>
>
Żywienie dojelitowe

Żywienie dojelitowe

Spis treści

Podstawowe informacje

Czym jest leczenie dojelitowe?

Żywienie dojelitowe polega na podawaniu białka lub źródeł białka, energii, elektrolitów, witamin, pierwiastków śladowych i wody w postaci specjalnie przygotowanej diety przemysłowej przez zgłębnik (sondę, gastrostomię) do przewodu pokarmowego

Określenie „dieta przemysłowa” jest w tym kontekście raczej mylące, ponieważ składniki pokarmowe tej żywności pochodzą z naturalnych źródeł, takich jak białka z mleka, tłuszcze z olejów roślinnych i węglowodany ze skrobi. Nazwa wiąże się z przemysłowym, farmaceutycznym wytwarzaniem tych preparatów. Diety przemysłowe są w większości zbilansowane, tzn. wszystkie składniki, których organizm potrzebuje (białka, tłuszcze, witaminy, mikroelementy i minerały, wodę), są w nich zawarte w odpowiedniej ilości. Nie zawierają one praktycznie cholesterolu, a tłuszcze są tak dobrane, że zapobiegają chorobom układu krążenia (m. in. są to cenne kwasy tłuszczowe z oleju rybnego). Większość diet przemysłowych podawanych przez sondę zawiera również błonnik, by zapewnić zdrowe trawienie. Wybrane preparaty to diety specjalistyczne zawierające niektóre składniki odżywcze lub ich określoną część.

Przy poniższych wskazaniach lekarz może zalecić Ci żywienie dojelitowe:

  • niedożywienie lub niedostateczne odżywianie w następstwie urazu lub choroby
  • zaburzenia połykania
  • zwężenia górnego odcinka przewodu pokarmowego
  • rozległe oparzenia
  • zespół krótkiego jelita
  • pooperacyjne przetoki jelitowe
  • powikłania pooperacyjne
  • choroby zapalne jelit
  • okres chemio- i radioterapii
  • zaburzenia trawienia i wchłaniania
  • okres po zakończeniu żywienia pozajelitowego
  • wyniszczenie
  • długo gojące się rany
  • owrzodzenie podudzi (odleżyny)
  • psychogenne zaburzenia odżywiania (jadłowstręt)
  • choroby zakaźne (np. wyniszczenie w AIDS)

Przeciwskazania do żywienia dojelitowego to między innymi:

  • niedrożność przewodu pokarmowego
  • atonia żołądka i jelit
  • ciężkie oparzenie
  • uraz wielonarządowy
  • ostre stany zapalne jamy brzusznej
  • wstrząs

Leczenie w szpitalu

Aby dostarczyć wszystkie składniki do organizmu inaczej niż doustnie (żywienie dojelitowe), konieczne jest założenie lub wytworzenie przetoki i założenie sztucznego dostępu.

W praktyce oznacza to wytworzenie specjalnego dojścia, np. do żołądka (gastrostomia, PEG) lub jelita (jejunostomia). Założenie sztucznego dostępu do przewodu pokarmowego powinien wykonać lub nadzorować lekarz przeszkolony w tym zakresie.

Bezpośrednio do zglębników dojelitowych (sond odzywczych ) lub przetok odżywczych podawane są mieszaniny żywieniowe oraz płyny. W żywieniu dojelitowym powinno się stosować jedynie diety przemysłowe. Zmiksowana dieta kuchenna może nie pokrywać pełnego zapotrzebowania organizmu na substancje odżywcze, a źle przygotowana może spowodować zapychanie przetok.

Sprawdź, czy otrzymałeś wszystkie informacje dotyczące prawidłowego leczenia, tj:

  • jaki jest cel leczenia
  • ile będzie trwało leczenie
  • w jaki sposób podawane będą składniki odżywcze
  • kiedy i w jaki sposób zostanie określona skuteczność leczenia
  • z jaką częstotliwością podawane będą składniki odżywcze
  • jak podawane będą inne leki
  • co powinno Cię zaniepokoić
  • jakie kroki należy podjąć po opuszczeniu szpitala
  • jaką opiekę medyczną można otrzymać
  • sprawdź, czy otrzymałeś pełną dokumentację przy wypisie ze szpitala i skierowania do dalszej opieki medycznej

Zakończenie leczenia

Lekarz podejmie decyzję o zakończeniu leczenia, kiedy spełniony zostanie przynajmniej jeden z poniższych warunków:

 

  • potrzeby żywieniowe chorego mogą być zaspokojone przez odżywianie drogą doustną
  • kiedy pojawiają się powikłania leczenia
  • stan chorego pogorszył się na tyle, że niemożliwe jest dalsze bezpieczne odżywianie dojelitowe i konieczne jest przejście na żywienie pozajelitowe
  • jeśli chory lub opiekunowie wspólnie z lekarzem uznają, że dalsze leczenie nie przyniesie oczekiwanych korzyści

Leczenie w domu

Na czym polega żywienie dojelitowe w domu?

Domowe żywienie dojelitowe oznacza podawanie w domu pacjenta właściwej ilości wszystkich potrzebnych składników pokarmowych.

Żywienie dojelitowe w domu jest to program kompleksowej opieki nad pacjentem, u którego z powodu braku możliwości przyjmowania pokarmu drogą doustną, w ilości wystarczającej do utrzymania przy życiu, został wytworzony sztuczny dostęp do przewodu pokarmowego (np.: PEG, gastrostomia, jejunostomia, zgłębnik nosowo-żołądkowy). Przez odpowiednio stworzony dostęp podawana jest specjalna żywność, a pacjent nie wymaga już dalszego pobytu w szpitalu.

Program opieki obejmuje m.in.:

  • indywidualne ustalenie odpowiedniego planu żywienia. Żywienie odbywa się przy użyciu specjalnej żywności (diety przemysłowe) drogą inną niż doustna. Dzięki tej formie leczenia możliwa jest poprawa lub utrzymanie stanu zdrowia, sukcesywne odzyskiwanie zdrowia, poprawa komfortu życia
  • właściwe przygotowanie pacjenta, rodziny i opiekunów do sprawowania opieki nad żywionym dojelitowo w domu
  • kompleksową opiekę medyczna obejmującą m.in.: regularne wizyty kontrolne lekarza i pielęgniarki w domu pacjenta lub w poradni oraz badania kontrolne krwi i moczu (średnio 1 raz na 3 miesiące)
  • dostarczanie produktów i sprzętu do żywienia dojelitowego oraz środków dezynfekcyjnych i opatrunkowych do domu pacjenta
  • zapewnienie pompy do żywienia dojelitowego, jeżeli jest taka potrzeba
  • ciągły kontakt telefoniczny z zespołem prowadzącym leczenie

Do żywienia dojelitowego w domu kwalifikuje:

Szpital

(Szpital wydaje również skierowanie do Poradni Żywieniowej)

Poradnia Żywieniowa

(Poradnia Żywieniowa prowadzi dalsze żywienie dojelitowe w domu pacjenta)

W celu objęcia programem żywienia dojelitowego w warunkach domowych należy zarejestrować pacjenta w Poradni Żywieniowej.

