Żywienie dojelitowe to jedna z form leczenia żywieniowego, polegająca na dostarczaniu do organizmu substancji odżywczych drogą inną niż doustna. Tego rodzaju opiekę żywieniową prowadzi się w warunkach domowych u pacjentów, u których żywienie doustne jest niemożliwe lub niewystarczające. Co to jest PEG i co warto na temat żywienia dojelitowego wiedzieć?
Żywienie dojelitowe PEG odbywa się bezpośrednio do wybranego odcinka przewodu pokarmowego. W tym celu tworzy się specjalne, sztuczne dojście, np. jejunostomię, gastrostomię czy PEG. PEG jest więc przetoką, która umożliwia podanie pokarmu do żołądka. Pełna nazwa to „przezskórna endoskopowa gastrostomia”. Przez ścianę jamy brzusznej wprowadza się do żołądka specjalną, cienką rurkę. Zabieg przeprowadza się pod kontrolą endoskopu. Dren wykonuje się z silikonu lub z poliuretanu, a więc materiału, który nie powoduje stanów zapalnych ani odleżyn przy długotrwałym kontakcie ze skórą lub ścianą żołądka. Ponieważ PEG często użytkowany jest długotrwale, może ulec uszkodzeniu i wymagać wymiany na nowy. Wskazaniem do wymiany może być nieszczelność stomii, pęknięcie, zatkanie lub stwardnienie drenu.
Karmienie przez PEG stosuje się wówczas, gdy pomimo sprawnego przewodu pokarmowego nie jesteśmy w stanie dostarczyć do organizmu pacjenta wystarczającej ilości kalorii niezbędnych dla zaspokojenia jego potrzeb metabolicznych. Gdy przewidywany okres żywienia będzie krótszy niż 4 tygodnie, możliwe jest zastosowanie zgłębnika dożołądkowego. W przypadku okresu żywienia dłuższego niż 3-4 tygodnie, sugerowane jest PEG. Żywienie tego typu stosuje się z powodów neurologicznych oraz onkologicznych. Do tych pierwszych należą urazy głowy, udary mózgu, SLA, choroba Alzheimera, demencja starcza, stany wegetatywne, zespół rzekomoopuszkowy, choroba Parkinsona, miasthenia gravis i zapalenia skórno-mięśniowe. Do wskazań onkologicznych należą przypadki paliatywne oraz wczesne rozpoczęcie żywienia po operacji, radioterapii i chemioterapii. Wskazaniem do żywienia dojelitowego PEG mogą być również urazy okolicy ustno-gardłowej, urazy krtani i tchawicy, ciężkie urazy twarzy itp. Czasem PEG stosuje się także w przypadku wyniszczenia spowodowanego AIDS, po chirurgicznych zabiegach twarzo-czaszki, w zespole krótkiego jelita, w mukowiscydozie i w chorobie Leśniowskiego-Crohna.
Przeciwwskazaniem do wykonania zabiegu PEG mogą być zaburzenia krzepnięcia (INR>1,5, PLT 50.000/mm3), przemieszczenie organów (np. wątroby lub okrężnicy), hepato- lub splenomegalia, zaawansowane wodobrzusze, zapalenie otrzewnej, niedrożność przewodu pokarmowego, masywne owrzodzenia czy naciek npl. Karmienie przez PEG-a jest niewskazane również w przypadku osób ze znaczną otyłością oraz tych, które przeszły częściową lub całkowitą resekcję żołądka.
Zabieg trwało od 15 do 45 minut i odbywa się w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym, zawsze w sterylnych, chirurgicznych warunkach. Pacjent przez 8 godzin przed wykonaniem zabiegu musi być na czczo. Ze względu na zwiększone ryzyko infekcji przed zabiegiem podaje się choremu dożylnie antybiotyk – cefazolinę lub inny, o podobnym spektrum działania. Podawanie pokarmu przez PEG zwykle rozpoczyna się następnego dnia po zabiegu, niekiedy nawet wcześniej. Skórę wokół PEG należy uważnie obserwować i przemywać co najmniej kilka razy na dobę. Przed każdym podaniem pokarmu oraz po jego zakończeniu przepłukuje się rurkę, by usunąć z niej resztki pokarmu.
W zabiegu wytworzenia PEG powikłania są rzadkie. Ciężkie dotykają 1-4 procent pacjentów, zaś te wymagające interwencji chirurgicznej zdarzają się u około 0,5% wszystkich przypadków. Do najpoważniejszych powikłań należy perforacja, krwawienie i zapalenie otrzewnej. Może dojść również do zakażenia rany, zaciekania, krwawienia lub zatkania. Pacjentowi towarzyszyć mogą również dolegliwości bólowe.
Możemy wyróżnić różne rodzaje żywienia dojelitowego PEG. Rodzaje te wyodrębnia się na podstawie średnicy zgłębnika (14-20F), zastosowanego materiału oraz sposobu mocowania zewnętrznego talerzyka.
Po zabiegu bardzo ważna jest pielęgnacja PEG. Żywienie jest bezpieczne tylko wówczas, gdy zgłębnik będzie regularnie czyszczony, a skóra wokół niego odpowiednio zadbana. W przypadku zaobserwowania zaczerwienienia i bólu przy dotyku należy natychmiast skonsultować się z lekarzem lub pielęgniarką! Wykonując czynności pielęgnacyjne wokół zgłębnika należy upewnić się, że jego końcówka jest zamknięta, a zaciski zaciśnięte. Po kąpieli dokładnie osuszamy okolice przetoki oraz zgłębnik. Do pielęgnacji nie należy używać środków pielęgnacyjnych zawierających jodynę! Po zagojeniu się przetoki można brać prysznic, kąpać się w wannie, a nawet pływać.
Pierwsze zastosowanie PEG miało miejsce w 1980 roku. Od tego czasu, wraz z upowszechnieniem endoskopii zabieg ten zyskał ogromną popularność i stał się podstawową metodą żywienia dojelitowego pacjentów. I choć wytworzenie PEG jest proste i stosunkowo rzadko wiąże się z poważnymi komplikacjami, przed wykonaniem zabiegu należy upewnić się, że przyniesie on pacjentowi korzyści i nie narazi go na uciążliwe i niebezpieczne dla zdrowia powikłania.
Serwis zywieniemazanczenie.pl ma z założenia charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny. Zamieszczone tu materiały w żadnej mierze nie zastępują profesjonalnej porady medycznej. Przed zastosowaniem się do treści medycznych znajdujących się w serwisie należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.
Zapisz się na newsletter Żywienie ma znaczenie i dowiaduj się o nowościach w naszym serwisie jako pierwszy.
Nie musisz wychodzić z domu, zamów nasze produkty z wygodną dostawą pod same drzwi.
Żywność specjalnego przeznaczenia należy stosować pod nadzorem lekarza.
