Zapalenie opon mózgowych, czyli ZOMR, to poważna choroba zakaźna, podczas której dochodzi do powstania stanu zapalnego trzech opon mózgowo-rdzeniowych. W poważniejszych przypadkach stan zapalny obejmuje także tkanki mózgu – mówimy wówczas o zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu. Ze względu na proces zapalny i związany z nim obrzęk dochodzi do powstania nacisku na mózg i tkankę nerwową, co powoduje upośledzenie wielu funkcji i liczne objawy chorobowe.
Skutki zapalenia opon mózgowych mogą bardzo groźne – zdarza się, że choroba prowadzi do ciężkich powikłań, a nawet do śmierci.
Przyczyny zapalenia opon mózgowych można podzielić na wirusowe i bakteryjne – w Polsce oba rodzaje zakażenia występują z podobną częstością. Wyróżniamy infekcje pierwotne i wtórne – w przypadku tych drugich zakażenie rozprzestrzenia się na opony mózgowe ze źródła znajdującego się w innym miejscu na ciele.
Do rzadkich przypadków należą zapalenia opon mózgowych wywoływane przez grzyby i pasożyty. Zapalenie opon mózgowych u małych dzieci zwykle wywołują inne drobnoustroje niż te odpowiedzialne za zapalenie opon mózgowych u dorosłych i starszych dzieci.
Zapalenie opon mózgowych jest chorobą zakaźną. Źródłem zakażenia mogą być nosiciele i osoby chore, rozsiewający drobnoustroje drogą kropelkową czy fekalno-oralną. Kiedy przedostaną się na skórę, z łatwością przeniosą się do układu pokarmowego lub oddechowego, a także moczowego, skąd wędrują dalej do krwi i płynu mózgowo-rdzeniowego. Do czynników ryzyka wystąpienia ZOMR należą także m.in.:
Wirusowe zapalenie opon mózgowych wylęga się od kilku do kilkunastu dni, z reguły przechodzone jest stosunkowo łagodnie i ustępuje samoistnie. Pierwsze objawy zapalenia opon mózgowych spowodowanego wirusem to nieżyt górnych dróg oddechowych i dolegliwości ze strony układu pokarmowego np. biegunka. W drugiej fazie zauważyć można gorączkę, której towarzyszą dreszcze i typowe symptomy ZOMR: ból głowy, sztywność karku, wymioty czy światłowstręt. Z reguły stan taki utrzymuje się kilka dni.
W przypadku bakteryjnego zapalenia opon mózgowych choroba wylęga się zaledwie w kilka godzin lub kilka dni, ma nagły przebieg i jest o wiele bardziej niebezpieczna. Od razu pojawiają się charakterystyczne objawy:
Konieczne jest szybkie podjęcie leczenia, w przeciwnym razie po kilku dniach może pojawić się senność, a w końcu utrata przytomności. Istnieje wysokie ryzyko powikłań np. stanu padaczkowego, obrzęku mózgu, niedowładów czy upośledzenia umysłowego. W przypadku meningokokowego zapalenia opon mózgowych występuje ryzyko sepsy, charakteryzującej się wysoką śmiertelnością.
Leczenie ZOMR zawsze wymaga hospitalizacji. Przy zapaleniu wirusowym stosuje się podawane dożylnie leki przeciwwirusowe oraz leczenie objawowe – celem jest m.in. działanie przeciwobrzękowe i przeciwzapalne, zapobieganie zaburzeniom gospodarski wodno-elektrolitowej i zapewnienie właściwego odżywienia organizmu (zobacz, na czym polega żywienie dojelitowe i pozajelitowe). W przypadku bakteryjnego zapalenia stosuje się podawanie dożylne antybiotyków i leczenie objawowe, podobne jak przy zakażeniu wirusowym. Istotny element leczenia stanowi także rehabilitacja.
Rekonwalescencja po zapaleniu opon mózgowych obejmuje m.in. rehabilitację czy oszczędzający tryb życia. Jedną z kluczowych kwestii jest odpowiednia dieta, pozwalająca nabrać sił i powrócić do zdrowia. Warto sięgnąć po smaczne i wygodne do spożycia odżywki medyczne, zawierające cenne witaminy i minerały, a także wysoką zawartość starannie zbilansowanych składników odżywczych (dowiedz się więcej o odżywkach medycznych).
Zapalenie opon mózgowych może mieć poważne skutki w przyszłości, prowadząc do nieodwracalnych zmian w organizmie. Dlatego tak ważna jest profilaktyka. Szczepienia ochronne stanowią skuteczne zabezpieczenie przed wieloma drobnoustrojami powodującymi ZOMR. Ważną kwestią jest też przestrzeganie ogólnych zasad higieny i leczenie na bieżąco wszelkich stanów zapalnych.
Zapalenie opon mózgowych to groźna choroba, jednak szybka diagnoza i natychmiastowe podjęcie leczenia mogą znacznie poprawić rokowania. Pamiętajmy o profilaktyce – szczepienia ochronne i dbałość o higienę minimalizują ryzyko zachorowania.
Serwis zywieniemazanczenie.pl ma z założenia charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny. Zamieszczone tu materiały w żadnej mierze nie zastępują profesjonalnej porady medycznej. Przed zastosowaniem się do treści medycznych znajdujących się w serwisie należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą
Zapisz się na newsletter Żywienie ma znaczenie i dowiaduj się o nowościach w naszym serwisie jako pierwszy.
Nie musisz wychodzić z domu, zamów nasze produkty z wygodną dostawą pod same drzwi.
Żywność specjalnego przeznaczenia należy stosować pod nadzorem lekarza.