Żywienie dojelitowe w domu jest w całości refundowane przez NFZ.

Wskazania do żywienia dojelitowego w warunkach domowych

Żywienie dojelitowe w warunkach domowych jest wskazane u pacjentów ze sprawnym przewodem pokarmowym (zachowana drożność, perystaltyka oraz wchłanianie), u których odżywianie doustne nie jest wystarczające do zaspokojenia ich zapotrzebowania na substancje odżywcze.

Żywienie dojelitowe w warunkach domowych stosowane jest m.in. w przypadkach poniższych schorzeń:

Schorzenia neurologiczne z zaburzeniami połykania:

  • stan po udarze mózgu
  • mózgowe porażenie dziecięce
  • stan po urazie OUN
  • stwardnienie rozsiane
  • demencja (Ch. Alzheimera, Ch. Parkinsona)
  • stwardnienie zanikowe boczne
  • guzy mózgu
  • wszystkie schorzenia neurologiczne uniemożliwiające połykanie

Choroby nowotworowe:

  • nowotwory głowy i szyi
  • nowotwory górnego odcinka przewodu pokarmowego
  • nowotwory klatki piersiowej
  • okresowo zaburzenia jedzenia w trakcie chemio i radioterapii oraz leczenia operacyjnego różnych nowotworów

Ten rodzaj świadczenia (żywienie dojelitowe w warunkach domowych) stosuje się również w Domach Pomocy Społecznej i Hospicjach Domowych.

Sposoby żywienia dojelitowego

W ramach żywienia dojelitowego możesz być leczony w różny sposób, poprzez:

Żywienie dożołądkowe, za pomocą:

Żywienie dojelitowe, za pomocą:

W obydwu przypadkach żywienie może być prowadzone kilkoma sposobami podania diety przemysłowej (metodą bolusa, grawitacyjnie, przez pompę).

Krok po kroku

Szczegółowego instruktażu, jak postępować przy prowadzeniu żywienia domowego, udzielić powinien każdemu choremu i opiekunowi zespół leczący.

Warto w trakcie prowadzenia leczenia żywieniowego w domu postępować zgodnie z pewnymi zasadami, które pozwolą uniknąć wielu powikłań.

  1. Przy odbiorze preparatów należy sprawdzić:
    • nazwę specjalnej żywności na opakowaniu, czy zgadza się z zalecaną przez lekarza,
    • datę ważności i stan opakowań, w razie wątpliwości należy skontaktować się z lekarzem lub pielęgniarką z zespołu żywieniowego.
  2. Specjalna żywność z krótszym terminem ważności należy zużyć w pierwszej kolejności.
  3. Specjalną żywność w opakowaniu typu worek po otwarciu należy zużyć w ciągu 24 godzin.
  4. Specjalną żywność w butelkach szklanych należy podać w ciągu 8 godzin od otwarcia.
  5. Zestawy do podawania diet należy wymieniać co 24 godziny.
  6. Zalecane jest używanie strzykawek jednorazowych.
  7. Należy każdorazowo umyć ręce przed wszystkimi czynnościami, związanymi z podawaniem specjalnej żywności.
  8. Pacjentów z założoną przetoką odżywczą nie należy układać na lewym boku ze względu na możliwość przedostawania się treści z żołądka.
  9. Pacjentów żywionych dojelitowo należy w trakcie karmienia, o ile tylko to możliwe, sadzać (lub podnosić górną część ciała). Należy unikać ułożenia chorego na lewym boku w trakcie i po karmieniu. Karmienie w pozycji leżącej grozi zachłystowym zapaleniem płuc. Podczas podaży specjalnej żywności pacjent powinien być w pozycji półsiedzącej pod kątem 45°. Nie należy karmić pacjenta leżącego w pozycji płaskiej, na wznak, poza sytuacją, gdy inna pozycja jest niemożliwa i wyraził na to zgodę lekarz.
  10. Specjalna żywność podawana pacjentowi powinna mieć temperaturę pokojową. Nie należy podawać specjalnej żywności zbyt chłodnej. Jeżeli specjalna żywność była przechowywana w chłodniejszym pomieszczeniu należy wstawić ją do pomieszczenia o temperaturze pokojowej lub umieścić całe opakowanie w pojemniku z wodą o temperaturze max 36 C. Należy zapewnić podawanie diety z odpowiednią prędkością (zleconą przez lekarza). Nie należy podgrzewać specjalnej żywności w mikrofalówce czy na kuchence.
  11. Specjalną żywność należy podawać z odpowiednią prędkością zleconą przez lekarza prowadzącego. Nie należy podawać specjalnej żywności zbyt szybko!
  12. Przed rozpoczęciem podawania specjalnej żywności, a także po jej zakończeniu, należy przepłukać zgłębnik lub gastrostomię (zwykle wodą), co zapobiega zatkaniu się cewnika.
  13. W trakcie podawania specjalnej żywności nie należy podawać leków. Aby podać lek należy przerwać dostarczanie specjalnej żywności na około 15-30 minut. Jak podawać leki pacjentom żywionym dojelitowo? Często leki po odpowiednim przygotowaniu podaje się po prostu 15-30 minut przed karmieniem.
  14. Leki przed podaniem należy dokładnie rozkruszyć w moździerzu i zmieszać z przegotowaną wodą (chłodną lub o temperaturze pokojowej).

Podawanie specjalnej żywności

Pamiętaj! Przy diecie dojelitowej należy stopniowo zwiększać dawkę. Poniżej możesz sprawdzić standardy prędkości oraz optymalnego czasu podawania żywności specjalnej. Jeśli tylko coś budzi Twoje wątpliwości, poproś lekarza, aby wyjaśnił Ci, jak należy postępować.

Zalecany sposób podaży diet kompletnych standardowych (1kcal/ml) (wartości maksymalne):

Uwaga! Lekarz na początku może zalecić ci rozcieńczanie diety wodą lub płynem fizjologicznym.

Żywienie dojelitowe można prowadzić następującymi sposobami:

  • bolusy – jest to podaż żywności specjalnej przy użyciu strzykawki o dużej objętości, liczba karmień najczęściej wynosi 4-6 razy w ciągu doby
  • mikrobolusy – jest to podaż żywności specjalnej przy użyciu strzykawki o mniejszej objętości, liczba karmień najczęściej wynosi 6-9 razy w ciągu doby
  • wlew ciągły – jest to ciągła podaż diety przy użyciu zestawu do przetoczenia. Odbywa się przez różny okres czasu w zależności od stanu chorego, rodzaju dostępu i objętości specjalnej żywności. Wlew można wykonywać metodą grawitacyjną lub za pomocą pompy dojelitowej. Najczęściej taki wlew odbywa się z przerwą nocną

Pamiętaj! Przy diecie dojelitowej należy stopniowo zwiększać dawkę. Poniżej możesz sprawdzić standardy prędkości oraz optymalnego czasu podawania żywności specjalnej. Jeśli tylko coś budzi Twoje wątpliwości, poproś lekarza, aby wyjaśnił Ci, jak należy postępować.

