Żywienie pacjentów onkologicznych

Żywienie odgrywa kluczową rolę w życiu zarówno zdrowego, jak i chorego człowieka. Szczególnie istotne jest na wszystkich etapach leczenia onkologicznego.

Choroba nowotworowa wpływa na życie chorego i jego bliskich. Ich wsparcie będzie teraz ważniejsze niż kiedykolwiek wcześniej. Nowotwór zmienia stan zdrowia chorego, wpływa na jego relacje z otoczeniem, samopoczucie, a także, co jest niezwykle istotne, na możliwości odżywiania, apetyt oraz odczucie smaku i zapachu. W trakcie leczenia istotne jest zapewnienie choremu odpowiedniego do jego potrzeb odżywiania. Bardzo często u chorych onkologicznych występuje osłabienie apetytu, niechęć do jedzenia, chudnięcie i niedożywienie. U części osób utrata masy ciała następuje przed zdiagnozowaniem nowotworu.

Prawidłowe odżywianie, w tym uzupełnianie niedoborów składników pokarmowych, wpływa pozytywnie na proces leczenia: pomaga w walce z nowotworem, przyspiesza zdrowienie i jest ważne na każdym etapie leczenia onkologicznego – także w leczeniu paliatywnym.

Spadek masy ciała obserwuje się także często w trakcie leczenia i po jego zakończeniu.

W zależności od sytuacji chorego ważne jest:

• zapobieganie chudnięciu, jeżeli można je przewidzieć,
• utrzymanie odpowiedniego stanu odżywienia, jeżeli jest prawidłowe, leczenie niedożywienia, jeśli do niego doszło,
• wspomaganie rekonwalescencji po zakończeniu leczenia,
• zmniejszanie ubytku masy ciała w okresie terapii paliatywnej.

We wszystkich sytuacjach należy starać się zapewnić w pożywieniu chorego podaż wszystkich składników odżywczych i wody.

Utrata masy ciała u pacjentów onkologicznych może mieć wiele przyczyn. Należą do nich:

• Stosowane metody leczenia:
  • zabiegi operacyjne – głodzenie przed zabiegiem i po nim, zwiększone zapotrzebowanie na substancje odżywcze, powikłania pooperacyjne,
  • chemioterapia i radioterapia – te metody leczenia niszczą nie tylko komórki nowotworowe, ale także inne komórki organizmu, dodatkowo upośledzają odporność co sprzyja infekcjom; uszkodzeniu mogą ulec m.in.: śluzówki jamy ustnej i przewodu pokarmowego, komórki szpiku i układu nerwowego; w efekcie terapii pacjenci skarżą się na zapalenie jamy ustnej, dziąseł, ból przy jedzeniu, nudności, niesmak, zaburzenia połykania, biegunki, chudnięcie,
  • leczenie farmakologiczne niektóre leki przeciwbólowe powodują osłabienie apetytu.

• Dolegliwości bólowe i depresja, lęk przed chorobą i leczeniem.
• Stosowanie niewłaściwej diety, głodówek i innych szkodliwych sposobów żywienia.
• Zwiększone zapotrzebowanie na pożywienie w trakcie gojenia ran, czy zdrowienia bez odpowiedniej podaży pożywienia.
• Towarzyszące chorobie nowotworowej osłabienie apetytu, niesmak, nudności, postępujące zmęczenie, chudnięcie i wyniszczenie – kacheksja nowotworowa

UWAGA!!! Sytuacje szczególne:

• umiejscowienie nowotworu w przewodzie pokarmowym (min.: w jamie ustnej, gardle, żołądku, jamie brzusznej) może utrudniać lub uniemożliwiać przyjmowanie pokarmów,
• nowotwory głowy i szyi mogą uniemożliwiać gryzienie, żucie i połykanie,
• po niektórych operacjach na przewodzie pokarmowym lub z powodu rozrostu guza w jamie brzusznej pacjent nie będzie mógł się odżywiać doustnie,
• ciężkie biegunki popromienne (po radioterapii) uniemożliwiają posiłki doustne.
• W takich sytuacjach lekarz powinien rozważyć żywienie dojelitowe lub pozajelitowe.

Właściwe żywienie znacząco zwiększa szanse w walce z chorobą, dlatego wszystkie niepokojące objawy wpływające na apetyt należy skonsultować z lekarzem.

Warto już na początku zapytać lekarza lub dietetyka: jakie problemy dotyczące żywienia mogą wystąpić w trakcie terapii, na co zwracać uwagę, jakie napoje odżywcze stosować i na jakim etapie leczenia.

Diety doustne stosowane są nie tylko z powodu chudnięcia, ale także w przygotowaniu do leczenia operacyjnego czy w zapobieganiu niedożywienia w trakcie chemioterapii, radioterapii i w leczeniu paliatywnym.

Serwis zywieniemazanczenie.pl ma z założenia charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny. Zamieszczone tu materiały w żadnej mierze nie zastępują profesjonalnej porady medycznej. Przed zastosowaniem się do treści medycznych znajdujących się w serwisie należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.