Naukowcy dowiedli, że często bezpośrednią przyczyną zgonów w chorobach nowotworowych oraz przewlekłych, szczególnie u osób w podeszłym wieku, nie jest choroba główna, ale niedożywienie organizmu. Cierpienie, przeciwwskazania medyczne do jedzenia wielu produktów, ograniczenie ruchu oraz brak apetytu przyczyniają się do znacznego zmniejszenia ilości i jakości spożywanych posiłków. A przecież właśnie podczas choroby organizm powinien otrzymywać wszystkie niezbędne substancje odżywcze. Brak odpowiedniego odżywiania powoduje stopniowe wyniszczenie organizmu, często prowadzące do zgonu. Według danych statystycznych niedożywienie pacjentów z nowotworem trzustki szacuje się na 80-85%, rakiem żołądka – 65-85%, a z rakiem przełyku – 60-80%.
Wszyscy chorzy, a w szczególności dzieci oraz osoby w podeszłym wieku, wymagają opieki medycznej oraz pomocy ze strony osób z najbliższego otoczenia. Sytuacje utrudniające pacjentowi spożywanie pokarmów, przeciwwskazania do jedzenia wielu produktów oraz brak apetytu związany z chorobą lub leczeniem wymagają często specjalnego odżywiania drogą doustną, dojelitową lub pozajelitową. Żywienie w chorobie powinno dostarczać pacjentowi odpowiednią ilość energii, białka, elektrolitów, witamin oraz pierwiastków śladowych, dzięki którym organizm wzmacnia się i zyskuje siły do walki z chorobą. W tym celu produkuje się specjalne preparaty odżywcze dla chorych. Te specyficzne posiłki medyczne dostępne są pod różnymi postaciami – mogą to być np. drinki energetyczne dla chorych, napoje proteinowe dla chorych, czy preparaty białkowe dla chorych.
Żywność medyczna zalecana jest pacjentom w sytuacjach, kiedy nie są oni w stanie spożywać tradycyjnych posiłków. Przyczyn takiego stanu może być wiele: brak apetytu, jadłowstręt, schorzenia gardła, przełyku lub żołądka, utrudniające lub wręcz uniemożliwiające gryzienie oraz przełykanie pokarmów. Powodami, dla których wprowadza się dietetyczny środek spożywczy specjalnego przeznaczenia medycznego, są również: nudności, wymioty, zaburzenia odczuwania smaku (najczęściej występuje po chemio- i radioterapii), problemy z połykaniem (towarzyszące często chorobom neurologicznym), zaparcia, biegunki, ograniczona sprawność ruchowa czy brak samodzielności. Szczególny przypadek stanowią choroby przewlekłe.
Jeśli w wyniku schorzenia pacjent utracił co najmniej 10% masy ciała w ciągu 3 do 6 miesięcy od rozpoczęcia leczenia lub gdy spożywa mniej niż 60% dziennej normy żywieniowej przez okres dłuższy niż 10 dni, lekarze zalecają żywienie medyczne. Preparaty, jakie należy wówczas stosować, powinny być dostosowane do konkretnego przypadku. Głównym wskazaniem dla żywienia medycznego są poważne choroby układu pokarmowego, takie, jak np. nowotwór trzustki, rak żołądka, rak przełyku, choroby wątroby, nieswoiste choroby zapalne jelit, choroby trzustki, choroba Alzheimera, choroba Parkinsona. Do najczęstszych schorzeń, przy których stosuje się jedzenie w płynie dla chorych, należą również: fenyloketonuria, mukowiscydoza, anoreksja, stwardnienie zanikowe boczne, zaburzenia wchłaniania, przebyty udar, uraz głowy oraz okres przed- i pooperacyjny.
Prawidłowe żywienie podczas choroby zabezpiecza pacjenta przed zmniejszeniem masy ciała oraz dostarcza mu wszystkich niezbędnych składników odżywczych, w odpowiednich ilościach i proporcjach. Pozwala to uchronić organizm przed niedożywieniem, zwiększa odporność, skraca czas gojenia się ran, zmniejsza ryzyko wystąpienia powikłań i przyspiesza powrót do zdrowia. Preparaty medyczne można stosować jako dodatkowy element tradycyjnego jadłospisu lub całkowicie zastąpić nimi klasyczne posiłki. W sprzedaży dostępne są wysokoenergetyczne drinki dla chorych o różnych smakach i zapachach, dzięki czemu łatwo dobrać je do indywidualnych upodobań pacjenta. Skład produktów zaliczanych do tej grupy może być bardzo różny, w zależności od przeznaczenia.