Zalecany sposób podaży diet kompletnych standardowych (1kcal/ml) (wartości maksymalne):

Uwaga! Lekarz na początku może zalecić ci rozcieńczanie diety wodą lub płynem fizjologicznym.

Żywienie dojelitowe można prowadzić następującymi sposobami:

  • Bolusy – jest to podaż żywności specjalnej przy użyciu strzykawki o dużej objętości, liczba karmień najczęściej wynosi 4-6 razy w ciągu doby
  • Mikrobolusy – jest to podaż żywności specjalnej przy użyciu strzykawki o mniejszej objętości, liczba karmień najczęściej wynosi 6-9 razy w ciągu doby
  • Wlew ciągły – jest to ciągła podaż diety przy użyciu zestawu do przetoczenia. Odbywa się przez różny okres czasu w zależności od stanu chorego, rodzaju dostępu i objętości specjalnej żywności. Wlew można wykonywać metodą grawitacyjną lub za pomocą pompy dojelitowej. Najczęściej taki wlew odbywa się z przerwą nocną.

Podłączanie sondy:

  • Umyć ręce. Przepłukać sondę ok. 10 ml przegotowanej, ostudzonej do temperatury pokojowej wody lub soli fizjologicznej.  Sprawdzić wygląd diety. Wstrząsnąć opakowanie w celu wymieszania diety
  • Zawiesić opakowanie na wys. ok. 1 m powyżej żołądka pacjenta
  • Zamknąć zacisk rolkowy
  • Połączyć przyrząd z opakowaniem dokręcając nakrętkę
  • Napełnić komorę kroplową
  • Otworzyć zacisk rolkowy i napełnić przewód dietą
  • Zamknąć przewód rolkowy i podłączyć przyrząd do zgłębnika, zachowując zasady aseptyki tak, aby nie zakazić światła przyrządu
  • Wyregulować szybkość wlewu zgodnie z zaleceniem lekarza

 Przepłukiwanie sondy przed podażą i po podaży żywności:

  • Przy każdej zmianie pojemnika
  • Przed każdą przerwą
  • 4 x dziennie przy ciągłym wlewie
  • 20-30 ml wody lub soli fizjologicznej
  • Codzienna wymiana przyrządów do podawania diet

Prędkość podawania diety we wlewie grawitacyjnym, należy ustalić wg następującego sposobu. Obliczenie ilości kropel na minutę:

Objętość specjalnej żywności w ml x 20 kropli / Czas trwania podaży specjalnej żywności w minutach = ilość kropli na minutę.

Pamiętaj: 1 ml odpowiada 20 kroplom!
 
Tabela przeliczania ilości kropli / min na prędkość w ml/ godz.
 
 
  1. Upewnij się, że masz zestaw w wersji do pompy i do właściwego opakowania (butelka lub worek).
  2. Umyj dokładnie ręce.
  3. Sprawdź położenie sondy (zgłębnika)/ gastrostomii. Najlepiej sprawdzić, czy znacznik na  sondzie (zgłębniku)/ gastrostomii nie przesunął się w stosunku do oryginalnego położenia. W przypadku sondy dożołądkowej  można strzykawką przez sondę (zgłębnik)/ gastrostomię odciągnąć kilka ml treści z żołądka i zakropl ją na papierek lakmusowy,sprawdzając czy jest to kwaśna treść żołądkowa. Nie jest to jednak postępowanie rutynowe. Przed wyciągnięciem treści i po tej czynności przepłucz sondę (zgłębnik)/ gastrostomię wodą. Jeśli pH jest większe niż 5,5 nie należy podawać diety. Sprawdź pH jeszcze raz po 30–60 minutach. Jeśli pH nadal jest powyżej 5,5, skontaktuj się z lekarzem lub pielęgniarką. Jeśli położenie zgłębnika jest właściwe (pH mniejsze niż 5,5), możesz podawać specjalną żywność.
  4. Zawsze przed odciągnięciem treści pokarmowej ze zgłębnika i po tej czynności przepłucz sondę (zgłębnik)/ gastrostomię wodą.
  5. Sprawdź, czy rodzaj specjalnej żywności zgadza się z zaleceniem lekarza.
  6. Wstrząśnij delikatnie pojemnik ze specjalną żywnością.
  7. Pacjent powinien znajdować się w pozycji półleżącej (pod kątem 45° lub większym). Jeżeli nie jest to możliwe, głowa powinna być podniesiona przy pomocy poduszek.
  8. Włóż linię w przeznaczone do tego miejsce w pompie i zamknij klapę.
  9. Włącz pompę i napełnij zestaw do podaży.
  10. Ustaw zapacaną przez lekarza prowadzącego prędkość przepływu, objętość docelową oraz czas podawania specjalnej żywności.
  11. Rozpocznij podawanie.
  12. Po zakończeniu podawania, nabierz do strzykawki 20–40 ml przegotowanej wody lub soli fizjologicznej o temperaturze pokojowej (lub inną ilość zaleconą przez lekarza lub pielęgniarkę) i przepłucz sondę (zgłębnik)/ gastrostomię.
  13. Unikaj dotykania wewnętrznych części pojemnika z żywnością specjalną i zestawów, ponieważ strefa wewnątrz opakowania jest sterylna, a na dłoniach przenoszone są bakterie.

Żywność specjalną można również podawać bez używania zestawów, tzw. bolusem. Bolus polega na jednorazowym podaniu większej objętości specjalnej żywności za pomocą strzykawki, bezpośrednio do sondy (zgłębnika) lub gastrostomii. Podawanie w bolusie jest wygodniejsze dla pacjenta, gdyż trwa krócej. Ze względu na podanie w krótkim czasie dużej ilości składników odżywczych może powodować dyskomfort, wzdęcia lub biegunkę (jak przeciwdziałać biegunkom – przekierowanie do: Co należy robić przy kłopotach z trawieniem)

Przygotuj:

  • strzykawkę 50, 100 lub 200 ml
  • przegotowaną i ostudzoną do temperatury pokojowej wodę
  • specjalną żywność

 

