>
>
Dlaczego należy prowadzić leczenie żywieniowe pacjentów onkologicznych?

Dlaczego należy prowadzić leczenie żywieniowe pacjentów onkologicznych?

Żywienie kliniczne to filar skutecznego leczenia onkologicznego. Stopień utraty masy ciała u pacjentów z nowotworami zależy od pierwotnej lokalizacji guza – ryzyko niedożywienia jest szczególnie nasilone u chorych na raka trzustki, raka górnego odcinka przewodu pokarmowego oraz nowotwory głowy i szyi (70–90%). U wszystkich chorych z takim rozpoznaniem należy założyć konieczność leczenia żywieniowego. Pośrednie ryzyko niedożywienia (50%) występuje w grupach chorych z rakiem płuca, z nowotworami ginekologicznymi, hematologicznymi, z rakiem jelita grubego. U chorych na raka piersi czy prostaty ryzyko niedożywienia jest najmniejsze i wynosi około 10–20%.

 

Diagnostyka niedożywienia opiera się na kryteriach fenotypowych i etiologicznych. Spełnienie 1 kryterium fenotypowego i 1 kryterium etiologicznego pozwala na rozpoznanie niedożywienia.

o kryteria fenotypowe:

  • utrata masy ciała: 5% w ciągu ostatnich 6 miesięcy lub 10% bez względu na kryterium czasowe,
  • wskaźnik masy ciała (BMI, body mass index): < 20 kg/m2 u osób do 70. rż. lub < 22 kg/m2 u osób powyżej 70. rż.,
  • utrata masy mięśniowej zmierzona za pomocą zwalidowanej metody, np. bioimpedancji elektrycznej, tomografii komputerowej;

o kryteria etiologiczne:

  • zmniejszony pobór pokarmu lub możliwość jego przyswajania: chory przyjmuje ≤ 50% wyliczonego
  • zapotrzebowania w ciągu tygodnia bądź jakakolwiek redukcja trwająca > 2 tygodni, bądź
  • uszkodzenie przewodu pokarmowego, które wpływa na wchłanianie i asymilowanie składników pokarmowych,
  • obecność stanu zapalnego: potwierdzenie ostrej lub przewlekłej choroby bądź urazu.

 

W przypadku zdiagnozowania niedożywienia lub zagrożenia niedożywieniem możliwe jest zastosowanie jednej z 3 metod postępowania:

  • dieta doustna wsparta FSMP (FSMP, Food for Special Medical Purpose, żywność specjalnego medycznego przeznaczenia), jeśli jest wystarczająca i dobrze tolerowana;
  • żywienie dojelitowe drogą przewodu pokarmowego, jeśli dieta doustna jest niewystarczająca lub nietolerowana (zgłębnik nosowo-żołądkowy lub nosowo-jelitowy w przypadku krótkotrwałego żywienia < 30 dni, gastrostomia bądź jejunostomia w przypadku długotrwałego żywienia > 30 dni);
  • żywienie drogą pozajelitową – dożylną, jeśli przewód pokarmowy nie jest dostępny.

 

Standardowe zapotrzebowanie żywieniowe chorego onkologicznie to 25–30 kcal/kg masy ciała/dobę. Należy pamiętać, aby przy obliczaniu zapotrzebowania u chorych niedożywionych bądź u osób z prawidłową masą ciała uwzględniać taką masę ciała, jaką pacjent ma w momencie rozpoczynania leczenia żywieniowego. W przypadku pacjenta otyłego, oceniając jego zapotrzebowanie kaloryczne, należy brać pod uwagę masę ciała należną (NMC, należna masa ciała = wzrost – 100).

Rekomendowana podaż białka to 1,2–1,5 g/kg masy ciała/dobę. Preferowane są białka pochodzenia zwierzęcego, takie jak pełnowartościowe białko mleka (frakcja kazeinowa, frakcja serwatkowa). Białko mleka to białko wzorcowe, zawierające wszystkie niezbędne do syntezy mięśni aminokwasy. Białka roślinne to białka niepełnowartościowe, z wyjątkiem białka sojowego.

Europejskie Towarzystwo Żywienia Klinicznego i Metabolizmu (ESPEN, European Society for Clinical Nutrition and Metabolism) rekomenduje zwiększenie udziału tłuszczów w diecie pacjenta onkologicznego.

ESPEN dopuszcza jedynie glikokortykosteroidy, progestyny, octan megestrolu, prokinetyki oraz kwasy tłuszczowe omega-3 jako leki i suplementy antykachektyczne. Niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe omega-3 należy stosować u chorych w trakcie chemioterapii w celu poprawy: apetytu, poboru pokarmu, beztłuszczowej masy ciała i ogólnej masy ciała.

Chorym ciężko wyniszczonym nie można od razu dostarczyć 100% ich zapotrzebowania, należy to robić stopniowo.

Przezskorna endoskopowa gastrostomia (PEG) jest wskazana u chorych, u których nie jest możliwe wystarczające karmienie drogą doustną, możliwe jest natomiast skuteczne odżywianie drogą przewodu pokarmowego. Stosuje się ją w przypadku konieczności takiego żywienia przez czas dłuższy niż miesiąc. PEG typu push zmniejsza ryzyko translokacji komórek nowotworowych.

Ryzyko skrócenia czasu przeżycia u chorych w zaawansowanych stadiach nowotworów wyraźnie się zwiększa

wraz ze wzrostem utraty masy ciała i spadkiem BMI. Zgodnie z wynikami badań leczenie żywieniowe zwiększa szansę chorych na wydłużenie czasu przeżycia (średnio o 70 dni).

