Niniejsze opracowanie stanowi pierwszą część kompleksowego przeglądu trzech istotnych obszarów wsparcia żywieniowego pacjenta, skoncentrowanych na różnych etapach leczenia choroby nerek. Celem tej pracy jest ułatwienie dietetykom klinicznym prowadzenia skutecznej opieki nad pacjentami nefrologicznymi poprzez zebranie najnowszych zaleceń i wytycznych. Jednocześnie kładziemy nacisk na praktyczne podejście do ich wprowadzania, umożliwiając lepsze zrozumienie i dostosowanie się do indywidualnych potrzeb pacjentów. Współczesna dietetyka nefrologiczna wymaga holistycznego podejścia, które nie tylko uwzględnia aspekty medyczne, ale także angażuje pacjentów w aktywny udział w procesie leczenia. Oparte na aktualnych badaniach i praktyce klinicznej, opracowanie ma na celu być nie tylko źródłem wiedzy, ale również praktycznym narzędziem wspierającym profesjonalistów w dziedzinie żywienia nefrologicznego.
I. Wprowadzenie
II. Diagnoza i ocena stanu pacjent
Skuteczna diagnoza opiera się na bieżącej analizie wyników badań laboratoryjnych, które precyzyjnie oceniają funkcje nerek. Dietetyk powinien bacznie monitorować te wskaźniki, dostosowując plan żywieniowy do zmieniającej się sytuacji klinicznej.
Dietetyku! Na jakie badania masz zwracać uwagę?
|
III. Indywidualizacja diety w zależności od stadium PChN
W przypadku pacjentów z przewlekłą chorobą nerek (PChN) to kluczowy element skutecznej terapii. Jednym z istotnych aspektów jest odpowiednie zarządzanie spożyciem białka, uwzględniając stopień zaawansowania choroby.
| Zalecenia dotyczące spożycia białka:
· Stadium I-III PChN: w tym stadium zaleca się umiarkowane spożycie białka, utrzymując je na poziomie 0.6-0.8 g/kg masy ciała dziennie + rozważyć ketoanalogi aminokwasów (KA). · Stadium IV PChN: na tym etapie, ze względu na zaawansowanie choroby, zaleca się ograniczenie spożycia białka do 0.4-0.6 g/kg masy ciała dziennie + rozważyć ketoanalogi aminokwasów (KA). · Stadium V (PChN w stadium końcowym): w zaawansowanej fazie choroby, kiedy funkcje nerek są znacznie upośledzone, zaleca się bardzo ograniczone spożycie białka na poziomie 0.3-0.4 g/kg masy ciała dziennie + obligatoryjne wprowadzenie ketoanalogi aminokwasów (KA).
* Warto jednak dostosować ilość białka do indywidualnych potrzeb pacjenta, biorąc pod uwagę jego stan zdrowia ogólnego i ewentualne współistniejące schorzenia.
|
Źródło 1. Kidney Disease: Improving Global Outcomes (KDIGO) Diabetes Work Group. KDIGO 2022 clinical practice guideline for diabetes management in chronic kidney disease. Kidney Int., 2022; 102(4S): S1–S123
Ważne! Najnowsze badania wskazują na lepsze tolerowanie i mniejsze obciążenia nerek przy spożywaniu białka roślinnego – dieta pacjenta powinna małymi kroki zmierzać w kierunku flekistariańskiej, a nawet wegańskiej (w zależności od stadium PChN).
Ograniczenie białka będzie wiązało się z podniesieniem ilość węglowodanów i/lub tłuszczu warto pamiętać, że spora grupa pacjentów boryka się również z cukrzycą i korzystne może być zwiększenie procentowej zawartość tłuszczu (uwzględniając jego lepsze źródła).
Kontrola spożycia sodu, potasu i fosforu stanowi kluczowy element indywidualizacji diety dla pacjentów z przewlekłą chorobą nerek (PChN). Ograniczenia tych składników mają istotne znaczenie w utrzymaniu równowagi metabolicznej i zmniejszeniu obciążenia nerek
IV. Sód, fofor, potas, białko – podsumowanie
| Stadium PChN | Sód | Potas | Fosfor | Białko |
| I-III | 2-2,5g | 3-3,5g | 800-1000 mg | 0,6g-0,8g |
| IV | 1,5-2 g | 2-3g | 600-800 mg | 0,4g-0,6g +KA |
| V | <1,5g | 2g | <600/800 mg | 0,3g-0,4g do 0,6 +KA |
| Obejmuje to unikanie soli kuchennej i świadome wybieranie produktów spożywczych o niskiej zawartości sodu.
W tym stadium, w miarę postępu choroby, ograniczenie sodu powinno być jeszcze bardziej restrykcyjne, wynosząc dziennie. |
Spożycie potasu powinno być dostosowane do poziomu laboratoryjnego. Wraz z postępem choroby, konieczne jest bardziej rygorystyczne kontrolowanie spożycia potasu. Należy uwzględnić starty potasu zależne od podwójnego gotowania. | W miarę postępu choroby, ograniczenie fosforu jest bardziej restrykcyjne, zalecane spożycie wynosi około dziennie. Należy uwzględnić różnice we wchłania fosforu w zależności od źródeł. |
Zródło: Kidney Disease: Improving Global Outcomes (KDIGO) Diabetes Work Group. KDIGO 2022 clinical practice guideline for diabetes management in chronic kidney disease. Kidney Int., 2022; 102(4S): S1–S123
Podwójne gotowanie i piramida wchłaniania fosforanów:
V. Włączenie ketoanalogów aminokwasów:
W sytuacji, gdy ograniczenie spożycia białka może prowadzić do niedoborów odżywczych, rozważa się wprowadzenie ketoanalogów aminokwasów. Ketoanalogi mogą być włączone, zwłaszcza w stadium zaawansowanym (III-V) PChN, aby zminimalizować ryzyko utraty masy mięśniowej przy jednoczesnym utrzymaniu niskiego obciążenia nerek.
https://www.youtube.com/watch?v=H-45hXPFv6U&t=111s
https://www.youtube.com/watch?v=MvNJEn54rDM
VI: Analiza historii żywieniowej pacjenta
Dokładna analiza historii żywieniowej pozwala zidentyfikować nawyki żywieniowe pacjenta. Wspólna praca nad modyfikacją tych nawyków może istotnie wpłynąć na postęp terapii. Ocena sytuacji wyjściowej + realne cele terapeutyczne.
VII: Na co musisz zwracać uwagę pracując z pacjentem leczonym zachowawczo:
Kontrola spożycia białka, sodu i potasu to filary efektywnej terapii. Precyzyjne monitorowanie tych składników pozwala unikać nadmiernego obciążenia nerek.
dr n. med. Paulina Borek-Trybała
DIETETYK NEFROLOGICZNY I BARIATRYCZNY, PSYCHODIETETYK
Zapraszamy do śledzenia zasobów Biblioteki Dietetyka i kolejnych artykułów dotyczących zaleceń dietetycznych dla pacjentów dializowanych i po przeszczepieniu nerki.
Jeśli szukasz dodatkowych informacji na temat przewlekłej choroby nerek, rodzajów terapii oraz materiałów przydatnych w pracy ze swoim pacjentem zapraszamy również na stronę www.mojenerki.org
Zapisz się na newsletter Żywienie ma znaczenie i dowiaduj się o nowościach w naszym serwisie jako pierwszy.
Nie musisz wychodzić z domu, zamów nasze produkty z wygodną dostawą pod same drzwi.
Żywność specjalnego przeznaczenia należy stosować pod nadzorem lekarza.