  1. Umyj dokładnie ręce.
  2. Sprawdź położenie sondy (zgłębnika)/ gastrostomii.  Należy sprawdzić czy, znacznik na sondzie (zgłębniku)/ gastrostomii nie przesunął się w stosunku do oryginalnego położenia. W przypadku sondy dożołądkowej  można strzykawką przez sondę (zgłębnik) odciągnąć kilka ml treści z żołądka i zakroplić ją na papierek lakmusowy, sprawdzając czy jest to kwaśna treść żołądkowa. Nie jest jednak to postępowanie rutynowe. Przed wyciągnięciem treści i po tej czynności przepłucz sondę (zgłębnik)/ gastrostomię wodą. Jeśli pH jest większe niż 5,5 nie należy podawać specjalnej żywności. Sprawdź pH jeszcze raz po 30–60 minutach. Jeśli pH nadal jest powyżej 5,5, skontaktuj się z lekarzem lub pielęgniarką.
  3. Zawsze przed odciągnięciem treści pokarmowej ze zgłębnika  i po tej czynności przepłucz sondę (zgłębnik)/ gastrostomię wodą.
  4. Jeśli położenie zgłębnika jest właściwe (pH mniejsze niż 5,5), możesz podawać specjalną żywność.
  5. Sprawdź, czy rodzaj specjalnej żywności zgadza się z zaleceniem lekarza.
  6. Wstrząśnij delikatnie pojemnik ze specjalną żywnością.
  7. Pacjent powinien znajdować się w pozycji półleżącej (pod kątem 45° lub większym). Jeżeli nie jest to możliwe, głowa powinna być podniesiona przy pomocy poduszek.
  8. Nabierz do strzykawki 20–40 ml przegotowanej wody o temperaturze pokojowej (lub inną ilość zaleconą przez lekarza lub pielęgniarkę) i przepłucz sondę (zgłębnik)/ gastrostomię.
  9. Usuń tłok ze strzykawki i włóż jej końcówkę w końcówkę sondy (zgłębnika)/gastrostomii.
  10. Powoli wlej specjalną żywność do pustej strzykawki.
  11. Umieść strzykawkę powyżej sondy (zgłębnika)/ gastrostomii i pozwól specjalnej żywności swobodnie przepłynąć. Nie przepychaj jej na siłę.
  12. Jeśli specjalna żywność przepływa zbyt wolno, podnieś strzykawkę nieco wyżej lub włóż tłok do strzykawki i delikatnie nim popychaj.
  13. Po zakończeniu podawania specjalnej żywności przepłucz ponownie sondę (zgłębnik)/ gastrostomię 20–40 ml przegotowanej wody o temperaturze pokojowej.
 
Nie udrożniamy sondy/ gastrostomii mechanicznie np. za pomocą prowadnicy. W przypadku zapchania sondy (zgłębnika)/ gastrostomii, natychmiast  zgłoś problem lekarzowi prowadzącemu.

Podawanie leków zaleconych przez lekarza prowadzącego

Należy:

  • bolusy – jest to podaż żywności specjalnej przy użyciu strzykawki o dużej objętości, liczba karmień najczęściej wynosi 4-6 razy w ciągu doby
  • mikrobolusy – jest to podaż żywności specjalnej przy użyciu strzykawki o mniejszej objętości, liczba karmień najczęściej wynosi 6-9 razy w ciągu doby
  • wlew ciągły – jest to ciągła podaż diety przy użyciu zestawu do przetoczenia. Odbywa się przez różny okres czasu w zależności od stanu chorego, rodzaju dostępu i objętości specjalnej żywności. Wlew można wykonywać metodą grawitacyjną lub za pomocą pompy dojelitowej. Najczęściej taki wlew odbywa się z przerwą nocną

Modyfikacje powyższych metod obejmują:

  • żywienie przerywane – podaż specjalnej żywności odbywa się w następujący sposób: 3 godziny – wlew specjalnej żywności, następnie przerwa na około 2 godziny, następnie ponowna podać, itd.
  • żywienie nocne (zalecane u pacjentów np. z mukowiscydozą) – podaż specjalnej żywności metodą wlewu ciągłego przez noc, najczęściej podczas snu (ok. 10-12 godzin)

Pielęgnacja

Pielęgnacja gastrostomii PEG

Jest wiele rodzajów gastrostomii i może się zdarzyć, że niektóre typy zgłębnika gastrostomijnego wymagają szczególnej pielęgnacji. Należy zawsze zapoznać się dokładnie z zaleceniami producenta!

Poniżej przedstawiono ogólne uwagi dotyczące pielęgnacji.

Bezpośrednio po założeniu gastrostomii endoskopowej typu PEG (zwykle przez 14 dni do czasu wytworzenia kanału skórnego)

  • Umyj dokładnie ręce.
  • Pozostaw zacisk mocujący na miejscu.
  • Poluzuj zewnętrzny dysk mocujący.
  • Używając wody lub soli fizjologicznej, delikatnie oczyść okolice przetoki. Następnie osusz dokładnie to miejsce.
  • Pod zewnętrzną płytką mocującą umieść jałowy opatrunek w kształcie litery Y, tak aby zostawić odrobinę luzu, około 2-3 mm. Zbyt mocne dociśnięcie płytki może spowodować odleżyny.
  • Zgłębnik należy codziennie obracać o 180 stopni oraz delikatnie wsuwać i wysuwać, najlepiej podczas mycia.
  • Przez 14 dni po założeniu gastrostomii nie należy się kąpać w wannie, ani w basenie.

WAŻNE! Przetoka potrzebuje około 14 dni na zagojenie. Dokładna pielęgnacja skóry wokół niej redukuje ryzyko infekcji i podrażnienia. Przez pierwsze 24 godziny zewnętrzny dysk mocujący powinien przylegać do skóry (niezbyt ściśle). Po tym czasie należy poluzować dysk na odległość 2-3 mm w celu umieszczenia opatrunku. W pierwszej dobie od założenia nie należy obracać drenem.

W ciągu pierwszych 7 dni opatrunek należy zmieniać codziennie. Potem co 2-3 dni.

Po zagojeniu się przetoki

  • Umyj dokładnie ręce.
  • Odsuń zewnętrzny dysk mocujący, tak aby móc pod nim umyć skórę.
  • Umyj skórę wokół przetoki łagodnym roztworem wody z mydłem. Osusz dokładnie skórę i zewnętrzny dysk mocujący.
  • Wsuń delikatnie gastrostomię (na około 1,5 cm) do środka i obróć o 180°. Należy tak robić, aby zapobiec przyrośnięciu gastrostomii do ściany żołądka. Najlepiej przekręcaj zgłębnik codziennie.
  • Delikatnie wyciągnij zgłębnik do poprzedniej pozycji. Przesuń z powrotem zewnętrzny dysk mocujący na odległość około 2-3 mm od skóry.

 

Dysk mocujący trzeba dopasować za każdym razem, gdy pacjent przybierze lub straci na wadze.

UWAGA! Do pielęgnacji skóry nie należy używać kremów, maści oraz talku (chyba że lekarz zaleci inaczej). Mogą one uszkodzić zgłębnik oraz spowodować podrażnienie skóry, a w konsekwencji stan zapalny. Do pielęgnacji skóry wokół przetoki nie należy używać środków odkażających typu skinsept. Polecane są środki typu softasept.

Po całkowitym zagojeniu się przetoki można się kąpać, a nawet pływać. Należy upewnić się, czy zgłębnik jest zamknięty i założony jest łącznik. Po kąpieli zawsze należy dokładnie osuszyć okolice gastrostomii.