W tym kontekście ważne jest profilaktyczne zakładanie PEG, które na dalszym etapie leczenia chorych z ryzykiem niedożywienia jest niezbędne.

W badaniu dotyczącym chorych z rozpoznaniem raka narządow głowy i szyi poddanych chemioradioterapii wykazano, że leczenie żywieniowe wpływa na poprawę ich stanu odżywienia, parametry biochemiczne i zmniejsza ryzyko wystąpienia powikłań związanych z terapią onkologiczną. Objęcie chorych programem opieki żywieniowe pozwala na utrzymanie pełnej dawki chemioterapii, co sprzyja osiągnięciu lepszego efektu terapeutycznego.

 

Opis przypadku klinicznego:

o chory, 40 lat, palacz tytoniu, bez chorob przewlekłych, wzrost 170 cm, masa ciała 72 kg, schudł 3 kg

– rozpoznanie: płaskonabłonkowy rak migdałka T3N2a, zakwalifikowany do chemioradioterapii,

– uczucie przeszkody w gardle i bol, ale normalnie przyjmuje posiłki,

– zgoda na założenie PEG przed leczeniem,

– leczenie: chemioradioterapia, początkowo doustne leczenie żywieniowe (konsultacja dietetyczna + 2

× Supportan Drink/dobę); po 2 tygodniach: utrata masy ciała 2 kg, brak apetytu, bol gardła, odczyn

popromienny w wyniku leczenia; po 3 tygodniach: 2. kurs chemioterapii, utrata masy ciała 3 kg, odczyn

popromienny w jamie ustnej II stopnia; po 4 tygodniach: nudności, cechy odwodnienia, utrata masy ciała 6 kg, odczyn popromienny III stopnia, zmniejszenie ilości przyjmowanych pokarmow do 40% zapotrzebowania białkowo-energetycznego; po nawodnieniu i wdrożeniu farmakoterapii rozpoczęcie żywienia dojelitowego przez PEG (dieta dojelitowa Supportan w bolusach 265 ml 5 × dziennie),

– bez dalszych powikłań do końca chemioradioterapii, zatrzymanie utraty masy ciała,

– dalsze leczenie w poradni żywieniowej.

Wyniszczenie organizmu wiąże się z zanikiem kosmków jelitowych, a tym samym z ograniczeniem możliwości trawienia i wchłaniania. W związku z tym w wyniku długotrwałego głodzenia u osób wyniszczonych po rozpoczęciu leczenia żywieniowego luźne stolce są normalną reakcją.

Biegunka to powyżej 3–5 luźnych wypróżnień na dobę o masie około 250 g. Możliwe są rożne jej przyczyny.

W przypadku biegunki do diety można dodać kleik ryżowy, probiotyki, diosmektyd, maślan sodu. Lekiem pierwszego wyboru jest loperamid.

Profilaktyka przeciwbiegunkowa w leczeniu żywieniowym u chorych w trakcie radioterapii powinna obejmować:

o w przypadku nowotworów głowy i szyi: diety wysokotłuszczowe, wysokobiałkowe, mniejsze znaczenie ma osmolarność diety, docelowa duża podaż kalorii – nawet 40 kcal/kg masy ciała;

o w przypadku nowotworów przewodu pokarmowego i wyniszczenia z innych powodów: początkowo diety peptydowe lub diety o niskiej osmolarności, podawanie błonnika, prebiotyków, uważna obserwacja tolerancji diety, powolne zwiększanie podaży, możliwość zastosowania pompy enteralnej, leczenie farmakologiczne.

 

 

Dr n. med. Aleksandra Kapała

Klinika Diagnostyki Onkologicznej, Kardioonkologii i Medycyny Paliatywnej Narodowy Instytut Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie – Państwowy Instytut Badawczy w Warszawie

Link do wykładu:

 

Interesuje Cię temat żywienia klinicznego?

Zapisz się na newsletter Żywienie ma znaczenie i dowiaduj się o nowościach w naszym serwisie jako pierwszy.

Podziel się tym artykułem:

Udostępnij na Facebooku
Tweetnij
Udostępnij na Linkedin
Wyślij e-mail

Powiązane produkty:

frebini-energy-drink
Frebini Energy DRINK
Dla dzieci
Packshots_Fresubin-Energy-Drink_0104
Fresubin Energy DRINK
Okres okołooperacyjny

Dbaj o siebie!

Nie musisz wychodzić z domu, zamów nasze produkty z wygodną dostawą pod same drzwi.

Mogą Cię zainteresować:

Poznaj nasze produkty

Packshots_Fresubin-Energy-Drink_0104
Fresubin Energy DRINK
Okres okołooperacyjny
fresubin-protein-energy-4-x-200ml-nutrition-drinks-shakes-663_600x600 (1)
Fresubin Protein Energy DRINK
Choroby wieku podeszłego
supportan-drink
Supportan DRINK
Onkologia
diben-drink
Diben DRINK
Cukrzyca
fresubin-2-kcal-hp
Fresubin 2 kcal HP
dojelitowy
fresubin-1200-complete
Fresubin 1200 Complete
dojelitowy

Kupuj nasze produkty na mojFresubin.pl

Zapisz się do newslettera

Nie przegap nowości na Żywienie ma znaczenie.
Bądź na bieżąco z wiedzą dotyczącą żywienia klinicznego.

Zgoda na przetwarzanie danych według polityki prywatności*