmetykach, których zadaniem jest poprawienie kondycji skóry. Kremy zawierające witaminę A przywracają gładkość skóry, redukują zmarszczki, a także zwiększają jej elastyczność. Co ciekawe – pobudzają również skórę do produkowania włókien kolagenowych. Witamina A występuje jako składnik w kremach, a także maściach, które można znaleźć na przykład w aptekach.
Ten akapit przeznaczony jest dla osób zastanawiających się nad pojęciem witamina a występowania. Jak wcześniej wspomnieliśmy witamina A występuje w produktach pochodzenia zwierzęcego oraz roślinnego. Beta-karoten jest wykorzystywany w mniejszym stopniu niż retinol, nawet 6-krotnie.
Poniżej przedstawiamy informacje na temat tego, ile witaminy A znajduje się w 100 g danego produktu spożywczego.
Powyżej 1500µ: wątróbka wołowa, wieprzowa oraz z kurczaka
150-1500µ: sery dojrzewające i topione, jaja, masło, margaryna, węgorz, tuńczyk
15-150µ: kaczki, kurczaki, cielęcina, makrele, pstrągi, śledzie, łososie, karpie, mleko kozie oraz krowie, pieczywo tostowe, ser twarogowy tłusty i półtłusty, makaron czterojajeczny i dwujajeczny, serek twarogowy homogenizowany
Poniżej 15µ: mięso drobiowe i wołowe, morszczuk, dorsz, mintaj, jogurt naturalny, kajzerka, pumpernikiel, ser twarogowy chudy, kefir
Przedstawiliśmy, w czym jest witamina a – jak widać można ją znaleźć w wielu łatwo dostępnych produktach.
Przyczynami niedoboru witaminy A mogą być:
Niedobór witaminy A charakteryzuje się:
U osób starszych niedobór witaminy A charakteryzuje się dzwonieniem w uszach. Istotne jest więc, aby osoby starsze przestrzegały odpowiedniej diety. Z kolei u kobiet za mała ilość witaminy A charakteryzuje się zaburzeniami płodności oraz miesiączkowania.
Nadmierne zażywanie witaminy A wiąże się z:
Nadmiar witaminy A jest toksyczny dla płodu, ponieważ może powodować rozwijanie się wad wrodzonych. Kobiety w ciąży nie powinny więc zażywać produktów, które zawierają witaminę A, do których należy m.in. wątróbka. Bezpieczne są natomiast owoce i warzywa, w skład których wchodzi beta-karoten. Jedząc te produkty nie jest możliwe przedawkowanie witaminy A.
W sytuacji, w której podejrzewamy u siebie, bądź u kogoś z naszych bliskich niedobór albo nadmiar witaminy a, powinniśmy wziąć pod uwagę sposób odżywania. Należy zastanowić się nad przyjmowanymi produktami, które zawierają, bądź nie zawierają w sobie witaminy A. W przypadku, jeśli stwierdzimy u siebie, bądź u kogoś z naszych bliskich niedobór witaminy a, należy uzupełnić dietę o produkty, które ją zawierają. W odwrotnym przypadku – ograniczyć spożywanie tych, które ją zawierają. Należy pamiętać, że przedawkowanie witaminy a jest niebezpieczne dla organizmu. Czasami może dojść do sytuacji, w której mimo dobrze dobranej diety, w organizmie pojawi się niedobór witaminy A. Wtedy warto udać się do lekarza, bądź dietetyka, który pomoże dobrać prawidłową dietę, a także zadba o podaż odpowiednich makro oraz mikroskładników.
Instytut Żywienia i Żywności zaleca, aby dzienna dawka witaminy A nie przekraczała:
Witamina A jest bardzo ważna w diecie człowieka. Wpływa na dobre widzenie, ma właściwości antynowotworowe, a także poprawia wygląd skóry. Nie należy jednak przesadzać z jej zażywaniem, ponieważ może okazać się niebezpieczna dla organizmu ludzkiego. Należy przestrzegać zalecanej dziennej dawki do spożycia, a w razie jakichkolwiek wątpliwości, czy zmian zachodzących w organizmie – skonsultować się z lekarzem, bądź dietetykiem.
Zapisz się na newsletter Żywienie ma znaczenie i dowiaduj się o nowościach w naszym serwisie jako pierwszy.
Nie musisz wychodzić z domu, zamów nasze produkty z wygodną dostawą pod same drzwi.
Żywność specjalnego przeznaczenia należy stosować pod nadzorem lekarza.