Ułożenie chorego podczas karmieni

Pacjenci leżący – pozycja półleżąca

Karmienie powinno odbywać się przy ułożeniu z górną połową ciała uniesioną (pod kątem 45° lub większą). Jeżeli nie jest to możliwe głowa powinna być podniesiona przy pomocy poduszek. Taka pozycja pozwala na łatwiejsze przesuwanie pokarmu do dalszych części przewodu pokarmowego, a także zapobiega dostaniu się pokarmu do układu oddechowego. Należy unikać pozycji na lewym boku, ponieważ istnieje możliwość przeciekania przez przetokę.

Pacjenci, którzy nie muszą leżeć w łóżku – pozycja siedząca, wyprostowana

Aby treść pokarmowa nie cofnęła się do zgłębnika, pacjent do dwóch godzin po karmieniu powinien zostać w pozycji pionowej.

Podawanie specjalnej żywności

  • Karmienie dieta przemysłową należy zacząć nie wcześniej niż 6 do 8 godzin po założeniu PEG. Wcześniej do gastrostomii mogą być podawane wlewy kroplowe (grawitacyjne) sterylnych płynów.
  • Jeżeli podamy choremu 15-30 minut przed karmieniem skórkę od chleba do żucia, gumę czy cukierka do ssania, pobudzimy wydzielanie soków trawiennych. Należy zawsze zapytać lekarza, czy można to zrobić.
  • Zwykle konieczne jest zachowanie przerwy nocnej w karmieniu – co najmniej 4 do 8 godzin.
  • Specjalna żywność powinna być podawana bez podgrzewania czy schładzania, najlepiej w temperaturze pokojowej.
  • Jeżeli chory ma częściowo zachowaną zdolność przełykania, można podawać mu w małych ilościach letnie płyny (herbata, woda mineralna niegazowana). Jeżeli pacjent zjada śladowe ilości pokarmów drogą naturalną warto po jedzeniu doustnym przepłukać PEG.
  • Żeby zapobiegać zatkaniu się zgłębnika, przed rozpoczęciem każdego posiłku i po zakończeniu (i nie rzadziej niż co 8 h) zgłębnik trzeba przepłukać 25 ml wody przegotowanej (używać strzykawki min. 30 ml)
  • Należy pamiętać o higienie jamy ustnej i nosa, nawet gdy chory nie przyjmuje niczego doustnie. Zaleca się płukanie jamy ustnej naparami z ziół lub gotowymi ziołowymi preparatami. Gdy pojawi się grzybica należy skontaktować się z lekarzem.
  • Przez pierwsze 14 dni po założeniu PEG, gdy pozwala na to stan pacjenta, lepiej korzystać z natrysku niż kąpieli w wannie. Po umyciu zawsze należy starannie osuszyć przetokę.

Pielęgnacja

  • Jałowy opatrunek zakładamy pod zewnętrzną płytkę mocującą w ten sposób, aby zostawić ok. 2-3 mm luzu. Gdy dociśniemy płytkę do skóry zbyt mocno, mogą powstać odleżyny.
  • Pierwsza zmiana opatrunku powinna mieć miejsce rano, kolejnego dnia po zabiegu. Przez pierwszy tydzień po założeniu PEG opatrunek zmieniamy codziennie, a po wstępnym gojeniu się rany co 2-3 dni.
  • Obserwować ranę pod względem krwawienia, wysięku, zaczerwienienia, stwardnienia i odczynów alergicznych – zwłaszcza u chorych otyłych, u pacjentów z cukrzycą, niedożywionych i przyjmujących leki immunosupresyjne. Powinno się codziennie dezynfekować skórę w okolicach rany, np. preparate, Softasept. Nie używamy do tego preparatów zawierających fenoksyetanol (np. Octanisept ) i jodynę (Betadine, Povidone, Braunol ), ponieważ mogą niszczyć cewnik.
  • W celu umycia i dezynfekcji okolic przetoki trzeba poluzować zewnętrzną płytkę mocującą i odsunąć ją od skóry na ok. 1-2 cm. Oczyścić skórę,osuszyć ją i przysunąć płytkę na pozycję ok. 2 mm od skóry. Płytka mocująca zewnętrzna ma zapobiegać przesuwaniu się zgłębnika. Po całkowitym zagojeniu się przetoki skórę wystarczy umyć wodą z mydłem (pH 5,5).
  • Przed założeniem opatrunku osuszyć dokładnie skórę i zgłębnik. Nie nakładać kremów i talku w okolicach PEG, gdyż mogą podrażnić skórę i być przyczyną powstania zakażenia przetoki. Mogą także źle oddziaływać na materiał, z którego wykonany jest zgłębnik, powodując jego przeciek lub rozciągnięcie. Krem zawiera tłuszcz, który może sprawić, że dysk zewnętrzny ześlizgnie się, zgłębnik zacznie się przemieszczać, co wzmaga ryzyko przecieku w trakcie karmienia i może być przyczyną zakażenia.
  • Zgłębnik trzeba codziennie obracać o 180 stopni, najlepiej podczas mycia. W tym celu należy poluzować płytkę mocującą zewnętrzną, zostawiając zacisk D bez zmian. Płytkę posunąć do góry, oczyścić skórę oraz zgłębnik. Potem wsunąć zgłębnik na ok. 1,5 cm w przetokę, obrócić o 180 stopni i z powrotem podciągnąć do góry. Następnie osuszyć zgłębnik i skórę, a następnie przesunąć płytkę mocującą zewnętrzną na poprzednią pozycję (ok. 2 mm od skóry).
  • Zgłębnik powinno się zabezpieczyć przed przesuwaniem przez przymocowanie go do skóry przylepcem lub przypięcie specjalnym mocowaniem do ubrania.
  • Regularne przepłukiwanie zgłębnika minimalizuje ryzyko zatkania. Gdy mimo to do tego dojdzie, powinno wystarczyć przepłukanie wodą gazowaną lub roztworem napoju typu cola. Nie można też przepychać zgłębnika, bo można go uszkodzić. W przypadku trudności poprosić o pomoc lekarza.
  • Gdy zgłębnik wypadnie, na przetokę kładziemy czysty i suchy ręcznik albo gazę i wzywamy lekarza. Należy natychmiast założyć zgłębnik by przetoka nie zaczęła zarastać. Gdy zgłębnik przecieka albo pękł zgłaszamy to lekarzowi – jest możliwość wymiany części lub całego zgłębnika.

Pielęgnacja jejunostomii

Okolice jejunostomii powinny być myte codziennie, aby uniknąć zakażenia.