Można kupić preparaty odżywcze o niskim indeksie glikemicznym, dedykowane dla diabetyków, jak np. Diben DRINK, czy Frebini®Energy DRINK oraz ukierunkowane na profilaktykę i leczenie zaparć, biegunek, przeznaczone dla chorych z zaburzeniami gryzienia i utrudnionym połykaniem (np. Fresubin®YOcrème), z zaburzeniami wchłaniania tłuszczu (np. Fresubin®JucyDRINK), przeznaczone do stosowania w schorzeniach wymagających diety bogatoresztkowej, czy do postępowania dietetycznego u osób z ostrymi i przewlekłymi zaburzeniami czynności wątroby (np. fresubin®HepaDRINK). Na uwagę zasługują także wysokobiałkowe drinki przygotowane specjalnie dla pacjentów onkologicznych, jak np. Supportan DRINK. Na rynek wprowadzono ponadto bogatą ofertę napojów do postępowania dietetycznego u dzieci w wieku 1-12 lat, zagrożonych niedożywieniem lub niedożywionych, w szczególności ze zwiększonym zapotrzebowaniem na energię. Zaliczyć tutaj można Frebini®Energy DRINK oraz Frebini®EnergyFibreDRINK.
Przy pierwszych objawach wystąpienia niedożywienia najlepszym ratunkiem jest żywienie medyczne. Cena poszczególnych produktów nie jest wysoka i waha się, w zależności od rodzaju preparatu, między 4 zł, a 10 zł za butelkę o pojemności 200ml. Warto mieć na uwadze, że zdrowie pacjenta jest najważniejsze i nie da się go przeliczyć na pieniądze. W preparaty żywieniowe można zaopatrywać się, kupując większe ich ilości w hurtowniach medycznych, co pozwala zaoszczędzić nawet znaczne sumy.
Żywność specjalnego przeznaczenia medycznego a suplement diety to dwie różne grupy preparatów. Pacjenci często mylą te dwa pojęcia. Suplement diety, czy koktajl witaminowy dla chorych nie należy do kategorii „żywność specjalnego przeznaczenia medycznego”. Owszem, można wspomagać się nimi podczas choroby, ale nie należy traktować ich jako pełnowartościowy zamiennik posiłków.
Suplementy diety zalicza się do żywności powszechnego użycia i stosuje się je w celu uzupełnienia normalnego jadłospisu w podstawowe składniki, takie, jak np. witaminy, czy makro i mikroelementy. Natomiast preparaty spożywcze specjalnego przeznaczenia medycznego dedykowane są wybranej grupie osób wyróżniających się specyficznymi potrzebami żywieniowymi oraz różnym stanem zdrowia. Odżywianie osób chorych polega nie tylko na zaspokajaniu bądź uzupełnianiu ich podstawowych potrzeb żywieniowych, ale również wspomaganiu całego procesu terapeutycznego, dostosowanego do stanu pacjenta (żywienie dojelitowe lub pozajelitowe).
W żywność specjalnego przeznaczenia medycznego można zaopatrywać się w aptekach i hurtowniach medycznych. Jogurt z apteki różni się znacznie od tego kupionego w sklepie spożywczym, podobnie, jak napoje wysokoenergetyczne i drinki wzmacniające. W aptece sprzedawane są produkty przeznaczone do leczenia lub wspomagania leczenia. Podobnie koktajle sporządzone własnoręcznie w domu można nazwać „wysokokalorycznymi”, ale niekoniecznie będą posiadały takie właściwości lecznicze jak koktajle wysokokaloryczne. Apteka jest najlepszym miejscem do zaopatrywania się w produkty żywnościowe o specjalnym, konkretnym przeznaczeniu medycznym.
Decyzję o sposobie odżywiania chorego i stosowania u niego żywności medycznej powinien podjąć wyłącznie lekarz, biorąc pod uwagę kondycję pacjenta, jego faktyczne potrzeby oraz planowane leczenie.
Serwis zywieniemazanczenie.pl ma z założenia charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny. Zamieszczone tu materiały w żadnej mierze nie zastępują profesjonalnej porady medycznej. Przed zastosowaniem się do treści medycznych znajdujących się w serwisie należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.
Zapisz się na newsletter Żywienie ma znaczenie i dowiaduj się o nowościach w naszym serwisie jako pierwszy.
Nie musisz wychodzić z domu, zamów nasze produkty z wygodną dostawą pod same drzwi.
Żywność specjalnego przeznaczenia należy stosować pod nadzorem lekarza.
