Zapalenie trzustki – objawy, leczenie i dieta

Trzustka pełni wiele, bardzo ważnych funkcji w organizmie człowieka. Pierwszą z nich jest transport enzymów do jelita cienkiego, które umożliwiają trawienie pożywienia. Do drugiej należy produkcja hormonów, przede wszystkim insuliny, które odpowiedzialne są za prawidłowy poziom glukozy we krwi. Do zapalenia trzustki najczęściej dochodzi w wyniku pojawienia się kamicy żółciowej lub nadmiernego spożywania alkoholu. Jakie są objawy zapalenia tego organu i skuteczne sposoby leczenia?

Zapalenie trzustki – przyczyny

Trzustka to narząd zajmujący się produkcją soku trzustkowego oraz hormonów, które regulują gospodarkę cukrową w organizmie. Organ ten odprowadza sok trzustkowy do dwunastnicy, gdzie jest on potrzebny do trawienia tłuszczy oraz białek zawartych w pożywieniu. Jeżeli dochodzi do zaburzenia pracy komórek pęcherzykowych trzustki odpowiedzialnych za wydzielanie hormonów, rozpoczyna się proces samotrawienia narządu. Wskutek tego pojawia się stan zapalny w obrębie trzustki, określany jako ostre zapalenie trzustki (OZT). Może dochodzić również do ogólnego stanu zapalnego w momencie uszkodzenia innych, sąsiadujących z trzustką narządów, które także ulegają samostanowieniu. Konsekwencją takich zaburzeń może być całkowite zniszczenie trzustki lub krwotok wewnętrzny spowodowany przez aktywne enzymy, które trawią przewód pokarmowy oraz ściany naczyń krwionośnych. U większości pacjentów ostre zapalenie trzustki przebiega w łagodny sposób lecz aż 20-30% chorych to przypadki śmiertelne, u których wystąpiła niewydolność wielonarządowa lub sepsa. Zapalenie trzustki może być wywoływane przez każde zaburzenia lub zmiany w organizmie, które mają wpływ na nieprawidłową pracę pęcherzyków trzustki.

Często zapalenie trzustki pojawia się u pacjentów jako powikłanie po kamicy żółciowej. Schorzenie to obserwuje się również u osób nadużywających alkohol.

Innymi, spotykanymi przyczynami są:

• choroby autoimmunologiczne;
• wzrost trójglicerydów we krwi,
• uwarunkowania genetyczne wpływające na nieprawidłowy rozwój trzustki;
• bulimia;
• przyjmowanie leków, które wpływają na prace trzustki;
• urazy jamy brzusznej;
• zarażenie pasożytami, np. glistą ludzką;
• mutacja genów sprzyjających aktywacji enzymów trzustkowych: SPINK1, PRESS1, CFTR;
• zakażenie wirusowe;
• powikłania po badaniach trzustki lub dróg żółciowych;

Zachorowania na zapalenie trzustki najczęściej występują pomiędzy 45 a 70 rokiem życia. Osoby znajdujące się w tym wieku stanowią grupę najbardziej narażonych na zachorowanie.

Zapalenie trzustki – objawy

Objawy zapalenia trzustki:

• silny ból w okolicach nadbrzusza, który promieniuje od pleców. Najczęściej pojawia się nagle i stopniowo wzrasta na sile, zwykle utrzymuje się dłużej niż jeden dzień;
• nudności;
• intensywne wymioty;
• gorączka, dreszcze;
• bóle mięśniowe;
• nagły spadek masy ciała;
• szybko narastające wzdęcia brzucha, którym towarzyszy ból;
• zaparcia naprzemiennie z biegunkami;
• wstrzymanie oddawania gazów;
• przyspieszone tętno;
• spadek ciśnienia tętniczego;
• wystąpienie czerwonosinego zabarwienia skóry twarzy;
• u 30% pacjentów pojawia się zażółcenie skóry, w wyniku trudności spowodowanych odpływem żółci;
• duszności;

Zapalenie trzustki – leczenie

Leczenie ostrego zapalenia trzustki odbywa się w szpitalu. Pacjentom podaje się silne leki przeciwbólowe oraz specyfiki o działaniu zmniejszającym produkcję soku trzustkowego, który wpływa na wyniszczanie narządu.

W zależności od tego, w jakim stanie znajduje się pacjent, stosuje się odpowiednią metodę leczenia. W niektórych przypadkach wystarczy zastosowanie głodówki. Jedną z kuracji, często stosowana, jest odżywianie pozajelitowe w formie dożylnej kroplówki. Jeżeli u pacjenta istnieje podejrzenie infekcji, podaje się antybiotyki. Bardzo nieprzyjemnym, ale często stosowanym i mającym ogromny wpływ na wyzdrowienie pacjenta zabiegiem jest odciąganie treści żołądkowej przez nos lub wykonanie dializy otrzewnowej, dzięki której wypłukuje się toksyny z organizmu. U chorych wykonuje się liczne badania, mające na celu wykluczenie ataku enzymów trzustkowych na inne narządy np. płuca czy serce. Pacjentom, którzy zostali zdiagnozowani lekarze zalecają zaprzestanie palenia papierosów oraz spożywania alkoholu, co przyczynia się do szybszej stabilizacji i regeneracji narządu.

Zapalenie trzustki – dieta

Najważniejszym elementem leczenia, zarówno w ostrym stanie, jak i wówczas, gdy zdiagnozowane zostało przewlekłe zapalenie trzustki, jest dieta. Powinna być ona niskotłuszczowa, lekkostrawna, a posiłki najlepiej przygotowywać na parze. Przy zachowaniu odpowiedniej diety pomocne okazuje się korzystanie z odżywek medycznych, które dostępne są tylko w aptekach i sklepach medycznych. Produkty te, dzięki odpowiednio dostosowanemu składowi, dostarczają do organizmu wszystkie witaminy, minerały oraz substancje odżywcze. Jednym z takich produktów jest Fresubin Jucy – nie zawiera on tłuszczu, który w pierwszych etapach diety u osób z zapaleniem trzustki powinien być mocno ograniczony. Obecnie odżywki medyczne stanowią bardzo ważny element w profilaktyce leczenia powikłań chorobowych.

Aby zapobiegać ponownym atakom zapalenia trzustki, pacjentom zaleca się regularną aktywność fizyczną, częste badania oraz stałą obserwacją stanu zdrowia.

Jeśli znana jest przyczyna ostrego zapalenia trzustki, należy jej unikać. Bardzo ważne jest również utrzymanie odpowiedniej masy ciała, ponieważ u osób otyłych wskaźnik zachorowania jest wyższy, a sam przebieg choroby dużo cięższy. Jeżeli chorzy nadużywają alkoholu, powinni zostać skierowani do specjalistycznych placówek terapeutycznych.