Przygotuj:

  • sterylną wodę lub roztwór soli fizjologicznej
  • gazę opatrunkową
  • umyj dokładnie ręce
  • pozostaw zacisk mocujący na miejscu. Jeżeli wokół jejunostomii założone są szwy, obejrzyj dokładnie, czy nie są poluzowane lub któregoś nie brakuje
  • obejrzyj okolice jejunostomii i skórę pod szwami czy występuje zaczerwienienie, zakażenie lub nadwrażliwość
  • oczyść okolice jejunostomii gazą i sterylną wodą lub roztworem soli fizjologicznej. Dokładnie osusz skórę
  • oczyść skórę pod zaciskiem mocującym, używając gazy i sterylnej wody lub roztworu soli fizjologicznej. Dokładnie osusz skórę
  • obserwuj czy nie ma pęknięć lub zagięć jejunostomii

UWAGA! Podczas pielęgnacji unikaj przesuwania i obracania zgłębnika oraz dysku mocującego. Do pielęgnacji okolic jejunostomii nie należy używać kremów ani proszków (talku). Polecane są środki na bazie poliheksanidu. Ważne jest, aby kontrolować szwy i umiejscowienie jejunostomii.

Pytania i odpowiedzi

Wiedza ogólna / Porady

Dojelitowe żywienie przez sondę oznacza, że płynny pokarm – dieta dojelitowa – jest dostarczana przez sondę, czyli specjalną „rurkę” założoną przez nos i dochodzącą bezpośrednio do żołądka lub jelita cienkiego. W żołądku lub jelicie dieta jest mieszana z sokiem żołądkowym i jelitowym, i za pomocą enzymów rozkładana na poszczególne składniki, tak jak normalny pokarm. Następnie skłądniki te są wchłaniane do organizmu. Dieta przemysłowa odżywia tak samo lub lepiej  niż normalny pokarm.

Żywienie dojelitowe przez sondę dietą przemysłową jest konieczne, jeśli :

  • Żywienie drogą doustną jest niewystarczające – dostarcza za mało składników odżywczych i energii.
  • Z powodu choroby nie można spożywać pokarmu w „normalny” sposób, np. przy nowotworach górnego odcinka przewodu pokarmowego albo ciężkiej dysfagii (np. po udarze).
  • Z powodu choroby „normalna” żywność nie może być jedzona, np. gdy jelito nie może trawić pokarmu ani go wchłaniać (zespół złego wchłaniania) i pacjent musi dostawać pokarm”wstępnie przygotowany”.

 

Rodzaje sond/ zgłębników

Istnieją różne rodzaje sond żywieniowych. W leczeniu stacjonarnym w szpitalu często używana jest sonda nosowo-żołądkowa, zwykle stosowana jedynie przez krótki czas (do 21 dni). Sondy żywieniowe są zrobione z przyjaznego dla organizmu tworzywa. Sonda zakładana jest przez dziurkę w nosie i sięga do żołądka lub jelita cienkiego. Sonda  jest przymocowana do nosa za pomocą specjalnego plastra.

Jeśli wymagane jest żywienie dojelitowe przez czas dłuższy niż kilka dni lub tygodni, w większości przypadków w celu odżywiania wykonuje się gastrostomię PEG (Przezskórną Endoskopową Gastrostomię) lub gastrostomię klasyczną. PEG to założenie specjalnej „rurki” przez powłokę brzuszną (przez skórę) bezpośrednio do żołądka. Odbywa się to w trakcie gastroskopii. Gastrostomia klasyczna to założenie specjalnej „rurki” przez powłokę brzuszną (przez skórę) bezpośrednio do żołądka, podczas operacji chirurgicznej.

Pokarm jest transportowany przez linię (rurkę z tworzywa sztucznego) do podawania z pojemnika do sondy lub gastrotomii, a przez nią do żołądka lub jelita. Regulator przepływu to rurka przyłączeniowa z tworzywa sztucznego. Pokarm może być podawany sposobem grawitacyjnym lub za pomocą pompy do żywienia dojelitowego. Pompa kontroluje szybkość podawania pokarmu i może również ostrzec, jeśli np. pojemnik na pokarm jest pusty lub jeśli sonda się zatka (co przy właściwym postępowaniu zdarza się niezwykle rzadko). Jeżeli pokarm jest podawany sposobem grawitacyjnym, ustalenie transportowanej ilości następuje za pomocą zacisku rolkowego na linii do podawania.

Wymagana ilość diety jest indywidualna i zależy od wzrostu, wagi ciała, ilości ruchu oraz tego, czy pacjent otrzymuje dodatkowo jedzenie doustne. W diecie podawanej przez sondę/ gastrostomię jest zawarta nie tylko wystarczająca ilość energii, lecz także jest w pełni pokryte dzienne zapotrzebowanie na białko, witaminy, minerały, mikroelementy i błonnik pokarmowy.

U pacjentów aktywnych, poruszających się dzienne zapotrzebowanie wynosi około 25-35 kcal na kg masy ciała, podczas gdy zapotrzebowanie osób obłożnie chorych jest pokrywane przy 20-25 kcal na kg masy ciała. W indywidualnych przypadkach to zapotrzebowanie może być niższe lub znacznie wyższe.

Zapotrzebowanie na składniki odżywcze oblicza lekarz prowadzący, specjalnie przeszkolony w dziedzinie żywienia klinicznego.

Podaż przez pompę jest absolutnie zalecana w przypadku podaży diety przemysłowej do jelita cienkiego. Dla pacjentów aktywnych, poruszających się istnieje również możliwość podawania pokarmu przez pompę umieszczoną w specjalnym plecaku, z zewnątrz nie różniącym się wcale od zwykłych plecaków (tak zwana mobilna pompa plecakowa, zawierająca specjalny akumulator).

Szczególnie u pacjentów obłożnie chorych wskazane jest podawanie diety przez sondę/ gastrostomię nieprzerwanie nawet przez 20 godzin. Alternatywnie można go podawać wielokrotnie w ciągu dnia w porcjach – bolusach (zwykle do 250-300 ml w ciągu co najmniej 20 minut wraz z następującą bezpośrednio po tym przerwą 1,5 godziny). Zbyt szybkie podawanie większych ilości diet przez sondę/ gastrostomię może powodować wzdęcia, biegunki, wymioty i złe samopoczucie. Szczególnie na początku prowadzenia żywienia dojelitowego zalecane jest powolne podawanie diety i stopniowe zwiększanie jej ilości.

Podczas podaży diety dojelitowej około 1 godziny po, górną część ciała pacjenta należy unieść o co ​najmniej 30° – 45° (pozycja półsiedząca, podnieść wezgłowie łóżka lub położyć pod głowę i ramiona dużą poduszkę).

Podawanie pokarmu może odbywać się także nocą. W ciągu doby należy jednak zachować co najmniej 4 godziny przerwy. Stosowanie pompy do żywienia dojelitowego pozwala lepiej kontrolować szybkość podawania.

Gdy jest konieczne, istnieje możliwość podawania tabletek lub innych leków przez sondę/ gastrostomię. Preferowane są leki w postaci płynnej, ze względu na łatwiejsze podawanie. Jeśli chodzi o tabletki, to większość można rozgnieść w moździerzu, a kapsułki otworzyć.

Podaż leków zawsze ustala  lekarz prowadzący, ponieważ nie wszystkie tabletki i kapsułki mogą być kruszone lub otwierane (niektóre tracą w ten sposób skuteczność).

Leki zlecone przez lekarza prowadzącego, które się do tego nadają, należy rozpuścić w wodzie lub rozcieńczyć i za pomocą strzykawki podać poprzez adapter bezpośrednio do sondy/ gastrostomii lub przez trójnik linii do podaży. Między podawaniem różnych leków sondę/ gastrostomię należy przepłukać wystarczającą ilością wody (min. 10 ml). Przed i po podaniu leku sondę należy przepłukać w co najmniej 20 ml wody za pomocą strzykawki.

PAMIĘTAJ! Nigdy nie podawaj leków wraz z dietą i nie mieszaj różnych leków ze sobą, ponieważ może to doprowadzić do zatkania się sondy lub osłabienia skuteczności leków.

Pokarm do sondy/ gastrostomii należy przechowywać w temperaturze pokojowej.

  • Pokarm do sondy/ gastrostomii należy przechowywać w temperaturze pokojowej, ale nie bezpośrednio na słońcu, czy w pobliżu grzejników (stosować się do wskazań na opakowaniu).
  • Nie używać pokarmu, gdy upłynął termin przydatności do spożycia!
  • Pokarm zawsze podawać w temperaturze pokojowej!
  • Nie podawać do sondy/ gastrostomii diety schłodzonej w lodówce – może wywołać biegunkę.
  • Przed wszelkimi kontaktami z pokarmem do sondy/ gastrostomii należy dokładnie umyć ręce i starannie oczyścić blat, na którym całość będzie przygotowana.

 

Przy żywieniu przez sondę stosuj tylko specjalną żywność do żywienia dojelitowego. Nie wolno w żadnym razie podawać przez sondę purée, zup itp., ponieważ może to doprowadzić do jej zatkania!

  • Otwarte pojemniki traktować jak produkty łatwo psujące się.
  • Otwarty worek można użyć przez cały jeden, dzień bez żadnych problemów, w temperaturze do 40° C.

Jeśli stomia zagoiła się i nie ma objawów stanu zapalnego, można bez problemu brać prysznic i kąpać się. W tym celu należy zdjąć opatrunek. Po kąpieli ważne jest dokładne osuszenie skóry wokół stomii. W celu uniknięcia infekcji stomia musi być przed nałożeniem opatrunku zupełnie sucha.

Przy regularnej aktywności w wodzie, a także ruchliwym trybie życia należy w dłuższej perspektywie rozważyć zmianę z gastrostomii klasycznej lub typu PEG na gastrostomię niskoprofilową (LPD lub typu Button), ponieważ jest ona mniej uciążliwa.

Jeśli jedzenie i przełykanie jest możliwe, a lekarz prowadzący nie ma zastrzeżeń, to nawet należy dodatkowo jeść i pić. To nie tylko poprawia samopoczucie, lecz także chroni przed infekcjami w obrębie jamy ustnej i gardła. Rodzaj i ilość spożywanego dodatkowo pożywienia należy skonsultować z lekarzem prowadzącym.

Jeśli tylko możliwe będzie normalne spożywanie pokarmu w wystarczającej ilości, gastrostomia PEG nie będzie potrzebna. Usunięcie odbywa się podczas gastroskopii. Stomia zamyka się wtedy sama w ciągu kilku godzin.

GastrostomiaPEG może być używana, jak długo działa. Zmiana jest konieczna tylko w przypadku uszkodzenia.

U dzieci zgłębniki wymienia się cześciej, także ze względu na wzrost dziecka i konieczność zmiany rozmiaru.

Pamiętaj, że wymiany gastrostomii dokonuje JEDYNIE lekarz!

Pacjent będący pod opieką poradni żywieniowej, otrzymuje z poradni (średnio 1 raz w miesiącu) do domu żywność na każdy dzień i niezbędne środki pomocnicze, takie jak np. pompa pokarmowa, linie do podaży, zestawy opatrunkowe, strzykawki do płukania, niezbędne środki dezynfekujące.

Pielęgnacja

  • przed kontaktem z sondą/ gastrostomią dokładnie myć ręce
  • przed i po zakończeniu żywienia dojelitowego za każdym razem przy pomocy strzykawki przepłukać sondę/ gastrostomię  20 ml wody,  soli fizjologicznej lub innego zaleconego przez lekarza płynu, by się nie zatkała!
  • do płukania sondy/ gastrostomii zalecamy stosowanie ochłodzonej wody  przegotowanej lub niegazowanej wody mineralnej
  • do przepłukiwania nie używać:
    • herbaty owocowej i soków (mogą powodować  przyleganie pokarmu do sondy)
    • kawy, herbaty czarnej i innych rodzajów herbat (plamią sondę)
    • napojów alkoholowych (niszczą materiał sondy)
  • nasadkę sondy/ gastrostomii przemywać codziennie ciepłą wodą (ewentualnie przy użyciu miękkiej szczoteczki do zębów)
  • resztki kleju z plastra usunąć przy użyciu ciepłej wody i gazy
 
Do czyszczenia sondy/ gastrostomii (w tym rurki PEG) w żadnym razie nie używaj spirytusu ani octanów, gdyż mogą spowodować uszkodzenie materiału sondy!
  • Przed zmianą opatrunku ręce umyć, a następnie dokładnie wydezynfekować środkiem do dezynfekcji rąk (3-5 ml)
  • Dotykać stomii tylko rękami dokładnie umytymi ewent. wydezynfekowanymi
  • Regularne zmiany opatrunku
    • w pierwszych 10 dniach po założeniu PEG codziennie osuszać i zakładać przez zewnętrzną  mocującą sterylny opatrunek
    • potem przy stomii bez podrażnień zmieniać opatrunek 2-3 razy w tygodniu (w razie potrzeby częściej)
  • Przy każdej zmianie opatrunku rurkę PEG poruszyć, obracać o 180 ° oraz delikatnie wsuwać i wysuwać, następnie przymocować pod zewnętrzną płytkę trzymającą, lekko przy tym pociągając, zostawić odrobinę luzu (przy zbyt silnym pociągnięciu mogą powstać odgniecenia, odleżyny albo płytka trzymająca może wrastać)
  • Prawidłowa higiena osobista (regularne prysznice lub kąpiele) pomaga uniknąć infekcji stomii.
  • Mycie zębów co najmniej 2 x dziennie (także protezy) szczoteczką i pastą (nawet gdy odbywa się wyłącznie żywienie przez sondę i występują zaburzenia przełykania)
  • Przy suchości w ustach płukać usta naparem z szałwii i rumianku, ssać cukierki bez cukru lub zwilżać błonę śluzową w jamie ustnej wacikami nasączonymi sokiem z cytryny
  • Jeżeli ustała produkcja śliny, zapobiegać wysychaniu jamy ustnej za pomocą sztucznej śliny
  • Linii do podaży używać maks. 24 godziny, a potem wyrzucić
  • Przy stosowaniu pompy pokarmowej regularnie ją czyścić (tylko według instrukcji i w stanie wyłączonym)

Kontrola / sytuacje alarmujące

Ilekroć dzieje się coś niezwykłego, skontaktuj się z lekarzem prowadzącym!

  • W przypadku uporczywej biegunki lub wymiotów
  • Jeśli nastąpił przyrost wagi w ciągu kilku dni o więcej niż jeden kilogram
  • Jeśli nastąpiła utrata wagi, choć codziennie dostarczana jest przez sondę zalecana ilość pokarmu
  • Jeśli nasadki sondy/ gastrostomii są uszkodzone (pielęgniarki dysponują częściami zamiennymi oraz zestawami naprawczymi i mogą  usunąć usterki bez potrzeby wymiany sondy)
  • Jeśli stomia jest mocno zaczerwieniona, bolesna, występuje obrzęk, swędzenie lub wydzielina rany. Mogą to być objawy zapalenia, które wymagają szczególnej terapii!

Nigdy bez konsultacji nie stosuj na stomię maści, proszków lub nalewek, ponieważ pogarszają one reakcje rany lub mogą uszkodzić materiał sondy!

Kiedy sonda/ gastrostomia zatkała się, pod żadnym pozorem nie przepłukuj jej pod wysokim ciśnieniem! Używanie ciał obcych, np. drutu, aby przepchać rurkę, może doprowadzić do poważnych obrażeń i uszkodzić sondę/ gastrostomię!

Jeżeli przy żywieniu przez sondę/ gastrostomię występują biegunki, może to mieć różne przyczyny. Często odpowiedzialne są za to choroby podstawowe (np. zapalenie przewodu pokarmowego, cukrzyca) lub działania uboczne leków. Biegunka może wystąpić także przy nieprawidłowym wykonywaniu karmienia przez sondę (zgłębnik)/ gastrostomię.

Specjalna żywność do sondy/ gastrostomii zawierająca błonnik może przeciwdziałać biegunce. Także gdy wystąpi zaparcie, może pomóc przejście na specjalną żywność zawierającą błonnik.

Przykłady możliwych przyczynRozwiązanie problemu
Jedzenie podawane zbyt szybkoZmniejszyć ilość podawanego jedzenia, przy podawaniu sposobem grawitacyjnym ewentualnie przejść na pompę dojelitową.
Jedzenie za zimnePodgrzać pokarm do temperatury pokojowej (nie gotować!).
Otwarte opakowanie pozostawało przez dłuższy czas w temperaturze pokojowej i pokarm się zepsułJedzenie wyrzucić, a w przyszłości przechowywać zgodnie
z zaleceniami.
Obfite pocenie się czy gorączka prowadzi do niedoboru soli (niedobór sodu)Dodać do płynu soli kuchennej (pół łyżeczki na dzień), ale tylko po konsultacji z lekarzem i ewentualnie przy kontroli poziomu sodu we krwi

W przypadku, gdy dojdzie do przypadkowego wypadnięcia gastrostomii należy przede wszystkim zachować spokój i postępować zgodnie z następującymi zaleceniami:

  1. Przyłożyć jałowy opatrunek, zabezpieczając przed wyciekiem treści z żołądka na skórę i ubranie pacjenta.
  2. Skontaktować się z zespołem żywieniowym, lekarzem bądź pielęgniarką.
  3. W przypadku braku możliwości wizyty domowej lekarza prowadzącego, należy udać się do najbliższego szpitala celem jak najszybszego założenia nowego dostępu żywieniowego: gastrostomiiPEG.
  4. Wszystkie powyższe czynności są konieczne. Ponieważ kanał po wypadnięciu dostępu bardzo szybko zarasta.

W przypadku, gdy dojdzie do przypadkowego wypadnięcia zgłębnika należy przede wszystkim zachować spokój. Skontaktuj się z zespołem żywieniowym, lekarzem bądź pielęgniarką, poinformuj, kiedy jest przewidziana kolejna porcja podania diety względnie zalecanych leków przez lekarza. Następnie umów się z pielęgniarką na wymianę zgłębnika nosowo-żołądkowego. W przypadku brak możliwości wizyty domowej należy udać się do najbliższego szpitala.

  1. Nigdy nie można samemu niczego wkładać do otworu po jejunostomii (istnieje niebezpieczeństwo przebicia jelita!)
  2. Przyłożyć jałowy opatrunek, zabezpieczając przed wyciekiem treści jelitowej na skórę i ubranie pacjenta.
  3. Skontaktować się z zespołem żywieniowymlekarzem prowadzącym bądź pielęgniarką.
  4. Następnie udać się do najbliższego szpitala celem założenia nowego dostępu żywieniowego.
Jest to BARDZO POWAŻNY STAN, grożący dalszymi powikłaniami!

Wyciek może być spowodowany toczącym się stanem zapalnym kanału gastrostomii lub nieszczelnością dostępu żywieniowego, ale też ułożeniem chorego na lewym boku tuż po nakarmieniu (podaż diety).

ZAPOBIEGANIE

  • Unikanie ułożenia chorego na lewym boku.
  • Odpowiednia pielęgnacja skóry wokół dostępu żywieniowego.
  • Zmniejszenie objętości podawanych porcji, zwolnienie prędkości wlewu.
 
Jeśli zauważysz niepokojące objawy, skontaktuj się ze swoim lekarzem prowadzącym!

Do mechanicznego uszkodzenia dochodzi w obrębie końcówki dostępu żywieniowego, w związku z częstym używaniem (otwieraniem i zamykaniem) podczas karmienia.

Pamiętaj, że należy zawsze skontaktować się z lekarzem prowadzącym w celu ustalenia wymiany gastrostomii/ PEG/ jejunostomii !

Pozostałe metody żywienia klinicznego

Żywienie doustne

Najbardziej fizjologiczną Najbardziej fizjologiczną, bezpieczną i najtańszą drogą podaży energii i składników odżywczych jest doustna podaż pokarmu dostosowana do aktualnych potrzeb chorego

Żywienie pozajelitowe

Polega na dostarczaniu wszystkich niezbędnych do życia składników odżywczych, bezpośrednio do układu krwionośnego (dożylnie) – z pominięciem przewodu pokarmowego

Poznaj nasze produkty

Fresubin Plant Based Drink ze składem
Fresubin Plant Based Drink
Żywność medyczna zwierająca w 100% roślinne składniki
Fresubin-energy-drink
Fresubin Energy DRINK
Okres okołooperacyjny
Fresubin Protein Energy Drink ze składem
Fresubin Protein Energy DRINK
Choroby wieku podeszłego
supportan-drink
Supportan DRINK
Onkologia
Diben-DRINK
Diben Drink
Cukrzyca
fresubin-2-kcal-hp
Fresubin 2 kcal HP
dojelitowy